Анатоль Кудласевіч - Плакун-трава

ПАРАЎНАННЕ

Нібыта кульгавы жораў,
Які ходзіць па разоры
Жабаў ловіць, чарвякоў —
З кожным крокам голаў хіліцца далоў.

Так і мы ў жыцці блукаем,
Чаго трэба нам — не знаем,
І да скону ўсё кульгаем і кульгаем
Як па купінах гадоў.

ДАРОЖНАЕ

Нічога нікому не кінуў,
Нікому двух слоў не сказаў…
Чыгунка — мелодыя гімну,
Расстання жыццёвы вакзал.
Імчыцца насустрач дарога,
Рэжа лёс, як нажом, па жывым,
Як вужака ўпазае трывога,
І злятае з душы херувім.
Непрыветныя водбліскі станцый,
Разнервованы грукат калёс —
Не чакалі мы гэтак растацца —
Хай вязе ў невядомае лёс!
Першы раз я адзін на дарозе,
Між людзей першы раз я адзін,
Нават позірк старонні марозіць,
Хоць зусім на людзей не глядзі.
Але ступіць з перона звычайны,
Выпадковы начны пасажыр:
— Што ж ты так захліпнуўся адчаем?
Ну, браток, не маўчы, раскажы?
Усяго спадарожнік, не болей
І прыкмеціў вачэй неутул,
Паглядзіць спачувальна і з болем
Запытае: “Куды ж ты, адкуль?” —
І тады да маёй адзіноты
Мнагалюддзе прысядзе яго —
Рассмяецца, суцешыць, а потым —
Стане райскім куточкам вагон.

ВОЧЫ

Вочы блізкага чалавека,
Сярод ночы зірнеш — прыкмецяцца,
Вочы маці, ці любай вочы,
Ад якіх святлей чым ад месяца.
То жаночыя, то дзявочыя —
Вочы воўчыя адварочваюць,
Берагуць ад варожых воч,
Што драпежна жырыцца ноч.
Пойдзеш прэч ад свайго парогу,
Павандруеш па белым свеце —
Вочы моляцца на дарогу,
Іх малітва аб родных дзецях.
Заклапочаныя тыя вочы,
Вочы матчыны ў лёс дзіцячы
Пільна ўгледжваюцца сярод ночы,
Кожным крокам бяду прадбачаць.
То жаночыя, то дзявочыя,
Ні спакою ў іх, ні супыну,
Покуль свецяцца гэтыя вочы —
І чужына сагрэе сына.

КІШЭННЫ ЛЁС

І няўцямны мой і разбэшчаны,
Выпадкова-трагічны лёс,
Ты прайшоўся па сэрцы трэшчынай,
І да зорак мяне аднёс.

І цяпер я праз гэту шчыліну
Углядаюся ў небасхіл,
Адчуваю сябе мужчынаю,
Што мне ўсё-ткі хапіла сіл.

Што сабе ані ў чым не здрадзіў я,
Хоць гудзелі, нібыта рой,
Дабрадзеі нашэпт-парадамі —
А выслухваў я голас свой.

І няўцямны мой, і разбэшчаны —
Як адплата — кішэнны лёс,
Ты прайшоў, як па сэрцы трэшчына —
Ліхаманіць душу ўразнос.

Добра ведаю: наканована —
Не пражыць ані дня інакш!
Толькі я не кляну жыццё маё,
І не ваплюся жыццем вашым.

ТРЫ ДНІ КАХАННЯ

Першы дзень — і мы ў абдымках горачных
Сэрцамі выпытвалі любоў.
Небным шляхам па дарозе зорачнай
Адляталі ў вечнасць, нібыта дамоў.

Другі дзень — штодзённасцю замучаны
Глянулі сцяжэласцю павек —
І пачулі музыку разлучыны,
Баццам з першага балесны здзек.

Штосьці пахіснулася трывалае,
І з душы скацілася далоў,
Родная, каханая, трымай мяне,
Покуль трэцці дзень не надыйшоў.

Ён абрушыцца навалай навальнічнаю,
Ён маланкаю забліскае ў вачах,
Шугане ён так, што і не сніцца нам —
Будзе смешным сённяшні адчай.

* * *

Позненька, раненька… Дзе ты, каханая?
Горнуцца словы да сэрца пяшчотаю.
Птушкай бяскрылаю б’ецца пытанне:
Дзе ты, каханая,
што з табой?

Непагадзь вуліцу перапалосквае.
Холадна. Хіліцца клён да бярожкі.
Дзе ты, жаданая, мной не спазнаная,
Дзе ты, каханая,
што з табой?

Вечарам, раначкам… Дзе ж ты, каханая?
Слухаю водгукі — дождж у акно,
Ноч я прагледзеў, прыходзіць світанне —
Цябе не відно…
Дзе ты, каханая?

* * *

Я не думаў, што ў шчасця прысмак
Не салодкі — а гаркаваты.
Што яно пасядзіць на прызбе
І шыбуе далей ад хаты.

Запрасіць бы паважна ў госці:
“Калі ласка, праходзь на покуць!” —
Збегла зноў на карысць кагосці,
Не злавіць, як зубамі локаць.

Не прысядзе пад абразамі,
Не спакусяць яго пачастункі,
Нанач гледзячы ў снежную замяць
Павандруе вар’яцкай думкай.

Я не верыў, што ў шчасця прысмак,
Нібы вусны твае гаркавы,
Я каханнем заўзята трызніў —
А застаўся з дурною славай.

Мо таму невылоўнае шчасце,
Што яно адно ў чалавецтва —
А да кожнага трэба папасці
Ці на старасці, ці ў маленстве.