Лариса Гениюш - Збор твораў у двух тамах. Том 1. Паэзія

я за іх, за косы у чырвонай стужцы,
аддам душу, сэрца табе — беларусцы!

Дык чакай, галубка, — я прыйду, вярнуся!
Ні цябе, ні Краю свайго не зракуся!

— Скажы, скуль ты, хлопча?
— З зямлі беларускай,
стуль, дзе льецца Нёман мігатлівай стужкай.

Дзе лугі буйныя, ураджайны землі,
дзе старыя вербы ля гасцінцаў дрэмлюць.

Дзе лясы, бы ў казцы — ўсё з дубоў адвечных;
дзе у нетры пушчаў глянуць небяспечна.

Я з краіны слаўнай, з гарадоў прыгожых,
што не зналі колісь цьмы чужой, варожай.

Родны сцяг наш горда уздымаўся ўгору
ад балтыйскіх хваляў аж па Чорна мора!

Ў маім краі казкі, сівыя курганы;
там зрадзілась песня вешчага Баяна.

Выпілі вякі ўжо нат з Нямігі воду —
славу нашых продкаў засланіла воддаль.

Але ўсё ж я горды нашых сэрцаў сілай,
мы падымем славу з курганоў-магілаў.

Бо мы хочам волі горача і цвёрда,
бо мы хочам славы для Пагоні гордай!

Серп-месяц на небе між хмараў брыдзе,
срэдзь семені зор адзінокі;
вось, быццам гуляе шчупак па вадзе,
ныраючы ў хвалях глыбокіх.

Арол, гэтак ўзбіўшысь пад воблакаў сінь,
магутны сваёй адзінотай,
аб шэрай нізіне забудзе зусім,
паднебным упіўшыся лётам.

У кіеўскім замку Ўсяслаў Чарадзей
змагаецца з духам бурлівым,
і ўздох гладзінёю калыша грудзей,
бы вецер даспелаю нівай.

Ён думаў не можа цяжкіх ўгаманіць,
тугі сваёй ўцешыць да краю;
і гордае князева сэрца баліць,
ды сон ад вачэй адлятае.

З вязніцы сумнай на княжы пасад
яго увесь Кіеў паклікаў —
ён ўсё ж з панавання ні з волі не рад —
не хоча той чэсці вялікай.

Мілейшыя сэрцу парогі сваі,
пасад свой і тыя дружыны,
з якімі хадзіў у цяжкія баі,
баронячы межаў Айчыны.

Мілейшы той Полацкі край дарагі
і пушчы з пахучай жывіцай...
Нядаўна Нямігі ціхой берагі
крывёю зліліся крывіцкай.

Там мужных ваяраў ляжаць чалясы —
хто ж гоіць крывіцкія раны
тады, калі князь, першы Полацка сын,
чужацкія носіць кайданы?

І хоць над Нямігу склака груганоў
не раз ўжо зляталася ў госці —
ўсё ж князева сэрца начамі дамоў
ўсё клічуць байцоў сваіх косці.

Ўжо цемень радзее, ўжо зоры ўцяклі
і знік бляды месяц за імі —
князь ўсё яшчэ чуе зямлі сваёй кліч
ды з думамі б’ецца цяжкімі.

Ён чуе, як рвецца Дзвіна ў берагох,
бароў сваіх гоман адвечны,
ён чуе, як ў полацкіх гордых мурох
шуміць ўсхваляванае веча.

Цвіце ужо неба, як тыя ляны,
і дзень ўжо над Кіевам сіні —
князь слухае сэрцам — б’юць, звоняць званы
у полацкай роднай святыні.

Нядарам казалі, што князь — чарадзей...
Хто ж, духам прабіўшы прасторы,
у Кіеве чуў бы, як звон свой гудзе,
хто б знаў, што ён сэрцу гавора?

Вялікае сэрца мець трэба ў грудзёх
і духа магутныя чары,
каб чуць, як у полацкіх гордых мурох
у звон святой Зофіі ўдараць.

Агнём палымяным трэ край свой кахаць,
трэ вырасці з ніваў, загонаў,
каб славу, багацце — ўсё кінуць, аддаць
за кліч свайго роднага звона...

Ты запеў нам песню аб барох сасновых,
аб пахілых ў полі сумных дзесяткох,
аб цудоўных межах з цветам васільковым,
што здаюцца часта на чужыне ў снох.

Ты запеў нам песню аб бярозе белай,
як ў зялёнай хусце стройная стаіць,
і аб тым, як явар уначы нясмела
аб сваім каханні лістам шалясціць.

Ды як ціха вецер лісцямі з бярозы
засыпае сумна незабыты след,
што пакінуў кажны з нас там на дарозе,
як ішоў ды з хаты ў непрыхільны свет.

Аб радзімай вёсцы запяяў нам песню,
матчыную песню запяяў не раз,
і аб тым, як птушкі кажнае прадвесне
прывітанні з сэрца там нясуць ад нас.

Хай з тваёю песняй, хай шляхом гусіным
размахнецца сэрца ды ляціць туды,
дзе астаўся след наш ў родных каляінах,
дзе мы пагублялі смех наш малады.

О, Краіна шчасця, родная матулька,
о, Краіна ясных, незабытых дзён!
На шырокім свеце не найду прытулку,
не прывыкну сэрцам да чужых старон!