Леапольд Стаф - Высокія дрэвы

А птах пяе ў галлі бяроз,
Нясецца спеў па перлах рос,
Пад серабрыстым ззяннем
Душа гарыць каханнем.

А ты, як тая кветка-здань
У снегавым адзенні,
Плывеш сюды, у глухамань,
У бледна-сінім льсненні,
Далонь на вочы мне кладзеш,
Смяешся ясным смехам,
I радасць, што не мае меж,
Звініць наўкола рэхам.

А птах пяе ў галлі бяроз,
Нясецца спеў па перлах рос,
Пад серабрыстым ззяннем
Душа гарыць каханнем.

Мяне прытульвае далонь
I мяккасць кос дзявочых,
Я да цябе схіляю скронь
I бачу твае вочы.
З чала цень смутку нікне ўраз,
I так, нібы навекі,
Злучае пацалунак нас —
...Расплюшчваю павекі...

Ах, гэта змоўк салодкі спеў,
Упала колькі кропляў з дрэў,
Ды бачыў тыя слёзы
Адзін туман бялёсы.

1911

Ад тлуму места, з вуліц цесных,
Што ўдзень тугой і дымам точаць,
А ноччу сон даюць гарэсны,
Што яшчэ болей цемніць вочы;

З пакоя змрочнага, дзе ў цішы
Я з болем быў сваім сам-насам,
Пад вольныя нябёсы выйшаў
Да гэтых дрэў, да гэтых красак.

Ды быццам за хаўтурным шэсцем
Іду! I боль пячэ жахлівей:
Між гэтых дрэў, на гэтым месцы
Я колісь быў такі шчаслівы!

1911

Туман бялёсы валачэцца
Між рэдкіх дрэў па полі
I быццам на дыбках крадзецца,
Каб не вярэдзіць болю.

Ды боль не спіць: бо сэрца мроіць
Аб страчаным, якое
Галосіць нада мной і поіць
Атрутнаю вадою.

Сон аб табе прадзецца жалем,
На шрам слязьмі цярусіць...
Ды будзе яшчэ болей джаліць
Боль, калі я прачнуся.

1911

Пад самотнай, рассечанай громам сасною,
На імжы, у сутонні, якое здалёку
Цягне па-над лясамі пахмуры плашч змроку,
Каб зямлю затуліць, як цалункам, імглою:
Я, вандроўны бадзяга, упаў ад знямогі.
Ля мяне побач лёг толькі кій мой дарожны.
Спрацаваныя ўрэшце я выпрастаў ногі
I канаю. Бо тут мой прыстанак апошні.

Толькі кій пры мне, сябра мой верны, адзіны,
Я да сэрца яго прыціскаю рукамі.
Галава — на грудку, ускапаным кратамі,
А сярмяга расхрыстана, каб халадзіла
Мае грудзі, сухія ад смагі, дажджамі.
Погляд, мглою засланы, у неба занурыў —
Там вачам маім сонца свяціла гадамі
I ўсміхалася далеч бязмежнай лазуры.

Вочы-вочы, вы шмат перабачылі рэчаў
Пекных, як чужы горад ці рукі жанчыны,
Снілі сны, што былі як адбітыя ў рэчцы
Храмы, скалы і белых садоў аблачыны,
А цяпер вы ў захмараным бачыце стэпе
Струны слотнай залевы, якімі вятруга
Мые бледны мой твар, студзіць грудзі і трэпле
Валасы пасівелыя, стогнучы глуха.

Гэй вы, хмары — нястомныя крылы лятункаў,
Маякі вечнасумнага сэрца бадзягі,
Сэрца, што ад сіла звабных даляў ратунку
Не шукала й спазнала спаўна ўсе абсягі —
Па бязмежжы вяслуйце, плывіце ў прастору,
Я ж хоць трохі яшчэ цьмяным позіркам буду
Пільнаваць, як імчыце за пушчы, за горы
Ў недасяжны мне край, поўны чараў і цудаў.

Вейце, поўдня вятрыскі і поўначы віхры,
Вы гасцей мне вялі і ў пагоду, і ў негадзь
Да крыніцы з гаючай вадой без аддыху,
У якой рэха плачу змяняецца смехам;
У той край, дзе я столькі пра шчасце ўспамінаў
На кары дрэў пакінуў у вёсках спатканых,
Бо я з тых, хто на ганку бацькоўскай хаціны
Пасля доўгіх вандровак стаіць непазнаны.

Дзякуй вам, раздарожжы гасцінцаў бясконцых,
Хмары, віхры і ў полі таполяў прысады,
Дні і ночы, усходы і захады сонца,
Сны пад небам і сцежкі квітучага саду,
Ціхамірныя хаты і злыя падворкі,
Смуткаванні й вяселлі, блуканні і мэты,
Камяні пад нагой і высокія зоркі,
Льды і краскі духмяныя, зімы і леты.

Шмат у скарбніцу сэрца схаваў я прыгодаў,
Як галубка хавае пасланні пад крыльца,
Быццам брат, ішло поплеч жыццё, а наводдаль
Смерць ішла і ціхутка іграла на скрыпцы.
Я ішоў лёгкім крокам з той музыкай спеўнай,
Бо лічыў, што смерць знае, куды я прастую,
І мой зношаны плашч развяваўся павеўна
На вятрыску, які сцюжай грудзі гартуе.

Дык танцуйце, туманы! Спявайце, вятрыскі!
Так, як пеў і скакаў я ў аквечаным маі!
Хоць цямнее ў вачах і струмені з хмар нізкіх
Твар сякуць — вы танцуйце, пакуль скрыпка грае.
Бачу панну ў залеве: па струнах срабрыстых
Яна водзіць вясёлкай і бліскаюць стрэлы
У капе валасоў яе чорных агніста...
Як мне добра! Ад грання душа захмялела!..