Юрась Нераток - Фотаальбом

Ад жахлівай жарствы
нечакана хрыплю…
І кляну сваю псіхіку-сцерву!
А па тым, што жывы,
вызначаю, што сплю, –
і глыбей акунаюся ў цемру.

ФОТААЛЬБОМ

Патрапіў зноў да лёсу я ў абдымкі,
душу мне прыкрасць наждаком скрабе…
Разглядваю ў альбоме фотаздымкi:
сягонняшні – мінулага сябе.
Маркочуся, бы ўночы на вакзале,

чакаю, калі змрочны час міне:
што мне мае адбіткі расказалі б,
каб давялося ім сустрэць мяне?

Вось гэты хлопчык – босы, языкаты…
(Такім не помню я сябе зусім!)
…Даў лататы, напэўна б, ён дахаты –
я рознюся ад тых, хто побач з ім.

А гэты – вучань. Клас, здаецца, сёмы.
(Ужо ў самога сын такі якраз!)
Са мной бы гаварыў, як з незнаёмым,
на “вы” мне штось мармычучы у адказ.

А вось студэнт – нястрыманы і бойкі.
“Ну што, жывы яшчэ? – спытаў бы ў жарт. –
Гарэлкі многа п’еш? Як я, ці колькі?
А хто ты там: паэт? пісьменнік? бард?”

А вось жанаты я – сур’ёзна-жвавы.
Сказаў бы сам сабе: “Не палысеў…
Дзяцей ці шмат? Як з фізкультурай справы?
А як мужык – не надта паслабеў?”

Вось на рабоце я. Ды іранічна
кажу сабе: “Не выйшаў ты ў чыны…
Як там перабудова – дынамічна?
А хто на самым версе – зноў яны?”

А вось і я часоў гандлярства ў Польшчы –
уеўся ў пухавік баула гуж.
“Прыкід нармальны – пэўна, маеш грошы…
Што?… На табе той самы капялюш?!”

Зусім нядаўні здымак разглядаю –
як у люстэрка на сябе гляджу.
…Ён ні аб чым мяне не запытае,
нічога я яму не раскажу…

Але пара з сабой у часе зліцца –
ад варажбы не стане весялей!
Альбом, закрыўшы, кіну на паліцу.
І буду жыць далей, далей, далей…

Я ХАЧУ ЖЫЦЬ У ВОЛЬНАЙ КРАІНЕ

Цішыня. Але, дзякуй Скарыне,
можна моўчкі яшчэ гаварыць:
“Я хачу жыць у Вольнай Краіне!” –
і трызнення майго не скарыць.

Не жадаю карпець пад “дзяржавай”,
што трымае няўмольнай рукой,
неахайнай, жалезна-iржавай
за гарляк непакорлівы мой.

Мне “рэспублiка” не даспадобы,
бо які-небудзь спрытны круцель
пад падставай публічнасцi спробы
замест вежы збудуе бардэль.

А “саюз” – гэта путы абодвум,
а “садружнасць” – як выпіць што ёсць,
“федэрацыя” – краты свабоды,
дзе ты не гаспадар і не госць.

…Ды не ведаю, песню якую
трэба сёння народу спяваць,
каб Радзіму маю дарагую
мог я Вольнай Краінай назваць!

ЖАБРАЦКАЯ

Не працягвай марна мне далонь, галеча, –
мне ў яе сягоння нечага пакласці.
Сам іду, панура апусціўшы плечы –
ні паперкі грошай, ні крупінкі шчасця.

Не глядзі з дакорам на мяне, старая, –
я і сам сягоння праклінаю долю.
Толькі я дакемiў, хто нас абірае –
ты ў сваім жабрацтве бачыш Боску волю.

Немагчыма звесці злыдняў тых, бабуля, –
нават на распяцце могуць ахрысціцца!
Толькі кол з асіны ці са срэбра куля –
ды аховы столькі, што не падступіцца.

Кінь свае спадзевы на мяне, старэча, –
я і сам сягоння бедны і галодны.
Для мяне, па-твойму, гэта недарэчна…
Але што ты зробіш – я паэт народны.

А як будуць грошы – п’яны і вясёлы
я цябе ўзгадаю ды яшчэ ў прыдачу
цыганятак бойкіх, хлопца з куксай голай
і дзядка сівога, што наўмысна плача…

ТРЭЦI ВАРЫЯНТ

Нас захліснулі часу злога хвалі –
спрачацца можа злодзей ці вар’ят.
Два варыянты нам прапанавалі…
Але магчымы трэці варыянт!

З іх першы: “перастройка” з дзікім рынкам,
дзе ўсё, што нам належыць, – “секандханд”.
Дзе збыт ёсць недакуркам і скарынкам…
Задавальняе гэты варыянт?

Другі: застой з уладаю чырвоных,
дзе дэфіцыт, партком і правіянт,
здабыты па чарзе ці па талонах…
Ці не забылі гэты варыянт?