Генадзь Бураўкін - Паміж зоркай і свечкай

З беларускаю крыўдай адвечнай
Я спытаўся ў азёр і дуброў,
Што ж за час,
Што так душы знявечыў,
Што ж за лёс,
Што так край абакраў?

I ў адказ, як апошняе слова,
Мне шапнуў мой знядужаны кут:
— Ты ў сябе запытайся сурова,
Ты сабе абвясці свой прысуд ...

* * *

Я не думаў, што так прывязаны
Да імшарнай, пясчанай зямлі,
Да пагоркаў з дубамі і вязамі,
Да бяроз, што ў паляны ўраслі.

А, пажыўшы ў заморскай далечы,
Паглядзеўшы рэкламны рай,
Зразумеў я,
Дамоў прылятаючы,
Як мне дораг мой родны край.

Бедны мой,
Сціплы мой,
Запылены
На крутым скрыжаванні дарог,
Дзе ўзнімаецца за магіламі
Ці то храм, ці то змрочны астрог.

Тут дубы векавыя, нядрэмныя
I надрэчныя купкі ракіт
Аплялі маю памяць карэннямі
I ўзнялі мае думы ў блакіт.

* * *

Можна быць бязбацькавічам —
Добрым чалавекам.
Горка жыць без Бацькаўшчыны —
Дробным недарэкам.
Сорам жыць па-панску

I цурацца маці,
I выпрошваць ласку
У суседскай хаце.

Подла падружыцца
З хцівасцю і згубай,
Што нясуць чужынцы
Для Радзімы любай.

Можна стаць багатым,
Мець казну злогам...
Страшна быць праклятым
I людзьмі, і Богам ...

* * *

Я ніколі
I нікому
Нізавошта не ўступлю
Нашу працу,
Нашу стому,
Нашу глейкую зямлю.

Гэта родныя мне людзі
Назаўсёды аддалі.
Гэта ўсё са мною будзе,
Покуль буду на зямлі.

I ніякія дзяржавы,
I ніякія цары
Адабраць не маюць права
Ні крынічкі,
Ні зары,
Ні глытка жаданай волі,
Ні прыдбанага сцяжка,
Ні засеянага поля,
Ні мурожнага стажка.

Гэту гліну,
Гэту гліну,
Веснавы грачыны гам,
Як і мне калісьці, —
Сыну
Я аднойчы перадам,
Каб збярог і не расфуркаў
Богам дадзенае нам,
Перадаў у рукі ўнукам,
А яны —
Сваім сынам.
I далей
Ад сына — сыну,
З сэрца — сэрцу,
З веку ў век
Несканчона
I няспынна,
Покуль будзе чалавек.

* * *

Што ты зрабіў са мною,
Подлы час,
Куды падзеў няпройдзеныя вёсны?..
Я адгарэў,
Стаміўся
I пагас
I стаў цяпер
Затурканы і злосны.

Дзе ўсе мае вясёлыя гады?
Чаму іх зоркі ясныя патухлі?
Здаецца,
Я і сёння малады,-
А ўжо трывожыць
Горкі дзень наступны.

Няўжо былыя святы адплылі
I радасць не зайграе болын на дудцы?
Старога сала жоўтыя скрылі
Шыкоўнымі ласункамі здаюцца.

Адкуль прыйшла агульная бяда?
Як зберагчы сумленне ў паняверцы?
Людзей шкада.
Мар і надзей шкада.
За ўсіх баліць маё слабое сэрца.

А засталося
Рэдкаю з акрас
Адно —
Дзяцей і птушак шчабятанне ...
Хто ж вінават?
Навошта,
Жорсткі час,
Ты панаставіў гэтулькі пытаняў?..

* * *

У хвіліну адчаю
Пакладлі мне далонь на чало,
Адкажы на пытанне маё
На расстанне:
Ці патрэбны я быў,
Як мяне не было,
Ці натрэбны я буду,
Як мяне ўжо не стане?

Не маўчы,
Не хлусі,
Не хавай сваіх чорных вачэй.
Не фліртуй,
Не жартуй,
Не ўцякай ад адказу.
Праўду ўсю мне скажы —
I мне стане лягчэй,
I ўзрушэнне
Ці ўспыхне ярчэй,
Ці патухне адразу.

Што б ты мне ні сказала,
Далонь не прымай ад чала.
Будзе мне не хапаць
Лёгкіх пальцаў тваіх прахалоды...
Для мяне ты заўсёды
Патрэбнай была.
Для мяне ты патрэбнаю
Будзеш заўсёды.

* * *

Ты, мой строгі крытык і дарадца,
Галавой хітаеш над радком:
"Вось і пачынаеш паўтарацца,
Да юнацтва цягнешся крадком.
Сённяшні самотны дзень кароткі
Да сябе ў памочнікі.бяры!
Там твае галоўныя знаходкі,
Там твае бясцэнныя дары..."

Я ж аддам наступныя дары ўсе,
Не спытаўшы нават аб цане, —
Толькі б дзень той светлы паўтарыўся,
Калі ты ў жыццё прыйшла ка мне.

* * *

Мы з табой сустрэліся аднойчы
На перанаселенай зямлі.
Да пляча плячо,
I ў вочы вочы,
У руцэ — рука
У жыццё пайшлі.

Шчасце,
Таямніцы
I руціна.
Грэшныя, няўцешныя гады...
Нас жыццё каціла і круціла,
Біла і па карку, і пад дых.

Не мінаў
Ні журавель,
Ні бусел.
Абсыпала попелам бяда...
На былое як ні азірнуся —
Мне зусім нічога не шкада.