Уладзімір Някляеў - Адкрыццё

Замільгацела, запстрыкала,
Выгнула крылы павек...
Што там з адзнакай вялікага?
Песня?..
Вайна?..
Чалавек?..

Што
Да майго існавання
Больш за мяне
Існуе?..

Роздум асэнсавання
Розуму не дае...

Бязлітасна зязюля кукавала
Кароткі век.
«А колькі гэта —
Мала?..
I колькі — шмат,
Калі звініць у росах
Таемны цуд жыцця,
Людскога лёсу.

Ён — лістапад.
Ён — вецер угары.
Ля вуснаў — вусны любай.
Хай ён горкі! — Яго спазнаўшы —
Нерушна замры
Пад промнямі сваёй шчаслівай зоркі!

Ты не стары пад ёй.
Не малады.
Жывы.
Жывеш! Таму ўначы і днямі
Жыццё сваё л і чы не на гады —
На зробленае
Гэтымі гадамі.
Бо, можа стацца,
Небасхілу ля,
Дзе на дыбы ўстаюць зямныя коні,
Ты будзеш верашчаць,
Як немаўля,
Хоць і дапнеш
Да сівізны на скронях...»

Так сцешваў я сябе...
Ды толькі слоў,
Каб супакоіць сэрца,—
Не хапала...

Упартая,
у лесе зноў і зноў
Кароткі век зязюля кукавала.

Святочны дзень. Высокі шлях аблокаў.
Такая ціш з канца ў канец зямлі,
Што, надалося, гром апаў, калі
Па бруку конь падковамі працокаў.

Пасля ў садах, налітых чыстым сокам,
Над яблынямі загулі чмялі.
Ні слыху не хапіла мне, ні зроку,
Каб зразумець, пра што яны гулі.

Пасля я чуў, як срэбрана звінеў
Крышталь расы ў пялёстках, і зляцеў
Ружовы ліст з галіны тонкай слівы.

I я падумаў: мо таму і ціш
Стаіць над светам, што ты сам маўчыш,
Што чуць і бачыць — значыць быць маўклівым.

Вочы твае, нібы словы
Мовы чужой.
Кажаш мне: сёння прыходзь,
А вочы
Нешта такое крычаць,
Што хочацца згінуць
I не прыходзіць ціколі.

Але я прыходжу,
I ты сустракаеш ласкава,
Кажаш: кахаю...
А вочы!
I я разумею,
Што сама ты не ведаеш
Мовы ўласных вачэй.

...Ой гуляла сцюжа ў полі,
Ой гуляла...

Вечарэла. Цётка Поля
Песні нам спявала.
Дагараў агонь у печы,
Трапятаў па столі...

Твае рукі... Твае плечы...
Песні цёткі Полі...

...Дзе трава-мурог,
Там мой сокал лёг.
Што ж лятаў ты, сокал,
Ад мяне далёка?..

А лятаў ён, бо шукаў
Сакалінай долі.
I сярод высокіх траў..,

Плача цётка Поля...

I не час мне быў цябе абдымаць,
Час сядзець і цётку Полю суцяшаць,
Бо ўсё яна адна ды адна,
А за вокнамі зіма ды зіма,
I над комінам, як птушка якая,
Адзінота крылы доўгія прастае...

Стыў сакавік.
Начамі снег трашчаў,
А ранкам плыў уверх дымок стракаты,
I, нібы звер, ад шэрані кудлаты,
Замерзлы звер —
Дуб у двары стаяў.
Асілак дуб.
Лічы, бадай мільён
Гадоў яму было па розных былях.
Дуб службу нёс:
Падводзіў вынік ён
Таму ўсяму, што мы за дзень рабілі.
Нязломны дуб.
Калі дарэмна быў
Пражыты дзень, у пустаце і тлуме,
Сукамі дуб па даху хаты біў
I прымушаў пра дзень наступны думаць.
Дзівосны дуб...
А сакавік суровеў,
I дзень сказаў:
— Такая, браце, рэч:
Дзівосныя ці простыя — ўсё дровы,
Цяпло даюць, калі пакласці ў печ...

Цяпер наш двор — пустэльная зямля,
Ды нечага і ў нас саміх не стала...
Так выйшла, што суровая зіма
Ў той год амаль да мая лютавала.

Высокімі гурбамі
У снежні снягі засінелі...
Якія завеі, любая,
Якія завеі!

Наскрозь праінелі —
Да сонца, да першай адлігі —
Дамы, што ўцалелі
На нітачцы
Чуйнай Нямігі.

Там цесны пакойчык,
Пакінуты намі, забыты...
Цяпер там паўночна —
I дзверы
Цвікамі забіты.

I клямку пакратаць,
Ашчэрыўшы пашчу забойцы,
Паўзе экскаватар,
Як помста
Часоў мезазойскіх...

Там лета шалела.
Спякотнае,
Сумнае лета,
Як жоўты квадрат на шпалерах
На месцы партрэта.
I так рагатала
Каменнае рэха на скронях,
Вы войска скакала
На сытых
Узмыленых конях...

Завейныя веі...
Пад неба завеі, пад месяц!
Чаму мы не ўмеем
Святочнае
Лашчыць і песціць?

Будзённасць атуліць,
Няміга заб'ецца галінкай.
Там лета было,
Ты адтуль мне
Махаеш хусцінкай.

I рукі ламае,
Званамі завулкаў трапеча
Няміга старая,
Нібыта
Склікае на веча.