Rolf Ahlers - Platt is wat - Plattdeutsch hat Bedeutung

Et geiht lus

Malte un Lene sünd Twillinge, se lebet in Ostfalen. Dat is de Gegend, de von de Weser bet an de Elbe recket un von de Lüneborgsche Heie bet wiet ober den Horz hen.

In Ostfalen vartellet sik de Lüe wat up Ostfälisch. Von den Norden, von ober Uelzen weg, bet in den Süden, bet ober Göttingen hen, word Ostfälisch eköert. In den Westen recket Ostfalen bet an de Weser un in den Osten bet an de Elbe. Bluß in den böbbersten Horze spreket de Lüe wat anderet, nich Ostfälisch.

„Ostfalen“ is dat Land un „Ostfalen“ sünd die Lüe – wat ik jüch bedüe.

In Ostfalen segget se woans „Käken“ oder „Keeken“, anderwoans „Kaken“ un an veele Stirren segget se „Kauken“ – egal, wat de Lüe datä segget, et smeckt allemal güt un de Lüe varstaht sik.

Malte un Lene vartellet sik ofte wat in Plattdütsch. Dat Plattdütsch häbbet se von Uma un Upa elehrt. Andere Kinner un andere Lüe kieket denne mannigmal en bettschen niepsch, weil se dat nich varstaht. Aber ofte drepet Malte un Lene uk Kinner un Lüe, de uk Plattdütsch spreket. Wer Plattdütsch kann, kann mehr.

Plattdütsch geiht mit en Breif,

dat häbbet alle leif.

Plattdütsch geiht mit den Telefon:

For veele is dat ne Sensation.

Plattdütsch geiht mit en Fax,

dat is en Klacks.

Plattdütsch geiht mit E-Mail,

nich bluß nah Emil.

Hast dü mik leif? – Schicke en Breif.

Von Müllers Max – kreeg ik en Fax.

Häbbe ik en Droom? – Räpt dat Telefon?

De PC wiest as E-Mail: Leiwe Wöre von Emil.

Dat is et nich ewest, nü kummt en SMS.

Hast dü mik leif? – Schicke en Breif.

In üsen Goern

Unden an den Bum is en Lock for Müse.

Boben an de Bläer fret greune Lüse.

De sünd de Marienkäfers gerade recht,

denn de smecket jüm nich slecht.

De Marienkäfers, dat mott en beleeben,

wat könne et for de Voggels beteret geben?

De Voggels aber schillet: „Katte gah weg!“

De Nester häbbet wi üsch aneleggt.

Tä güer lest kumet denne de Hunne,

de Katten süset af un slapet ne Stunne.

Diere un ik

De Bottervoggel is wat tän kieken un seihn,

hei kann nich bellen un kann nich kreihn.

Wat maket de Hunne?

Se bellet mannige Stunne.

De Katten fänget Müse,

in’n Goern un in’n Hüse.

Wat maket de Peere?

Se stahet mit veier Fäuten up de Eere.

Dat is nich ne Käh,

en Schap maket mäh.

Up’e Wiesche steiht ne Zicke,

in’n Holte hucket ne Ricke.

De Kreihen, de Kreihen

de helpet bien meihen.

Is de Katte nich in’n Hüse,

denne danzet de Müse.

Böme

De Düwel is duller as dull,

hei plant de Hölle mit Bömen vull.

An de ulen Böme maket hei sik ran,

damidde hei Füer anbeuten kann.

Dag un Nacht

Bie Nacht is et düster,

de Wind is en Püster.

De Sönne schient tä jede Tied,

uk wenn man se nich süht.

De Mand, leiwe Lüe, dat is dull,

mal is hei leddig un mal is hei vull.

De Sterne wieset bie Nachte öhr Licht,

wenn Wulken davor sünd, sühst dü dat nich.

Pirlipüse

Hinder üsen Hüse

hängt ne Pirlipüse,

wenn de leiwe Sönne kikt,

üse Pirlipüse drüppt.

(Eiszapfen)

Käkenbacken

Backe, backe Käken,

de Bäcker hat eräpen.

Wer well güen Käken backen,

de mott häbben sebben Sachen:

Eier un Solt

Bottere un Smalt

Melk un Mehl

Safran maket den Käken geel.

It ne balle,

Zucker is alle.

Ein mal ein

ein mal ein is ein

un ein, weg ein, is kein

twei mal twei sünd veiere

süss fallst dü von de Leiere

drei mal drei sünd neggene

dat sünd twei mehr as sebbene

veier mal veier sünd sessteihn

de Damp kummt üt den Schoßstein

fief mal fief sünd fief-un-twintig

ik kume un beseuke dik

sess mal sess sünd sess-un-drittig

junge Böme sünd noch lüttschig

sebben mal sebben sünd neggen-un-vierzig

wer fat mit an un helpet mik?

acht mal acht sünd veier-un-sechzig

wer dat rüt hat, freut sik

neggen mal neggen sünd ein-un-achtzig

de Sönne schient un warmt mik

teihn mal teihn sünd hunnert

da bin ik ganz varwunnert

Dat Johr

Wenn et niet greun word, is Freuhjohr

un de Dage weerd länger, dat is wohr.

In den Sömmer treckest dü veel üt,

de Sönne schient dik up den Bük.

Wenn et Harst is, denne trecket de Nebbel,

weil et kult word, stickts dü de Fäute in Stebbel.

De Winter bringt üsch uk mal veel Snie,

ik well ne uphegen, aber ik weit nich wie.

Tä Hüs

Mudder hat inekofft: Bottere, Honnig, Drinkemelk, Kaffeemelk,

Wittbrut un seute Appelsinen.

Up den Inköpezettel for dat nächste Mal schrift se:

Arften, Appels, Buhnen, Pepper, Seepe, Semp, Solt,

Süern Kuhl, Swartbrut un Zipollen.

En Gebürsdag

Tän Gebürsdag kumet Lüe,

dat is ja ganz dull,

de Stübe is al ganz vull.

Aber kiek up de Deele,

da stahet noch veele.

Ober dat Eten

Et regent, et regent,

de Eere word natt.

Dat Brut is in’n Drögen,

et liggt ja in’n Schapp.

Kartuffelsupp’, Kartuffelsupp’,

keim up mienen Telder rup:

Mandag, Dinsedag, Middewoch,

Dönnerdag un Friedag noch.

Sönnabend, dü glöfst et küm,

gaf et Kartuffelsupp mit Schüm.

Den Sönndag vargett ik nie,

for alle gaf et Kartuffelbrie.

De Füerwehr

Bie de Füerwehr gift et Füerwehrlüe, veele Mannslüe un noch wennig Früenslüe.

Wenn en Drepen is, häbbet se ne Uniform anne. De blae Uniformjacke hat silberne Knöpe. De blae Uniformhuse hat rue Striepen an de Siete lang. Swarte Schäh höret datä. Up den Koppe sitt ne blae Mütze mit en swarten Scherm.

De Füerwehr hat rue Autos. De Sirene hült. De Füerwehrlüe kumet anesüset. Se stieget in ne swarte Latzhuse un trecket sik ne rue Jacke ober. Den geelen Helm up den Kopp estülpet. De Fäute in swarte Gummistebbel estoken. Mit ta-tü-ta-ta fäuhert dat Füerwehrauto lus.

Et brennt, et brennt,

de Füerwehr, de rennt.

Spritze rüt un Motor an,

de Släuche an de Spritze dran.

„Water marsch“, hett dat Kommando,

denn et brennt al lichterloh.

Veel Water helpet veel.

De Stiem, erst düster, word nü geel.

Dat Füer häbbet wi in üse Gewalt,

et recket hen: „Water halt.“

Leiwe Lüe, dat ji et wett:

De Füerwehr hat veel erett.

Nah en gruten Dorpe

In’n Goern könnt wi nist maken, et is tä natt,

darumme wüllt wi nah’n gruten Dorpe, dat is de Stadt.

In’n Bus instiegen un den Fohrschien betahlen,

bien fäuhern kannst dü dik varhalen.

De Bus hult öfter mal an,

damidde noch mannig ein’ middefäuhern kann.

Ne Früe mit en Kinnerwagen stigt in,

in den Kinnerwagen sünd Twillinge drin.

Woans is de Busfohrt tä Enne,

dat is de Station for de Wenne.

Da steiht al de Stratenbahn

mit en langen Anhänger dran.

Instiegen, Fohrschien wiesen,

von de Sönne mott Willem niesen.

Hensetten, kieken un düt un dat,

nü pladdert et weer, de Strate is natt.

An’n Rathüse stieget wi üt,

dat passet sik güt.

Dat Museum is tä, dü miene Güte,

wie allemal mandags, sä uk hüte.

Da häbbet wi tä erst en Ies egetten,

nebenbie hat en Hund ne Wost efretten.

En Kind mummele an ne Bratwost,

de was lang un härre veel ekost.

Dat hulp ja nich wieer,

de Stadt word tä düer.

Rin in de Stratenbahn,

sitten is nich, bluß noch stahn.

An de Endstation steiht de Bus,

rinsetten, dat is en Genuss.