Henrik Ibsen - La Tronpretendantoj

JATGEJR

Mi ne scias.

REĜO SKULE

Ĉu vi neniam havis alian skaldon kiel amikon, kaj ke li priskribis al vi grandan, belegan poemon, kiun li volis verki?

JATGEJR

Jes, sinjoro.

REĜO SKULE

Ĉu vi ne deziris mortigi lin por preni lian ideon kaj mem verki la poemon?

JATGEJR

Sinjoro, mi ne estas malfekunda; mi havas proprajn infanojn; mi ne bezonas ami tiujn de aliuloj. (eliras)

REĜO SKULE

(post paŭzo) La Islandano certe estas skaldo. Li parolas la profundan veron de Dio mem ne sciante, – Mi estas kiel malfekunda virino. Tial mi amas la reĝan ide-infanon de Håkon, amas ĝin el la plej ardanta amo de mia animo. Ho, se povus mi adopti ĝin! Ĝi mortus inter miaj manoj. Kio estas pli bona, aŭ ke ĝi mortu inter miaj manoj, aŭ ke ĝi kresku granda inter la liaj? Ĉu mi havos pacon en la animo, se tio okazos? Ĉu povas mi rezigni? Ĉu povas mi stari vidante, ke Håkon starigas al si tian postmortan reputacion! – Kiel morte kaj malplene estas ene en mi, – kaj ĉirkaŭe. Neniu amiko -; la Islandano! (iras al la pordo kaj vokas:) Ĉu la skaldo foriris el la korto?

HIRDANO

(ekstere) Ne, sinjoro, li staras en la antaŭhalo parolante kun la gardanto.

REĜO SKULE

Diru ke li envenu! (iras malsupren al la tablo; post iom envenas Jatgejr) Mi ne kapablas dormi, Jatgejr; estas ĉiuj tiuj reĝaj pensoj, kiuj tenas min maldorma, sciu.

JATGEJR

Mi komprenas, ke estas pri la reĝaj pensoj kiel pri tiuj de la skaldo. Ili plej alte flugas kaj plej bone kreskas, kiam estas silento kaj nokto ĉirkaŭe.

REĜO SKULE

Ĉu tiel estas ankaŭ pri tiuj de la skaldo?

JATGEJR

Jes, sinjoro; neniu kanto naskiĝas sub taga lumo; ĝi povas esti skribata en sunlumo; sed ĝi kreas sin en silenta nokta horo.

REĜO SKULE

Kiu donis al vi la donacon de aflikto, Jatgejr?

JATGEJR

Tiu, kiun mi amis.

REĜO SKULE

Ŝi do mortis?

JATGEJR

Ne, ŝi perfidis min.

REĜO SKULE

Kaj sekve vi fariĝis skaldo?

JATGEJR

Jes, sekve mi fariĝis skaldo.

REĜO SKULE

(kaptas lian brakon) Kiun donacon bezonas mi por fariĝi reĝo?

JATGEJR

Ne tiun de la dubo; ĉar tiam Vi ne tiel demandus?

REĜO SKULE

Kiun donacon bezonas mi?

JATGEJR

Sinjoro, Vi ja estas reĝo.

REĜO SKULE

Ĉu vi ĉiun momenton estas certa, ke vi estas skaldo ?

JATGEJR

(momenton rigardas lin silente, kaj demandas:) Ĉu Vi neniam amis?

REĜO SKULE

Jes, iam, – fajre, belege kaj peke.

JATGEJR

Vi havas edzinon.

REĜO SKULE

Ŝin mi prenis por naski al mi filojn.

JATGEJR

Sed Vi havas filinon, sinjoro, – milda kaj belega filino.

REĜO SKULE

Se mia filino estus filo, mi ne demandus al vi, kiun donacon mi bezonus. (ekkrie) Mi devas havi iun ĉe mi, kiu obeas min sen mema volo, – kiu absolute fidas min, kiu tenas sin tute al mi en bono kaj malbono, kiu nur vivas por lumi kaj varmigi mian vivon, kiu devas morti se mi falos. Donu al mi konsilon, Jatgejr skaldo!

JATGEJR

Aĉetu al Vi hundon, sinjoro.

REĜO SKULE

Ĉu ne homo servus?

JATGEJR

Por tia homo Vi devus longe serĉi.

REĜO SKULE

(subite) Ĉu vi volas esti tiu por mi, Jatgejr? Ĉu vi volas esti mia filo? Vi ricevu la Norvegan kronon herede, – Vi ricevu landon kaj regnon, se vi volas esti mia filo, vivi por mia vivotasko kaj fidi min!

JATGEJR

Kaj kiun garantion metus mi, por ne hipokriti -?

REĜO SKULE

Forĵetu vian taskon en la vivo; neniam plu verku; tiam mi kredos vin!

JATGEJR

Ne, sinjoro, – estus aĉeti la kronon tro multekoste.

REĜO SKULE

Pripensu! Esti reĝo estas pli ol esti skaldo!

JATGEJR

Ne ĉiam.

REĜO SKULE

Estas nur viaj neverkitaj kantoj, kiujn vi oferu!

JATGEJR

La neverkitaj kantoj ĉiam estas la plej belaj.

REĜO SKULE

Sed mi devas – mi devas havi homon, kiu fidas min! Unu solan! Mi tion sentas, – se mi tion havas, mi estos savita!

PÅL FLIDA

(rapide envenas) Reĝo Skule, nun defendu Vin! Håkon Håkonsson atingis kun sia tuta ŝiparo al Elgjarnes!

REĜO SKULE

Al Elgjarnes -! Do li ne estas tre fore.

JATGEJR

Nun surmetu ŝtalkirason! Se okazos vira falo ĉi nokte, mi ĝoje estu la unua, kiu falos por Vi!

REĜO SKULE

Vi kiu ne volis vivi por mi.

JATGEJR

Viro povas fali por la vivotasko de aliulo; sed se li volas daŭre vivi, li devas vivi por sia propra! (eliras)

PÅL FLIDA

(senpacience) Kion vi ordonas, ke ni faru, sinjoro? La Birkibejnoj povas esti en Oslo ĝis horo!

REĜO SKULE

Plej bone estus, se ni povus iri al la tombo de sankta Tomas Beckett; li helpis multan, malĝojan kaj pentantan animon.

PÅL FLIDA

(pli forte) Sinjoro, ne parolu freneze nun! La Birkibejnoj estos super nin, mi diras!

REĜO SKULE

Malfermu ĉiujn preĝejojn, ke ni povos rifuĝi tien kaj ricevi gracon.

PÅL FLIDA

Vi povas frapi ĉiujn viajn malamikojn per unu bato, sed tamen Vi volas rifuĝi en la preĝejojn!

REĜO SKULE

Jes, jes, tenu la preĝejojn malfermaj.

PÅL FLIDA

Estu certa, ke Håkon rompos la preĝejan pacon, kiam estas pri la Vårbelgoj.

REĜO SKULE

Li ne faros; Dio ŝirmos lin kontraŭ tia peko; – Dio ĉiam ŝirmas Håkon.

PÅL FLIDA

(en profunda kaj dolora kolero) Tiu kiu aŭdus Vin paroli nun, li devus demandi: Kiu estas reĝo en tiu ĉi lando?

REĜO SKULE

(ridetas malĝoje) Jes, Pål Flida, tiu estas la granda demando: Kiu estas reĝo en ĉi tiu lando?

PÅL FLIDA

(petante) Vi estas anime malsana ĉi-nokte, sinjoro; ke mi agu por Vi.

REĜO SKULE

Jes, jes, tiel faru.

PÅL FLIDA

(elironte) Unue mi volas rompi ĉiujn pontojn.

REĜO SKULE

Frenezulo! Restu! – Rompi ĉiujn pontojn! Ĉu vi scias, kion tio signifas? Mi provis; – gardu vin por tio!

PÅL FLIDA

Kion Vi do volas, sinjoro?

REĜO SKULE

Mi volas paroli kun Håkon.

PÅL FLIDA

Li respondos Vin per la lango de la glavo!

REĜO SKULE

Iru, iru, – vi scios mian volon poste.

PÅL FLIDA

Ĉiu momento estas nun multekosta! (kaptas lian manon) Reĝo Skule, ni rompu ĉiujn pontojn, batalu kiel lupoj kaj fidu la ĉielon!

REĜO SKULE

(mallaŭte) La ĉielo ne fidas min; ankaŭ mi ne kuraĝas fidi la ĉielon.

PÅL FLIDA

Mallonga fariĝis la sagao de la Vårbelgoj. (eliras fone)

REĜO SKULE

Cent sagacajn kapojn, mil armitajn brakojn mi estras; sed eĉ ne unu karan, fidantan koron. Jen reĝa mizero; nek pli, nek malpli.

BÅRD BRATTE

(de la fono) Ekstere staras longe vojaĝintaj homoj, kiuj petas paroli kun vi, sinjoro.

REĜO SKULE

Kiuj estas?

BÅRD BRATTE

Virino kaj pastro.

REĜO SKULE

Enirigu la virinon kaj la pastron.

( Bårdeliras; reĝo Skuleeksidas pensema dekstre; iom poste envenas nigre vestita virino; ŝi portas longan virinan mantelon, kapuĉon kaj densan vualon, kiu kaŝas la vizaĝon; pastroakompanas ŝin kaj restas staranta apud la pordo.)

REĜO SKULE

Kiu estas vi?

LA VIRINO

Iu, kiun vi amis.

REĜO SKULE

(skuas la kapon) Troviĝas neniu, kiu tiaĵon memoras. Kiu estas vi, mi demandas?

LA VIRINO

Iu, kiu amas vin.

REĜO SKULE

Do vi certe estas unu el la mortintoj.

LA VIRINO

(proksimiĝas kaj diras mallaŭte kaj korege:) Skule Bårdsson!

REĜO SKULE

(ekstaras kun ekkrio) Ingibjorg!

INGIBJORG

Ĉu vi nun rekonas min, Skule?