30. ACICT, Fondo Corpus Christi de Carcaixent . J. Agramunt: El Parayso de Dios. Idea del religiosíssimo monasterio de señoras dominicas de la real villa de Carcaxente … [X] Sor Sabina del Santíssimo Sacramento…, f. 21.
31. ARV, Manaments y Empares , Año 1679, Libro 1.
32. Ibíd.
33. A. Atienza López y J. L. Betrán Moya: «Religiosos y religiosas. Lazos e intereses de familia en el seno del clero regular en el mundo hispánico en la Edad Moderna», en O. Rey Castelao y P. Cowen (eds.): Familias en el Viejo y el Nuevo Mundo , La Plata, 2017, p. 220.
34. ARV, Manaments y Empares , Año 1679, Libro 1. Sor Paula Pujasons o de la Madre de Dios aparece documentada en 1667 en AHPC, Conventos . Corpus Chisti , Leg. 32.3.2 Àpoca fermada per la priora y moges del convent de Corpus Chriti de la vila de Carcaxent al licenciado Aurelio Albelda, prevere canonge de la seu de València .
35. «Natural de Valencia. Professó a 25 de deziembre 1690 [en el convento de Predicadores de Valencia]. Buen religioso, modesto y quieto. Murió tísico y ético a 22 de enero 1697». BUV, Ms. 933, J. Teixidor: Necrologio …, p. 93.
36. F. Fogués Juan, op. cit., pp. 79-80. Penurias económicas en las que insistirían otras voces, pues durante los primeros prioratos «hallávase el convento con algunas necessidades […]. Avíase acabado el azeyte y no se allava con dinero para comprarle». ACICT, Fondo Corpus Christi de Carcaixent . J. Agramunt: El Parayso de Dios. Idea del religiosíssimo monasterio de señoras dominicas de la real villa de Carcaxente … [XI] Sor Theresa de San Vicente Ferrer, otra de las fundadoras, f. 23v.
37. La importancia en el seno de la clausura de los vínculos entre tías y sobrinas fue puesta de relieve por I. Poutrin: Le voile et la plume. Autobiographie et saintité féminine dans l’Espagne Moderne , Madrid, 1995, pp. 34, 42, 84…
38. En aquellas fechas se había integrado ya el religioso en la Escuela de Cristo de Valencia, donde ejerció diferentes cargos –el de obediencia entre ellos– hasta su fallecimiento en 1671. ADV, Escuela de Cristo. Libro mayor de gobierno 1, f. 300. Más detalles en J. A. Monzó Climent: La Escuela de Cristo de Valencia. Historia y documentación (tesis doctoral inédita), Valencia, Universitat de València, 2016.
39. V. Beaumont de Navarra: Compendio histórico del real convento de Santa María Madalena …, p. 255.
40. A este ministerio venía dedicándose el padre Catalá «con una sed ardentíssima de la salvación de las almas» y «colmadíssimos frutos» en todo el Reino de Valencia, Aragón, Cataluña y Murcia. En el ejercicio de ello halló la muerte en 1678. V. Ximeno, op. cit., tomo II, p. 81. Sobre las misiones en general durante esta época, véase F. L. Rico Callado: Misiones populares en España entre el Barroco y la Ilustración , Valencia, 2006.
41. L. G. Sempere, op. cit., p. 68.
42. La estimación es de V. Beaumont de Navarra: Compendio histórico del real convento de Santa María Madalena …, p. 256. No parece clara la fecha exacta de la catástrofe. Ninguno de los episodios consignados por los historiadores locales coincide con esta, teniendo lugar la más próxima en 1672. F. Fogués Juan, op. cit., p. 82.
43. V. Beaumont de Navarra: Compendio histórico del real convento de Santa María Madalena …, p. 259.
44. L. G. Sempere, op. cit., p. 80.
45. ACICT, Fondo Belén . Libro de fundación del monasterio de Nuestra Señora de Belén …, ff. 1-8.
46. Así lo recogen las actas del capítulo provincial de Aragón reunido aquel mismo año: «In conventu Sanctae Mariae de Bethlem, cum magna sanctitatis fama diem clausit extremum venerabile mater soror Agnes a Spritu, ex nobile familia Cisternes de Oblites, quae una cum habitu quem in conventu Sanctae Mariae Magdalenae eiusdem civitatis suscepit, sancti patri Dominici spiritum hausit. Regularis observantiae acerrima promotrix, et vivum exemplar. A die professionis, vigilis, ieuniis, ciliciis, aliisque aperrimis exercitiis carnem spiritui servire cogebat. Abstinentia rara, carnium odorem vix ferre poterat. Per viginti septem annos variis afflicta morbis, ardentissimis etiam febribus, sine intermissione laborans, internam animi tranquilitatem inter tot acerbissimos dolores inconcusam, ipsa vultus hilaritate, ac eloquii suavitate ostendebat. Ad arctioris vitae formam aspirans tres conventus, nempe Corporis Christi de Villareal, Corporis Christi de Carcaxent, et Sanctae Mariae de Bethlem civitatis Valentiae, in quibus constitutiones nostrae adamusim observarentur omni ferme humana ope destituta, multis etiam obsistentibus, procellis invictissima devictis constantia, non sine peculiari Dei auxilio fundavit. Ibi soli Deo vaccans contemplationi expansis velis intenta, sorores, quibus, vel novitiarum magistra, vel priorisa praefecta erat ad omnem verbo, et exemplo sanctimoniam efformabat. Spiritualis vitae singularis institutrix, coelestes consolationes, quibus huiusmodi abundare solent profundissima humilitate, alto silentio conticuit, praesertim ubi aliquis evulgationi aditus patebat. Ab omnibus tum saecularibus, tum ecclesiaticis dynastis, tum etiam regularibus viri magno semper habita. Tandem fruendi sponso desiderio, magis quam febribus exaestuans, sororibus licet obortis lachrimis tantae Matris solatio destitui destentibus, hymnos Spiritus Sancti concinentibus altissimae contemplationi intenta, multis post se relictis religiosae institutionis inmortalibus monumentis a vivis excessit die 31 decembris 1668, cuius funeri innumerabilis concursus affluit, cunctis ambientibus aliqua vestium parte donari», Acta capituli provincialis celebrati Valentiae in regali conventu Praedicatorum die 11 maii anno 1669 , Valencia, 1669, pp. 25-26. Lo propio haría poco después el capítulo general de la Orden de 1670: «In Sanctae Mariae de Belen Valentiae monialium sacro coenobio diem clausit extremum mater soror Agnés a Spiritu Sancto ex nobili familia Cisternes de Oblites. Haec a primo limine sui ingressus perfectionis metae inhiavit, asperrimis cuiusque generis supra religionis votum arreptis, nec umquam intermissis tyrociniis. Arctioris observantiae foecunda parens, profecto non sine peculiari Dei manu humanis destituta opibus, mundo obsistente, tres ordinis fundavit conventus, Corporis Christi de Villareal, Corporis Christi de Carcaxent et Sanctae Mariae de Bethlehem. In iis soli Deo vacans, nunc novitiorum magistra, nunc priorissa, iuvenculas Deo sacras ad omnem verbo et exemplo sanctimoniam efformavit, salutis propriae, aliarum spiritualis profectus anxia, corpoream curam posthabuit. Hinc septem ultra viginti annos, subiecta morbis febribusque interdum ardore summo correpta, inter acerbissimos dolores nihil de tranquillitate remisit, nihil de hilaritate, de eloquii suavitate ablegavit. Celandarum virtutum studiosa, tegere patientiae documenta nequivit: at ex humilitatis silentio altius erumpunt laudes et plausus, quos apud dynastas et viros exceptione omni maiores vel invita promeruit. Dies decembris ultima anni 1668 fuit illi vitae huius suprema, in qua, pie creditur, ad coeli gaudia evolasse. Et quidem de lacrymarum valle sororibus circumquaque flentibus, sed hymnos Sanctus Spiritus concinentibus, ut morienti esset febrili in aestu temperies, sibi ipsis in fletu solatium. Catervatim ruit populus ad iusta funeris, de vestimentorum reliquiis devote cupidus», en M. B. Reichert: Monumenta Ordinis Praedicatorum. Acta capitulorum generalium VIII Roma, 1903, p. 124.
47. ACICT, Fondo Corpus Christi de Carcaixent . J. Agramunt: El Parayso de Dios. Idea del religiosíssimo monasterio de señoras dominicas de la real villa de Carcaxente … [X] Sor Sabina del Santíssimo Sacramento…, f. 22v. Como en el caso de sor Inés, los elogios fúnebres hacia su persona se hicieron hueco en las actas del capítulo provincial celebrado dos años más tarde: «In conventu monialium Corporis Christi de Carcaxent, extremum diem claussit, tamquam sancta opinata ( nam sanctam duxit vitam ) reverenda mater sor Sabina de Sanctissimo Sacramento, quae in saeculo vocata domina doña Sabina Sisternes de Oblites, iam sexagenaria, et orbata filiis mundum fugiens, et calcans; suis bonis, et sumptibus praedictum monasterium, ad sanctitatis hortulum fervida fundavit: et ut esset in illo vellut vitis abudans, et planta faecundissima, ordinis induit habitum, floruitque, et pululavit magna exempla virtutum, pacientiae, humilitatis, obedientiae, et orationis. Alens virtutes omnes ad charitatis ubera tota in Deo inflamata: et propter Christum fugiens honores temporales rapta ad praelaturam anxiabatur de morte, et moriens quaerens vitam, fe ix fuit nata Deo ipsa die, qua Deus natus fuit propter illam», Acta capituli provincialis celebrati Caesaraugustae, in regali Praedicatorum conventu, die 14 aprilis, anni 1674 , Zaragoza, 1674, pp. 20-21.
Читать дальше