Андрей Федоренко - Багаты кватарант

Васіль Васільевіч (павышаючы тон) . І то праўда. Слухай, Рыгор, ты… Ты ідзі, ідзі памалу дадому!

Рыгор. Як кватарантаў шукаць — бягуць па Рыгора. Рыгор знаходзіць, прыводзіць — усё, гуд-бай, твая місія скончана! Так?

Алена Яўгенаўна. Ты сямейны, жанаты чалавек…

Рыгор. Пры чым тут сям'я?.. Я прывёў вам, можна сказаць, за руку гэтага вось Алеся! І хачу ведаць, каго я прывёў! (Да Гана.) Ты не крыўдуй, вядома…

Ган. Ахвотна адкажу. У інтэрнаце мне перашкаджаюць шум і п'янкі. У асобнай кватэры мне было б няўтульна. Адзінока. Можа, нават страшнавата. Я хадзіў бы з кутка ў куток, сланяўся, нічога не лезла б у галаву… Мне трэба адчуваць жыццё — фізічна: каб галасы прыглушаныя, тэлевізар ціха працуе, посуд бразгае на кухні, вада напускаецца ў ванну… Унітаз, прабачце, час ад часу падае гукі…

Наташа (перабіваючы) . Расказвае, як раман піша!

Ган (смяецца) . Куды мне! Раманаў я не пішу…

Наташа. Дарэмна. Магло б і атрымацца.

Рыгор. Дайце дагаварыць. Сапраўды, бывае. Утульнасці хочацца, прыляпіцца да жыцця, хоць да чужога… Але, Алесь… Падазрона ўсё! За гэтую ўтульнасць (паказвае на людзей, паводзіць рукою) ты мог бы смела заплаціць у чатыры разы менш!

Алена Яўгенаўна (сыкае) . Ты замоўкнеш ці не?!

Наташа. Пачакай, мама. Давай паслухаем.

Ган. Калі мне падабаюцца людзі, дык хочацца рабіць ім прыемнае. Гэта не філантропія, а… звычайны эгаізм, меркантыльнасць, разлік: калі я заплачу людзям у чатыры разы вышэй за намінал, дык і адносіны да мяне стануць лепшыя ў чатыры разы. Логіка простая. Можа, папрашу зварыць кавы, можа, калі забуду паабедаць, дык не пасаромеюся, папрашу…

Алена Яўгенаўна. Які сорам?! Хочаце — кожны дзень ешце з намі; праўда ж, Васіль?

Васіль Васільевіч (цвёрда) . Праўда. Рыгор, ты канчай гэта!

Алена Яўгенаўна. Цвярозы прыходзь.

Рыгор. Добра — пайду. Але напаследак яшчэ пытанне: адкуль у цябе, студэнта, такія грошы? Ты раскашуеш, кватэры здымаеш — як шляхта, як арыстакрат дзевятнаццатага стагоддзя!..

Ган. Сродкі мне дазваляюць.

Рыгор. Вось я і хачу ведаць — адкуль?! Адкуль у вас, студэнтаў, сродкі; якога хрэна, прабач, вы робіце, адкуль вы іх дастаяце?! Ды такія грошы, якія нам, простым, і не сніліся?!

Невялікая паўза.

Ган (спакойна ўсміхаючыся) . Мае сродкі зароблены крывёю і потам. І шчаслівай неспадзяванкаю, выпадковасцю, пра якую я зусім не збіраюся кожнаму расказваць.

Алена Яўгенаўна (Рыгору) . Няма чаго чужыя грошы лічыць! Перш свае зарабі… (Рашуча, Рыгору.) Усё — па дамах! (Лагодна, Гану.) А вы, можа, яшчэ кавы?

Ган. Ну, трошкі, слабай.

Васіль Васільевіч ідзе праводзіць Рыгора.

Рыгор (па дарозе) . Васільевіч, глядзі… Падазроны ён нейкі, чорт!.. Не вер яму…

Васіль Васільевіч. Ідзі, ідзі!

Заслона

Дзень — туманны, веснавы, сыры; вуліца, лаўка, ліхтар, сметніца — каля лаўкі, ззаду — чыгунная агароджа. Наташаідзе, следам — Рыгор, і прытрымлівае яе за рукаво.

Рыгор. Наташа!

Наташа (спыняецца) . Ну што? Я табе ўсё сказала.

Рыгор. Я дзве гадзіны мёрз тут, на гэтай лаўцы… А ты не хочаш пастаяць са мною і дзвюх хвілін!

Наташа. Стаю ж. Ну?

Рыгор. Я заходзіў у вестыбюль інстытута, глядзеў расклад… У вас заняткі павінны былі скончыцца дзве гадзіны назад.

Наташа. «Уляпілі» два лішнія семінары.

Рыгор (бярэ яе за руку) . Сядай, калі ласка, лавачка сухая. Нават нагрэтая…

Наташа сядае, Рыгор стаіць перад ёю.

Наташка, я не бачыў цябе ўжо два тыдні… Знарок не званіў, чакаючы, пакуль ты пазвоніш. А ты… Я ўжо забыў твой голас. І твару твайго не магу ўспомніць…

Наташа (пацепвае плячыма ад сырасці, рукі ў кішэнях куртачкі) . Вось што, дарагі мой, давай раз і назаўсёды кінем гэтае сюсюканне. Ты — жанаты, у цябе сваё жыццё і… Карацей, больш ніякіх званкоў.

Рыгор. А калі б не быў жанаты?

Наташа. Тое самае было б.

Рыгор (пасміхаючыся нявесела, не гледзячы на яе, быццам сам сабе) . Жанаты. І жанчын, як раней думаў, ведаю на пяць. Былі ў мяне… да жаніцьбы, будуць, відаць, і пасля… Ведаю, але ні чарта не разумею вас! Ну, ніяк! Вас немагчыма зразумець, як вось гэты слуп з ліхтаром не разумееш: стаіць, свеціць, а дзеля чаго — чорт яго разбярэ! Няўжо табе ўсё роўна, што чалавек чакаў цябе дзве гадзіны, чакаў толькі для таго, каб убачыць цябе, пачуць твой голас?! Няўжо табе непрыемна, раздражняе цябе, што цябе… кахаюць?!