Лариса Гениюш - Збор твораў у двух тамах. Том 1. Паэзія

і вецер бяроз тваіх косы даўгія
расчэша, рассыпле па белых камлёх,
а грушы-красуні страсе снегавыя,
цвет белы пасее на зелень палёў,

а буйныя травы нагне, то падыме,
зазвоніць аб лісце задуманых дрэў,
акордамі ўдарыць, як май, маладымі,
пад Нёмна вясною бурлівы напеў, —

дык радасцю, шчасцем душа замірае
і хочацца сэрцам, рукамі абняць,
свой край наймілейшы, аквечаны маем,
дзе краскі, дзе Нёмана хвалі звіняць.

Дзе птушка у неба высокім палётам
вабіць да сонца ў блакіты з сабой,
ўзыходзіць, мацнее з сялянскага поту
зярнё, вырастае ў калоссе вясной.

Краю мой родны, краю мой мілы,
калыска дум ранніх, вясёлкавых дзён,
краю дзядоўскіх курганных магілаў, —
ты сэрцу так мілы, як міла жыццё.

Сніцца ты будзеш і клікаць з чужыны,
да сёлаў сваіх і да хаты старой,
пахучых палеткаў буйной канюшыны
і песняў дзявоччых, спавітых тугой.
Чало плуг жыцця, можа, ў боразны зрэжа,
Мо, голаву іней пакрые гадоў, —
у сэрцы ж не звянуць зялёныя межы,
туга не аслабне да родных кутоў.

Мой родны кут,
мой ціхі дом,
дзе ў голле дрэў,
аб сцены ніў,
пад сумны спеў
буйным крылом
паўночны вецер звонка біў.
Мой родны кут, —
на твой спамін
бушуе кроў,
а ў сэрцы гар,
а ў сэрцы боль,
бо з ніў, з далін
урок мяне туманны чар.

I ў ясны дзень,
і ў ноч без зор
душа, як птах,
пад гоман дум
ляціць на шлях,
дзе песняй бор
калыша долі нашай сум.

Мой родны кут,
квяцісты луг, —
пад шумы вольх
прыйдзе ўначы,
як ціхі ўздох,
мой верны дух
на вечны сон
к табе спачыць.

Пад ветру шум,
Пад буры кроз,
пад гоман хат,
хто сэрцам жыў,
ў вясняны чад
хто ў полі рос,
той не пакіне
родных ніў.

Адцвілі белай яблыні цветам,
як начлежныя згаслі агні,
адзвінелі, як колас той летам,
залатыя над Нёманам дні.
Калі з прасніцы ніткай льняною
жыццё доля снавала ясней,
а пад зорнаю неба красою
мучыў сэрца ўначы салавей.
Або казкамі вечар цудоўны
маніў зорамі душу вясной
ці дзявочае сэрца напоўніў
аж па бераг нязнанай тугой.
Ласкай матчынай сонейка грэла,
думкі вецер-пяюн развяваў,
калі дзеўку-чаромуху ў белым
з пышным клёнам у полі вянчаў.
Адцвілі, адцвілі, празвінелі,
як начлежныя згаслі агні,
недапрадзенай ніткай кудзелі
залатыя над Нёманам дні.

Ці табе не шкода, браце,
родных ніў,
тых лугоў, той сенажаці,
што касіў?
Ці табе не шкода даляў,
што маўчаць,
ні садоў, што расцвіталі,
ні дзяўчат?
Ані Нёмну сініх водаў
між лясоў,
хваляў берагу крутога
ў верасох?
Ці табе не шкода песняў,
што вясной
білі ў хвалі напрадвесні,
бы вяслом?
Ці не шкода табе косаў
залатых,
ці не сніцца на палосах
лён густы?
Па вачох не сумна зоркіх,
што гараць?
Ці не хочаш баразёнкі
прыгараць?
Ці не рвешся ты душою —
адкажы!
Ці табе начамі сэрца
не дрыжыць
па тым краі, дзе радзіўся,
дзе ты жыў,
дзе каліны расцвіталі
на мяжы?
Дзе твой след? Мо ветры ў полі
замялі,
калі гнулі, гнулі голле
да зямлі!

Не сумуйце, дзецюкі, вясною,
на магілы гледзячы сяброў —
жалем нашых ранаў не загоіш
і цяжкіх не скінеш кайданоў.

Не сумуйце, дзецюкі, па сёлах
і па вочах кінутых дзяўчат —
барацьба ўжо пеніцца, як солад,
маладыя воклікі гучаць.

Не сумуйце, дзецюкі, па долі,
не хілеце гордай галавы,
бо не з жалю, толькі з ранаў, болю,
воля толькі родзіцца з крыві.

Не сумуйце, дзецюкі, начамі —
ўжо не дасца спутаць вольны дух!
Мы былі і будзем Крывічамі
ад хваль Угры аж па сіні Буг!

Ой, пайду, пайду я ды ў старонку тую,
дзе мая дзяўчына ўсё па мне сумуе...

Дзе начамі вецер песні, казкі бае,
дзе матуля тужыць, мяне выглядае.

Дзе над роднай хатай ціха дуб нагнуўся...
Ой, пайду, пайду я, касой размахнуся!..

Пакашу атаву, пакашу я зелле, —
шыкуй, дзеўка, скрыню шыкуй на вяселле!

Прыдбай, дзеўка мёду — за наш Край чароўны,
за тваё здароўе вып’ю чару поўну!

Ворагам на ганьбу — вып’ю я другую!
Трэцюю — за ніўку сваю дарагую.

А калі спяеш мне ціха нашу песню
і дасі мне вуснаў спелыя чарэсні, —