Уладзімір Някляеў - Знак аховы

— Пра тое ёсць каму паклапаціцца.
Не, штосьці ты не даспадобы мне...
— Хто страх не зведаў — той і не баіцца.
— А дзе яго ты зведаў?
— На вайне.
На царскай — з дзедам,
На Айчыннай — з бацькам.
— Ты байкі бай, ды лапці не пляці.
— Інспектар, я вучуся не баяцца
Звычайна з дзевяці і да пяці.
Ты не хвалюйся, хутка пасмялею,
Табе яшчэ смялець дапамагу...
Ды смерці не баяцца
Я не ўмею,
Не думаць я пра гэта
Не магу,
Дарма, што ашчадзіла нас прырода,
Хоць вечныя мы ўсе, пакуль жывём...

— Пакуль жывём,
Што сеем — тое жнём:
Сабе ўжыўляюць страху электроды
Вар'яты, што размахваюць агнём.
Дык хай яны калоцяцца,
А нас
Не запалохаць — не на тых напалі:
Як нек'алі Еўропу ўратавалі —
Так і Зямлю ўратуем...
— Іншы час,
Не той расклад, інспектар...
Чалавецтва
Сябе
Баіцца — і калі яго
Мы і ўратуем — толькі для калецтва...

— А розум — што? А розум — для чаго?!

— А розум ёсць і ў прайдзісветаў розных:
Найлепшае, што маем на зямлі,
Прыдумана для бойні, для вайны...
Стварыць такое дурні не маглі,
Разумнікі зрабілі ўсё, яны...
Вось і спытайся: для чаго нам розум?..

— Ну, ты мяне не блытай...
Прайдзісвет —
Хто б ён ні быў — наскрозь не пройдзе свет,
Яму хто-небудзь абламае рогі.
I ўрэшце існуе закон дарогі:

Ці «Жыгулі» ў цябе, ці драндулет —
Хутчэй за хуткасць трасы не паедзеш...

Да нас не звернеш?.. Можа, хату ўгледзіш?
Дапамагу купіць праз сельсавет,
Суседзьмі будзем...
— Мы і так суседзі.
Усе мы, як'ніколі, землякі.
— То ў госці да мяне давай заедзем.
— У госці можна...

Вечныя замкі
На кінутых, спусцелых хатах Селішч...
— Інспектар, як завуць цябе?
— Тарас.

Як водзіцца яно, за стоп мы селі.
— Шкада, што нельга...
— Гэта ў іншы раз.
— Заначаваць не хочаш?
— Неспадручна.
— А я сабе накапаю... Выключна
У гонар госця...
— Будзь, Тарас, здароў.
— ...Халера, пахне ружаю вятроў.
Скажы, а ты ўсур'ёз?..
— Пра што?
— Пра ружу.
— Калі запахла ёю, то ўсур'ёз.
— Павесялеў... Надвор'е — на мароз:
Глядзі, каб ружа не замерзла, дружа.
— Жарт не без жару...
— Не гараць, дальбожа,
Адны перагарэлыя вуглі.
Вар'яты з прайдзісветамі. Нягожа
Нам іх баяцца. Быць таго не можа,
Каб мы іх, гадаў, Пе перамаглі.

— А як з выпадкам?
— Рызыка, вядома...
Ракетаносцы скрозь...
Ракетадромы...
На сушы зброя...
Зброя пад вадой...
Чорт ведае, што з неба можа ўпасці...
— I што тады ўратуе?
— Толькі шчасце..
Выпадак і ўратуе нас с табой.
— Ты дыялектык, дружа мой Тарасе.
Бывай
Па часе...

Коціцца па трасе
Жалезнаю ракой імклівы век.
Трашчыць лядок. Пазёмка нізам кружыць.
Я еду ў Слуцк. Вязу на свята ружы.
Там нарадзіўся новы чалавек.

Ён сын маіх сяброў.
Ён мой сучаснік:
Адно ў нас неба. I зямля адна,—
Сучаснік мой,
Бо ў часе нас, на шчасце,
Не раздзяліла
Ні адна вайна.
Яе віхуры нас не раскідалі...

Ён вочы ўзняў на свет у першы раз —
Што ўбачыць ён?..
Што будзе з ім, Тарас?..

Між ім і намі — пакалення далеч.
Яму — пытацца, нам — трымаць адказ.

Прайшла віхура. Грому ляскат
Аціх... I ў хату ад акна
Ружовы шар з блакітным бляскам
Паплыў...
«Яна! Няўжо яна?..»

Нібыта сэрца пульсавала
У тым клубку, у шары тым,
Як быццам болем шар сціскала,
Як быццам радасць распірала...

«Няўжо яна?..»
Ён быў пустым,
Той шар,
Клубок той... Ён свяціўся
Наскрозь — і ўсё-ткі ў глыбіні
Спрадвечны змрок у ім клубіўся...

«Я помню ўсё! На ўсё забыўся —
I памяць спалена ў агні,
Маланка!
Асцярожна, людзі!..»
I явай сон той быў ці не —
Яна ўвайшла ў мяне праз грудзі
I разарвалася ўва мне.

...Быў сон, які Маланкай звалі.
Ці гэта яву звалі так?..
Была яна.
Быў Ай-Кайлак,
Дзе несуцешна білі хвалі
У сцены гулкія пячор...
Мы выбралі адну —
Касцёр
Там распалілі, скарб свой склалі —
I жыць там пачалі...
Мы зналі,
Што гэта ўсё — забава, я?арт,
Гульня свавольная, блазнота,
Што не ўцячы ад адзіноты —
I не знайсці яе...
На жар
Мы клалі мяса, палівалі
Віном...
Там ліўся вадаспад
З пітвом вясёлым, рос там сад,
Дзе вольныя звяры гулялі,
I птушкі вольныя спявалі,
I віўся дзікі вінаград...
Там шмат гадоў таму назад —
Жыццё назад і смерць назад! —
Адно адное мы кахалі.