Владимир Жилка - Вершы

Ты жыццём, нібы жытняй мяжою,
Паступаеш свабодна і пэўна,
Я агорнуты снежнай імглою, —
На шляху маім вее завеўна.

Над табою блакітнасці келіх,
І ў вачах тваіх ціхая яснасць,
Я прыношу апошні мой шэлег,
Каб заліць гэту злую напаснасць.

Не схаваю свядомасці млоснай
Ад цябе, незраўнанага, баю:
Раскрыжованы доляю злоснай,
Як жа душу маю захаваю?

Памятаеш ты помны той вечар?
(Я яго захаваў назаўсёды.)
На трывогу здзічэла дзьмуў вецер,
І крывавілі раны заходу,

Нібы волата сэрца прабіта
І крывёй яго неба заліта.

Я казаў аб зямным бытаванні…
О, так горкай свядомасці мова!
О духота, глухія ўспрыманні!
Яно грукае, цяжкае слова,

Як віхура аб шыбы, завейна,
Як цвікі да труны, безнадзейна.

Вечар доўгі згараў хварабліва,
Доўга падалі словы-каменні,
Ты ўважала спакойна й маўкліва
І няўзрушна была у цярпенні.

І як сціх я, была бестрывожна,
Як шляху свайго пэўны дарожны.

Падышла і схілілася: «Годзе!
Супакойся, маё небарача,
Гэта толькі тваё ліхагоддзе
Усміхнулася дзіка й лядача».

Ціхамірнага часу над намі
Спеюць радасці светлымі днямі.

Маіх надзей вясёлых кветы
Паталі з горыччу на дне
У бурным, як юнацтва леты,

Ў глухім віне.

І вось, здаволены сабою,
Здаволіў я маю душу,
І ні збавення, ні спакою

Я не прашу.

Няхай для іншых сны аб шчасці,
Няхай збаўляюцца, чым хоч,
Віно — мне ўцехай у няшчасці

І маткай — ноч.

Нашто ж хадой прыйшла ўрачыстай,
Нашто ты, светлая, прыйшла
Ў сваёй апратцы снежна-чыстай

Ў прытулак зла?

Ты ззяеш яснасцю і светам,
Тваё няўхільна хараство.
Нашто ж табе піяк адпеты

І гэткі во?

Нашто хвалюеш і трывожыш?
Нашто заве пагляд святы?
Ў жаноцкай кволасці што можаш,

Што можаш ты?

Нашто спяваеш так высока?
Аб недасяжным спеў нашто?
Перад прысуду страшным вокам

Ці ўстоіў хто?

Нашто спынілася на шляху
Маіх трывог, маіх завей?
Зямных загуб, зямнога жаху

Ці ты дужэй?

Ледзь знаёмы пачуецца гук,
І туга, і хаўтурнае змоўкне галошанне.
О лілеі пяшчотныя рук,
Мая радасць і дзень уваскрошання!

Спадзяваннем апошнім ты так неспадзевана
Зазіяла ў маёй цішыні.
А я думаў, што ўсё пераспевана
І даспеваны гэтыя дні.

Варажы ж, варажы невымоўнае бачанне!
Мне звінець і звінеці мацней.
Будзе ноч немінучая — страчанне
Тваіх рук незраўнаных лілей!

Няма збавення
Апроч пекнаты.
Ў маім маленні
Адзіная ты.

Адной між дзеваў
І верных жанок
Высокіх спеваў
Адвечны зарок!

Прамень світання
І сонечны госць,
Людзей вітання
Ты вартая ёсць!

О, будзь хвалёна,
Вялічана будзь! —
Табой збавёны
Не вызнае жудзь.

Малю й гукаю
Ў няўхільную сінь:
— З тугой адчаю
Мяне не пакінь!

Ў баі жыццёвым
Адвагі прыдай,
Надзеі словам
Мяне прывітай.

Пакліч павеўна
І радасць разлі,
Дазволь мне пэўна
Ступаць па зямлі.

Калі змрочнасць ахутвае цьмяная
Ціхавейнаю хусткай утомы
І рука яе, ў суцень прыбраная,
Зацірае ўсе рысы й зломы;

І калі цішыня нерухомая
Заплятае на сон свае косы
І на кветках красой невядомаю
Заблішчаць пераліўныя росы, —

Я хачу вам сказаць далікатнае,
Што, як вашы лятунні, - люботна
Уздыхнуць і згадаць невыдатнае,
Што гучыць без тугі, бесклапотна.

Як дзяцінства гады незваротныя,
Тыя гукі, што родзяцца ў цішы;
Як вады плюскатанні пяшчотныя,
Чараванне тых слоў закалыша.

І ушчэнт закаханасці поўныя
І таго, што не выкажаш мовай,
Мы пяройдзем мяжу ў невымоўнае,
За рубеж чалавечага слова.

Блізасць гэткая шчэ не запісана,
Хоць для сэрца ад веку радзіма.
Немагчымасцю сэрца ўкалысана,
Немагчымае блізка й магчыма;

Калі росы, як пэрлы срабрыстыя,
На лістках і на травах так густа;
Калі змрочнасці ціхай празрыстая,
Легкавейная, кволая хуста;