Владимир Жилка - Вершы

А можа, блюзнерства даруеш? А мо?..
Ты, поўны пакоры, кахання без зыску.
Ды толькі нашто мне здалося. Дармо!
Плюю табе ў ціхую пыску!»

А ён усё тут, і ўжо ява, не здань,
Што сном несмяротнасці мучыць стагоддзі,
І твар яго ясны, як летняя рань,
Як вечнасці дзень, што гарыць, не праходзе.

Не кляні, о анёл-абаронца!
Вартаўнік маіх спраў, не кляні.
І самому мне нудна бясконца
Валачыць мае чорныя дні.

У змаганні ганебным няўзнаны
І самому прывабны не раз
Ў цьмяным дуле кавал алавяны, —
Як збавенне і пэўны адказ…

Твая ж мова спакусаю поўна,
Ты далей паглыбляеш адчай,
Але не — не патрэбна… ўсё роўна,
Але не — пачакай, пачакай!

Дачадзіць і сама гэта свечка,
Недалёка сумотны канец:
Скончыць смерць падрахунак і спрэчку
І задзьмухне жыцця каганец.

Ледзь лятункі ўздыхнуць аб каханку
І да сэрца прылашчыцца сум,
Ў амазонцы вы выйдзеце з ганку,
І каня патрымае вам грум.

Прачакалі трывожнае ранне,
Не было і сягоння ліста.
Ах, што значыць даўгое маўчанне,
А на сэрцы такая слата.

І лягчэй у блакітнай паветцы,
Дзе жальбуе сумота цішэй,
Калі конь, нібы вецер, нясецца,
Калі вецер звініць ля вушэй.

Імчыцеся вы шпарка палямі,
Упіваецца далямі зрок,
А наводдалі скача за вамі
Тонкі грум, шчэ дзіця, дзецючок.

Нібы неба, ягоны пагляды,
І танчэй, чым у дзеўчыны, пас.
Ён пацешыць вас быў бы так рады,
Ён маліцца гатовы на вас.

Ды, як мовіць, малы неразумны,
Што на сэрцы салодка цяжыць.
Толькі бровы танклявыя думны
І нямота на вуснах ляжыць.

Нявесты вусны шчыльна сцяты.
Не пасміхнецца жаніху.
Але не лічыць сэрца страты
І верыць даўняму шляху.

Апошні тэрмін ўжо на сходзе,
І час здзяйснення настае,
Гадзіна вешчая надходзе,
І вось для верных знак яе.

Праз ноч жаніх мячом пазвоне —
Хвалёна будзь святое ймя! —
І ўчуўшы тупат ад пагоні
Здалёк, за рэчкамі дзвюма.

А ўсход ружова-светлы будзе,
Скудлачыць вецер пасмы хмар,
Калі пры звонаў перагудзе
Нявесты праяснее твар.

Аздобленае ў мудрасць сэрца
Стае, здаволена малым,
Дабро жыцця ў найменшай мерцы
Удзячнасцю сугучна ў ім.

Ды хто ляпей (хоць мо і люта)
Нас вучыць шанаваць дары,
Як не хвароба і пакута?
Як не блізняты — дзве сястры?

Шмат дзён ляжаў я непрытомны,
У цяжкай немачы слабы,
І варажыў мой лёс таёмны,
Паўнюткі горкае жальбы.

Знясілены, худы, без ежы
Чакаў я — стухне воч святло,
І дух слабеў на цёмным ўзмежжы, —
Але жыццё перамагло.

І як не правы ты, Дэкарт!
Далі мне есці, я каштую
І чуюся, што нешта варт:
Я ем, і я — ужо існую.

Даўно ўжо тыя ж дні й не тыя,
І я, патрэпаны, не той.
Як жудасна вятрыска вые,
Нібы над згубаю маёй.

Там за акном глухая восень
І ноч лягла стаццём глухім.
Не ведаю, нашто здалося
І што пачну з жыццём сваім.

Якую дам сабе я раду
І накіруюся куды,
Калі віхор гудзе без ладу
І к радасці замёў сляды.

Мае пакрадзеныя скарбы —
І звонкі смех, і зрок жывы,
І дум вясёлкавыя фарбы,
І песні — дзе цяпер? Дзе вы?

Ад жахаў долі чалавечай,
Што не сціхалі на мамэнт,
Душа зрабілася старэчай
І апарожненай ушчэнт.

Няўтульны мой пакой, бы з дошчак
Непагаблёваных труна.
Застылым поглядам — нябожчык —
Дзіўлюся ў шчыліну акна.

Там душыць ноч, як камень муру,
Але тугі мацней цяжар.
А маладзік — плывец у буру —
Кіруе човен свой між хмар.

Мне ўсё часцей радзіма сніцца…
Там рух і песні аб вясне,
Там працы творчая крыніца,
Там мо знайшлося б месца й мне?

Дый там патрэбна маладое,
Ў кім гарту, палкасці не брак,
Нашто ж прыдамся, на якое,
Спарожнены, разбіты гляк?

Убогі стаў я, й страх за тое,
Што ўбогасць бачыць госць не госць,
І перад рэчамі ў пакоі
Сутулюся, дрыжу чагосць,