Владимир Жилка - Вершы

Келіхі, сябры, паўней! Асыпаюцца яблыняў кветы,
Гіне вясны хараство — бела-ружовы убор,
Дзеці ўздыхаюць па ім, але мудрага яснасць няўзрушна;
Там, дзе распукваўся квет, к восені выспее плод.
Келіхі, сябры, паўней! Час прызначаны кожнай праяве:
Моладасць прочкі імкне. Сталасці прыйдзе чарга!

Я бачыў сум ваш і жалобу,
Ды сэрцу шкода не было.
Вачэй былі магутней чары
І хараство святлей на твары.
Тугу прымаю, як аздобу,
Мадонны ўбраўшую чало.
Я бачыў сум ваш і жалобу,
Ды сэрцу шкода не было.

Божа, не шмат засталося
Піць мне з келіху дзён.
Восень, як жменю калосся,
Скосіць жыцця майго сон.

Скосіць халодна, дазвання,
Ў сэрцы насмешлівы здзек:
Сумна тваё адцвітанне,
Квеце зямлі, чалавек!

Вось і згарэў даастатку
Ў вогнішчы горкім жыцця, —
Ўсё ж навакола — загадка,
Чым жа пацешуся я?

Цёмна светабудова,
Мгліста і глуха за мной.
Не чуўшы сапраўднага слова,
Польнай хілюся травой.

О, гэта аповесць звычайна й каротка
Аб долі жахлівага зместу.
Спавіла, залюляла салодка
І выйшла на места.

Дзіцятка? Хто вінны? — ды згадваць дарэмна,
Клясьці — яшчэ марней.
На вуліцы ночнай і дрэмнай
Спынілася, жджэ пад ліхтарняй.

Ў свядомасці горкай — гарчэйшая згадка,
І вочы блішчаць нехароша:
Выгналі з фабрыкі матку —
Ўбогім кахацца раскоша.

Бяздушны муры, і сірэнаў пагудка,
Дражняць убранні багатых.
Навошта ж спынілася тутка,
Ці не крыўду сваю прынясла ты?

Спяшаюцца людзі, у кожнага дзела.
— Чаго ж ты чакаеш, жанчына?
— Змяняць сваё цела
На хлеб для сябе і для сына…

Ля ног тваіх маўчаць трывогі
І думкі маліцвенна-строгі,
Як мнішкі белыя гурбой
Ў цішы пуціны лесавой,
О, соладка ля ног тваіх,
У плашч чароўнасці адзеты,
Схіляюцца красою кветы.
І вецер сіверны заціх.

Бязбурны дзень — вачэй затокі,
Яны празрысты і глыбокі,
І ясны, як вясны палон,
Іх лёгкі, ціхамірны сон.
Мне люба сніць (бязбурны дні!)
Аб шчасці гэткім квола-крохкім
І веславаць лятункам лёгкім
Па крышталёвай глыбіні.

О мармур светлага чала
Пад пасмамі глухой завеі!
О тонкіх рук, о рук лілеі,
Што не чынілі справы зла!
О хараство зялёнай пальмы!
Ты ўся звініш напевам псальмы,
І росных траваў родны пах
Кадзіць на твой азурны шлях!

Якая слабасць і спакой,
Якая дзіўная суточнасць —
У свет нясці адну пяшчотнасць
І ўсё змагаць адною ёй.
А мне маліць — мая Марыя,
Прымі малітвы маладыя
І яснасцю душы тваёй
Маю пахмурую напой.

Ах, што ведаю я, што змагу, —
Чую ў сэрцы вясёлку-дугу;
А дзявоцтва гады, як прадвесне, —
Як крыніца, звіняць на лугу,
Разліваюць вясёлыя песні.

Ах, што ведаю я, што пачну, —
Мляўкі пах ап'яняе вясну, —
А ў садку маладых летуценняў
Усё кветы, куды ні зірну,
Усе кветы ў вабоймах праменняў.

Ах, што ведаю я, што ільга, —
Гэта сэрца стрымаць немага,
Ў ім і кадзіва сноў, і ўздыханні,
А ружовая хмарка-туга
Росціць любыя ружы кахання.

Ах, што ведаю я, што зраблю,
Не схаваць мне таго, што люблю,
Не ўтаіць сарамязліва-квола,
І хацела б згубіць, не згублю…
Сэрца, сэрца, не біся вясёла!

Жыццём, жыццём, як хісткай кладкай,
Бурліцца, пеніцца вада…
Ты нада мною вееш згадкай,
Мая ж няроўная хада.

Як месяц, воблік гэны бледы,
І жах бязлітасна жане.
Куды? Навошта? — скуль мне ведаць?
Мой лёс злажылі без мяне.

Пусцілі — йдзі (жыццём, бы кладкай!),
Пакутуй гэтта, хоч не хоч.
І вось, нядужы над загадкай,
Я паклякаю ў цемру, ў ноч.

І каб не сны ў душы прапаснай,
Які б ён — сэнс таго быцця,
І каб не ты з усмешкай яснай,
Усмешна-ясная мая!

Ты спыніла мяне каля дзвераў,
Ўзнікшы ў памяці зоркаю вернай.
Я ў збавенне маё не паверыў,
І спусціўся па сходах таверны.

На абрусах тут брудныя плямы,
І сумота ў піяцкім абліччы:
Мне не выпаўзці з гэтае ямы,
Не паслухаць далёкага клічу.