Райнэр Рыльке - Санеты Арфею

Ты гаварыла мне, і смутна
журба таілася ў вачах —
як спеў любові шматпакутнай:
вось ён разліўся, вось ледзь чутна
самотнай нотаю ачах.

Прайшлі гады, прыйшла і ўдача,
у Лету кануў твой адчай —
душа пяе, і сэрца скача,
ды бачу я, што моўчкі плача
і рвецца, рвецца ў родны край.

1897

Сутонне — кніга залатая,
аклад пурпурны. I з замка
няспешна спражачку здымае
мая халодная рука.

Старонку першую чытаю,
і шчырасць радуе мяне,
з другою ціха засынаю
і ўжо аб трэцяй мару ў сне.

1897

Баюся людскіх я дакладных слоў.
Усё людзі знаюць, усё ім відно:
вось гэта — сабака, а гэта — гумно,
тут бачаць канец, тут пачатак асноў.

Усё людзі знаюць: што ёсць і было.
Бянтэжаць мяне іх кепікі, злосць,
ні бруд іх не здзівіць, ні прыгажосць —
ад бога ў іх нават сад і жытло.

Ганю я нячыстыя помыслы прэч,
хай грае, спявае кожная рэч!
А вы безразважна, з нахрапам тупым,
і рэчы, і песні затопчаце ў пыл.

1897

Дні, уяўна плывучы ад нас,
к нам вяртаецеся адчувальна;
мы, ператвараючы свой час,
прагнем быць у часе-днях рэальна.

1907

Зноў мы і зноў, хоць і знаем сакрэты кахання,
хоць помнім жаласны водгук імён на магілах,
і жахліва раз-зяўленай прорвы прадонне, ў якое
іншыя рухнулі,—
зноў мы і зноў удваіх выпраўляемся з хаты
пад векавечныя дрэвы на мяккую посцілку траў —
кветкі цвітуць там навокал, там неба над намі...

1914

О ўсмешка, першая ўсмешка, наша —
твая, мая. Ўдыхаць духмянасць ліп
І слухаць парк маўклівы... Раптам глянь
у глыбіню вачэй і... усміхніся.
Ва ўсмешцы гэтай успамін пра зайца,
што там, на ўлонні, бегаў па траве,—
тады было яшчэ маленства ўсмешкі;
О ўсмешка рухаў лебедзя, якога
угледзелі мы ў шэрані вячэрняй —
на сажалцы прыцішанай, прымоўклай...
І верхавіны ў небе чыстым, вольным,
яшчэ пакуль што не начным, не чорным,
усмешкай цепляць вусны на абліччы
зачараванай будучыні нашай...

1915

Той, хто душэўна замоўк,
мовы карэнне кранае;
кожны гук, вырасшы, мае
сілу для перамог:

выліць маўчання гром,
выкасаць кпіны злога
і з дапамогай слова
зло асудзіць на злом.

1924

Шчасце — ўсвядоміць, што невыказнасць
пазамоўна жыве,
што непасрэдна ў нашую яснасць
веліч адтуль плыве!

Так разнастайна ўсе мы наводзім
паразумення масты,
што ў захапленні агульным знаходзім
радасны свет паўнаты.

1924

На вуліцы, сонцам абжытай, з калоды,
з прадзёўбанай куксы камля, што даўно
стала карытам,— празрыстай вадой
сілу ўзнаўляючы, смагу спатольваю,
свежасць і сутнасць вады ў сябе
прыгаршчамі пераліваючы. Піць —
слова не тое, будзённае вельмі;
рух маіх рук запытальны, чакальны —
чыстаю вадкасцю студзіць мяне.

Ты ж бы прыйшла, я спатоліў бы прагу
гэтак жа — дотыкам лёгкім рукі:
ці то да плеч, іх акругласці юнай,
ці то да пругкіх грудзей.

1924

Цэлы свет быў у абліччы мілай —
раптам выліўся й разліўся ён:
не сабраць яго, не ахапіць.

Што ж не піў яго я з поўнай чашы? —
гэты свет любімага аблічча,
блізкі, і духмяны, і салодкі!

Ах, я піў. Піў свет я неспатольна.
Толькі перапоўнены быў светам
і, п’ючы, разліўся з берагоў.

1924