Henrik Ibsen - La Tronpretendantoj

Mi venis kun pli granda sekvantaro al Oslo ol Vi, Håkon Håkonsson.

HÅKON

Eble estas Via intenco -

DUKO SKULE

Aŭskultu al mi! Memoru la vortojn de la episkopo! Ni dividu; donu al mi la dek ŝipdistriktojn; lasu min preni mian parton kiel liberan reĝolandon, sen impostoj kaj kontribuaĵoj al Vi. Norvegio estis antaŭe dividita en du regnojn; – ni volas neperfide kune stari -

HÅKON

Duko, Vi certe estas anime malsana, postulante tiaĵon!

DUKO SKULE

Jes, mi estas anime malsana, kaj ekzistas neniu kuraco alimaniera. Ni du devas esti egaluloj; neniu staru super mi!

HÅKON

Ĉiu senarba insuleto estas ŝtono en la konstruaĵo, kiun starigis Harald Belhararo kaj sankta Olaf; kaj Vi postulas, ke mi disrompu, kion ili kunligis? Neniam!

DUKO SKULE

Nu, do ni dividu la regadon; ni regu tri jarojn laŭvice! Vi regis longe; nun mia tempo venis. Velu el la lando tri jarojn; – mi volas esti reĝo dume; mi volas ebenigi al Vi la vojon ĝis Vi revenos hejmen, estri kaj gvidi ĉion al la plej bona; – estas streĉige kaj fortoŝtele ĉiam sidi garde. Håkon, ĉu Vi aŭdas, – tri jarojn laŭvice; ni interŝanĝu la kronon!

HÅKON

Ĉu Vi opinias, ke mia krono konvenas al Viaj tempioj?

DUKO SKULE

Neniu krono estas tro vasta por mi!

HÅKON

Rajto de Dio kaj voko de Dio bezoniĝas por porti la kronon.

DUKO SKULE

Kaj Vi fidas certe, ke Vi havas rajton de Dio?

HÅKON

Por tio mi havas la verdikton de Dio.

DUKO SKULE

Ne fidu tion tro certe. Se la episkopo estus permesita paroli, – tamen, nun tio estus vana; Vi ne volus kredi min. Ja certe Vi havas potencajn alianculojn tie supre; sed mi tamen spitas! – Vi ne volas dividi la reĝan potencon? Nu ja – do ni elektu la lastan rimedon; – Håkon, ni du luktu unu kontraŭ la alia, viro kontraŭ viro, per pezaj armiloj, pri vivo kaj morto!

HÅKON

Ĉu Vi parolas serioze, sinjoro?

DUKO SKULE

Mi parolas por mia vivotasko kaj por la savo de mia animo!

HÅKON

Do estas malgranda espero por savo de Via animo.

DUKO SKULE

Vi ne volas lukti kun mi? Vi luktu, vi luktu!

HÅKON

Blindigita viro! Mi povas nenion alian ol kompati Vin. Vi kredas, ke estas la voko de la Sinjoro, kiu pelas Vin supren sur la reĝan tronon; Vi ne vidas, ke estas nur Via orgojlo. Kio logas Vin? La reĝa ringo, la mantelo kun purpura rando, la rajto sidi tri ŝtupojn alte super la planko: – abomene, abomene, – se tio estus esti reĝo, mi ĵetus la tutan reĝecon en Vian ĉapelon, kiel oni ĵetas obolon al almozpetanto.

DUKO SKULE

Vi konis min de kiam Vi estis infano, kaj juĝas min tiel!

HÅKON

Vi havas ĉiujn donacojn de la animo, saĝeco kaj kuraĝo; Vi estas kreita por stari plej proksime al la reĝo, sed ne esti reĝo mem.

DUKO SKULE

Tion ni volas nun provi!

HÅKON

Nomu unu solan reĝan verkon, kiun Vi faris en ĉiuj tiuj jaroj kiam Vi regis por mi! Ĉu la Bagloj aŭ la Ribbungoj iam estis pli potencaj ol tiam? Vi estis la matura viro, sed la lando rabiĝis de ribelantaj aroj; – ĉu vi subigis unu solan? Mi estis juna kaj sensperta, kiam mi prenis la regadon; – vidu min – ĉio falis subiĝe, kiam mi fariĝis reĝo; ne plu estas Bagloj, neniuj Ribbungoj!

DUKO SKULE

Pri tio Vi plej malmulte fanfaronu; ĉar en tio la danĝero estas plej granda. Aro devas stari kontraŭ aro, postulo kontraŭ postulo, landparto kontraŭ landparto, se la reĝo estu la plej potenca. Ĉiu vilaĝaro, ĉiu parencaro devas aŭ lin bezoni aŭ timi lin. Se Vi forigos ĉiun malpacon, Vi samtempe forprenos la potencon de Vi mem.

HÅKON

Kaj Vi volas esti reĝo, – Vi, kiu juĝas tiel? Vi povus fariĝi taŭga estro je la tempo de Erling Skakke; sed la tempo preterkreskis Vin, kaj ĝin Vi ne komprenas. Ĉu Vi ne vidas, ke la norvega regno, kiel Harald kaj Olaf starigis ĝin, nur estas komparebla kun preĝejo, kiu ankoraŭ ne estas konsekrita? La muroj altiĝas kun fortaj kolonoj, la tegmenta volbo streĉas sin vaste supre, la turpinto montras supren kiel piceo en la arbaro; sed la vivo, la palpanta koro, la vigla sangofluo ne pasas tra la verko; la vivanta animo de Dio ne estas enspirita enen en ĝin; ĝi ankoraŭ ne ricevis konsekron. – Mi volas alporti la konsekron! Norvegio estis regno , ĝi fariĝu popolo . Trondhejmano staris kontraŭ Vikenano, Egdo kontraŭ Hordo, Håleygo kontraŭ Sygno; ĉiuj fariĝu de nun nur unu, kaj ĉiuj sciu en si mem kaj komprenu, ke ili estas unu! Tio estas la tasko, kiun Dio metis sur miajn ŝultrojn; tio estas la faro, kiun faru nun la reĝo de Norvegio. Tiun faron, duko, ĝin mi pensas, ke Vi lasas kuŝi, ĉar certe, Vi ne kapablas.

DUKO SKULE

(frapita) Kunigi -? Kunigi al unu opo Trondhejmanojn kaj Vikenanojn, – tutan Norvegion -? (dubema) Neeblas! Tiaĵon neniam rakontis la Norvega sagao!

HÅKON

Por Vi tio estas nefarebla; ĉar Vi kapablas nur fari la malnovan sagaon denove; sed por mi tio estas same facila kiel por la falko fendi la nubojn.

DUKO SKULE

(en maltrankvila movo) Kunigi la tutan popolon, – veki ĝin tiel ke ĝi sentas sin unu opo! De kie Vi ricevis tian strangan penson? Ĝi frostigas kaj fajrigas min. (ekdire:) Vi havas ĝin de la diablo, Håkon; ĝi neniam realiĝu, kiam mi havas fortojn meti la ŝtalĉapon sur mian kapon!

HÅKON

Mi havas la penson de Dio, kaj neniam malkaptas ĝin tiom longe kiom mi portas la reĝan ringon de Sankta Olaf ĉirkaŭ mia frunto!

DUKO SKULE

Do falu la reĝa ringo de Sankta Olaf!

HÅKON

Kiu verku tion?

DUKO SKULE

Mi, se neniu alia.

HÅKON

Vi, Skule, Vi fariĝos sendanĝera sur la tingo morgaŭ.

DUKO SKULE

Håkon! Ne tentu Dion! Ne pelu min sur la ekstreman randon de la abismo!

HÅKON

(montras al la pordo) Iru, sinjoro, – kaj lasu tion en forgeso, ke ni parolis, per akraj langoj ĉi-vespere.

DUKO SKULE

(rigardas lin momenton kaj diras:) Ni estos parolantaj per pli akraj langoj venontan fojon. (eliras en la fono)

HÅKON

(post mallonga paŭzo:) Li minacas! Ne, ne; tiel ekstreme ne evoluas. Li devas, li cedu kaj subiĝu; mi bezonas ĉi tiun fortan brakon, tiun sagacan kapon. – Se troviĝas kuraĝo kaj sagaco en tiu ĉi lando, tio estas kapabloj donitaj de Dio al la homoj por mia uzo; estas por servi min, ke duko Skule ricevis bonajn talentojn; spiti min estas spiti ĉielon; estas mia devo puni kiun ajn, kiu ekstaras kontraŭ la volon de la ĉielo, – ĉar la ĉielo ja multe faris por mi.

DAGFINN BONDE

(venas de la fono) Sinjoro, estu gardema ĉi-nokte; la duko certe elpensas malbonon.

HÅKON

Kion vi diras?

DAGFINN BONDE

Pri kio li pensas, mi ne scias; sed ke io estas en preparo, estas sufiĉe certe.

HÅKON

Ĉu li pensus nin ataki? Neeble, neeble!

DAGFINN BONDE

Ne, sed estas io alia. Liaj ŝipoj kuŝas pretaj por forvelo; okazos tingo surŝipe.

DAGFINN BONDE

Vi eraras -! Iru, Dagfinn, kaj havigu al mi certan informon.

DAGFINN BONDE

Jes, ja; Vi povas fidi min. (eliras)

HÅKON

Ne, – estus ja neimageble! La duko ne kuraĝas ekstari kontraŭ min. Dio tion ne al li permesos, – Dio, kiu faris ĉion tiel mirinde bele por mi ĝis nun. Nun mi devas havi pacon, nun mi ja estas komencanta! – Ankoraŭ mi malmulte faris; sed mi aŭdas la sentrompan voĉon de Dio voki en mi: Vi antaŭenigu grandan reĝan verkon en Norvegio.

GREGORIUS JONSSON

(venas de la fono) Mia sinjoro kaj reĝo!

HÅKON

Gregorius Jonsson! Ĉu Vi venas ĉi tien?

GREGORIUS JONSSON

Mi ofertas min kiel Vian fidelulon; ĝis nun mi sekvis la dukon; nun mi ne plu kuraĝas sekvi lin.