Уладзімір Някляеў - Вынаходцы вятроў

Над зямлёй — стыглы пар,
Сіні дым — з-пад колаў.
Верхаводзь, камісар,
Не марудзь, Мікола!
Верхаводзь — не заводзь
Чутую пласцінку...

Наша кроў.
Наша плоць.
Наша
Залацінка.

Тут
Нам
Працаваць,
Віраваць
Маторамі,
I дарогі
ствараць,
I ствараць
Гісторыю.

...Зноўку ў круг,
Перавёўшы дух.
Плешчуць ластаўкамі хусцінкі...

Я без песень тваіх аглух,
Залацінка.

Як за вокнамі павуцінка,
Ты ляціш
у мроіве сноў.
Адгукніся мне,
Залацінка,
Белы ветразь,
тугі ад вятроў.

Мару
з рызыкай заручаюць,
Ёй — за далеч снягоў,
Дзе, пакінутая, залачае
Залацінка
Смутку майго.

8. БЕРКАКІТ

Да пары, калі маманты вымерлі,
3 глыбіні,
Праламаўшы граніт,
На паверхню рвануўся — і вынырнуў
Вугальны кіт
Беркакіт.

Доўга-доўга ляжаў ён, скуты
Зашарэлай лядоўняй-зямлёй.
На яго глядзелі якуты
I здзіўляліся: ой-ёй-ёй!..

А пасля
ля кастра пячорнага
Быў прыдуманы сказ такі:
Каб злавіць гэту рыбу чорную,
Апантаныя, з неба зорнага
Сыдуць волаты-рыбакі...

I яны прыйшлі, апантаныя
Ўтаймавальнікі мерзлаты,—
Узнялася
зямля
фантанамі,
Нібы ў нетрах,
Неўтаймаваныя,
Выгіналі хрыбты
Кіты.

Захісталіся долы ўздыблена,
Чэзлі скалы ў сляпым агні.
Біла доўгім хвастом,
Як рыбіна,
Рэха гулкае ў глыбіні.

...Слухаў рэха ссівелы Берка.
Бачыў: смерч над сопкамі рос.
I сказаў якут:
«Для праверкі
Пакажыце вы мне паперку.
Я не веру, што вы з нябёс.

Ваша сіла — жалезная, злая.
Не пра гэткую
Продкаў сказ.
Я, нашчадак шамана Баркая,
Не пазнаў вас. Не ведаю вас.
Што шукаеце? Што вам трэба?..»
Выйшаў Лебедзеў*,
Сын нябёс:
«Я нядаўна вярнуўся з неба.
Вось і зорку адтуль прынёс».

*Касманаўт Валянцін Лебедзеў быў на БАМе са сту-
дэнцкім будаўнічым атрадам МАІ.

Берка зорку крануў асцярожна,
Пыхнуў люлькай:
«Кажы далей...»

«Неба зорнае вельмі прыгожае.
А зямля прыгажэй.
Даражэй яна сэрцу, ворная,
Трактарамі і танкамі змораная.
Дрэмле хлеб і жыццё ў раллі...
I шляхі нашы, трасы зорныя,
Па зямлі ідуць, па зямлі.
Вінаваты хіба араты,
Што пад плугам баліць яна?..»

Зноў якут ціха зорку пакратаў,
Пыхнуў люлькай:
«Не вінаваты...
Вось у гэтым якраз віна.
Я, нашчадак шамана Баркая,
Да нябёс не дарос... не дастаў.
Думаў: час скрозь мяне працякае...
Рыба плавае... птушка лятае...
Для чаго ўсё? — сябе я пытаў.
Дзеля хвілі, каб жыў я, Берка?..
I не мог я спаць па начах:
Гляну ў Берку, нібы ў люстэрка,
Б'юся з Беркам на кулаках.
Доўга біўся... Нарэшце дазнаўся,
Зразумеў сівой галавой:
3 кім бы я за жыццё ні змагаўся —
Я адчайна змагаўся з сабой.
Сілы ў кожным з нас больш, чым даверу...
Ды з'явіліся мы на зямлі
Не душыць яе дымам шэрым,
Не на беркаўцы
золата мераць,—
А каб рыбы і птушкі жылі».

...Змоўк —
і люлькай не пыхкаў Берка.
Плыў над сопкамі дым густы.
Шаргацелі, нібы паперкі,
На паваленых дрэвах лісты.
Вечар поўніўся зорным звонам —
I здалося, бачыць зямля,
Як ляціць
Травінка зялёная
Ля касмічнага карабля.

9. РУХ

Рух наперад — не проста рух.
Гэта руху ўсяго аснова.
Як у целе лупае дух,
У сусвеце лупае рух —
Рух дарогі.
Любові.
Слова.

Рух дарог — разгаданы рух
Цягнікоў і пратуберанцаў,
Што пачаўся, калі —
быццам душны кажух —
Я сарваў з сябе першую станцыю.

Рух кахання — загадкавы рух,
Бег дваіх
над прасторай і часам.
Ён пачаўся, калі пачалася
Таямнічая
Музыка рук.

Слова рух — гэта першых двух
Рухаў радасныя радзіны,
Ім пазначаны лёсу рух,
Рух жыцця майго трыадзіны.

...Так я споведзь чытаў дарозе,
Пакідаючы свой вагон,
Спачываючы на парозе
Новых ростаняў,
Новых дзён.

I гула пада мной дарога:
Бойся знаку
ПЕРАСЦЯРОГА,
Бойся руху свайго запаволення,
Запаволенне — як зняволенне.

Страшны міг —
пад адхон сарвацца,
Ды страшней
На месцы
Стаяць,
Не вяртаючыся —
Вяртацца,
Не пакінуўшы —
Пакідаць.

Страта хуткасці — страта веры.
Гасла вера — і розум глух.
Вера,
сутнасцю —
рух наперад,
Неадольны, імклівы рух.