Уладзімір Някляеў - Знак аховы

Наросхрыст ён ідзе па вуліцы,
Ён казку ўспамінае вусцішна:
«Пад дубам куфар ёсць, там вуціца,
Не лебедзь — вуціца, а ў той
Яйко з іголкай залатой...»

Галосіць дуб пустымі дупламі!.
Хлапчук ледзь пераводзіць дух.
«Пра што і як пісаць?» — ён думае.
...Лягчэй, што думаем удвух.

Збілі на ўзлёце...
Падала, хісткім крылом
Неба чапляла...
Здабыча ўжо... Птушка былая..
Па
Вертыкалі павёў мой таварыш ствалом:
— Міма, бадай, цябе... Міма, халера!..
— Бывае.
— Ты малайчына. Дзе насабачыўся, чорт?..
Цэзар, апорт!.. А яна яшчэ доўта ляцела,
Покуль ударыла ў цёмны асенні чарот
Водгукам стрэлу...
Дзеля таварыша злосць можна выдаць за жарт,
Хоць і таварыш былы —
Птушка былая.
— Ды зразумей ты;
Гэта спрадвечны азарт...

Не разумею азарт, які дабівае!
Памяць мая! Ты пухлінамі часу баліш,
Продкаў злачынствы катуюць пячорны мой розум...
Што ў ім спрадвечнае?
Што яму дадзена звыш?..
Рана — пытанні, адказы знаходзяцца позна.
Ах, як над возерам
Птушка свабодна пяе!
Песня знямее —
I ўночы разбудзіць, як выбух!
Ісціна — вечнае.
Звыці — толькі выбар яе.
Выбраўшы вечнае, ісціну можна не выбраць.
Гэтая птушка... Іншая быць не магла...

Хто растлумачыць мне сувязь між ёю і мною?
Толькі пытанні між намі, толькі імгла,
Толькі пячорная памяць крыла за спіною.

...Мы
На зямлі
Месца
Найлепшае
Выбралі.
Шклянкі напоўнілі:
— Ну, будзь здароў...
— Будзь здароў...
I пад нябёсамі,
дзе спадарожнікі зыркалі,
Возера гойдала
Водбліскі нашых кастроў;

...I сціраўся лягчэй,
чым сціраецца след ад алоўка,
На імклівай вадзе чаратамі запісаны лёс...
Ён ішоў наўздагад;
да хрыбта прыкарэла ватоўка.
У хусцінцы шаўковай ён семя таемнае нёс.

Як ад смерці ратуюцца,
ён ад жыцця ратаваўся,
I жыццё абмінала, і смерць не шукала яго.
Тры разы пакідаў,
тры разы да каханай вяртаўся,
На чацвёрты вярнуўся —
ды ўжо не было да каго.

Ён на полі пустым
тры начы прастаяў нерухома,
На чацвёртую ноч
кінуў семя з хусцінкі ў раллю.
I зямля скаланулася,
быццам ад нізкага грому,—
I адрынула семя... Тады ён пакінуў зямлю.

У чатыры канцы
ён ляцеў у здабытай прасторы —
I нікога за ім, і нічога прад ім не было.
...На абражаным полі зраселі апалыя зоры,
I паўночнае ззянне
паўліным хвастом расцвіло...

Перад зярнятамі, што прападалі,
Схілімся долу.
Не выпадае, не выпадае
Вылічыць долю.

З берага ветрам пакошаных траў
Цягне да неба.
Толькі ў вышынях, куды прарастаў,
Цёмна і нема.

...Зорка зрываецца, як з далані
Кропля блакітная...
Не падмані, не падмані,
Бераг пакінуты.

Дзе храм калісьці быў — цяпер піўная...
Цыган вясёлы скача і спявае,
Удала ўкраў каня — удала збыў
I грэх запіў!
Тут храм калісьці быў...

Правінцыя!
Люблю твае кантрасты!
Люблю твой люд скуласты і гарласты,
Прастор, прапахлы небам і зямлёй!..
Але нашто, скажы мне, калі ласка, ты,
Крышыць муры гісторыі сваёй?..

Цыган шалее! Млеюць мужыкі.
Гісторыя мая. Палешукі.
Нальюць па шклянцы — сціснуць кулакі.
Як піларамы, ходзяць жаўлакі.

— Ты, можа, расстараўся б, га, Сымонка?
За першай і гамонка не гамонка...
Сымон не зломак —
За другой,
За трэцяй
Пайшла размова пра жыццё на свеце.

— А што жыццё?..
Ідзе, якое ёсць.
Мы госці ўсе — і ты таксама госць.
Адзін швейцар вунь, як у горле косць.
Дурны мужык...
Давай, яму на злосць...

Швейцар цікуе — вокам не міргне,
Ён знае сам, што ісціна ў віне,
Але на службе прэ з яго натура
Барацьбіта за сервіс і культуру.

«Панас! Давай да нас, швейцарскі цар!..»
Усмешкай, як маланкай, блісне твар
З той цемры, дзе схаваны ад людзей
Сузор'і і галактыкі надзей.

Рагоча жартаўнік —аж стогнуць міскі.
Да Гомля — го!..
Яшчэ далей да Мінска...

Цыган танцор і праўда не благі!
— Чаго сядзіш?!
Устаў не з той нагі?..

Правінцыя!
Пранізлівасць тугі,
Глухія каля Турава снягі,
А некалі... Але было даўно,
Правінцыя! Прагорклае віно,
Правінцыя! Маленства сон чароўны!..
Я толькі тут сабе самому роўны,
Правінцыя! Як быць мне, як мне жыць —
Не выказаць, што на душы ляжыць...