Уладзімір Някляеў - Выбранае

Была яна наложніцай ці не,
Ды ўладаром валодала красою —
Ён загадаў
лічыць яе святою
I ўвекавечыць
На глухой сцяне.

Свавольны быў кароль той, як дзіця.
Не ведаў межаў шчодрасці і злосці...
Даўно струхнелі ўладаровы косці
Пад чэзлымі шыпшынамі жыцця.
Імя яго забыта ў тых краях,
Дзе ён сваволіў і хадзіў вайною
На ўсіх суседзяў,
Каб агнём,
Маною
Пакору аднаўляць у іх
I страх...

Ды не астыў
вачэй блакітны вар
Жанчыны той! —
Ліецца на абшары...

I свеціцца
Тугой былых пажараў
Драпежна-вольны
палачанскі твар.

* * *

Сцакусы яблык даспеў на яблыні.
Спакойна, Ева.
Вачыма талымі,
Губамі грэшнымі не спакусі,
Атруту яблыка не надкусі.

Яна ўсміхаецца: вучы вучоную!..
Ды ёсць жа душы незамучоныя,
Крынічна чыстыя, амаль святыя!..
Смяецца Ева:
«У нас не тыя».

Яна крычыць мне: «Ідэаліст!..»
А ў садзе падае апошні ліст,
I снежнай квеценню халадзее
Святая яблыня
Маёй надзеі.

* * *

Апраметная. Эдэм.
Мост разведзены.
Да сярэдзіны ідзем.
Да сярэдзіны.
Ад пачатку. Ад канца.
Злева. Справа.
Да сярэдзіны:
вянца
справы.
...Ты не згодны? Крывіш рот?
Жэст асобы.
Да сярэдзіны — народ.
Ты
асобна.

Ты — прарок. Месія. З тым
Стань над масай.

«Гэй, з партфелем!
(Цябе пытаюць, чаго акуляры вылупіў?!)
Колькі часу
на тваім
на залатым?..»

* * *

Выйшаў. Хіснулася поле
За небасхіл неадольны.
«Любая, што гэта?»
«Воля».
«Волі не ведае вольны».

Біўся. Вяртаўся дахаты.
Голаў качаў на падоле.
«Любая, што гэта?»
«Краты».
«Знаю. За кратамі — воля».

* * *

Скончылася лета... Не сумуй!
Звыклаю хадою час прастуе.
Ад спакою ён цябе ўратуе,
Ад самоты — сам сябе ратуй.

Не сумуй... Яшчэ ў тваіх гадах
Верасень — не першая прыкмета.
Падаюць антонаўкі ў садах.
Скончылася, скончылася лета!
Вывесілі жоўтыя сцягі,
Высахлым бульбоўнікам канае...
Не сумуй!.. Шырэй за берагі
Рэчак не бывае.
Прызвычайся рэчышчам цячы
I,
імгненнем будучым багаты,
Страчанае
стратай не лічы.
Шчасны будзь, што меў такія страты.

КУЛІНА

Вярнуцца ў маленства пры гомане дня —
I ўспомніць, як ссекчы на дрэве галіну:
Была сярод іншых гульняў
Гульня
Дражніць старую Куліну.

— Куліна, Куліна, хто твая матка?
— Кулініна матка — спадніца ў латках.

— А хто, Куліна, твая свякроў?
— Куліне свякроў — ліхая кроў.

— Куліна, Куліна, а хто твой муж?
— Кулінін муж — стары капялюш.

— Куліна, Куліна, а хто твае дзеці?
— Кулініны дзеці — палёўкі ў клеці.

Нядаўна было... А прайшлі, праплылі
Гады мае ранкамі роснымі...
Дзяцінства не ведае жалю, калі
Не помняць спагады дарослыя.

«Вядзьмарка!..» —
і рогат ляцеў над табой,
Дзяцінства маё!..
Праз аер і маліну —
Гаротай сваёй, басатой, галыцьбой —
Цябе даганяла Куліна.
Заблытвала ногі ў траве ля бяроз,
Зноў бегла, матляючы торбаю сачыка...

Ніхто не даруе нам крыўды і слёз —
Адплаціцца ўсё і адплачацца.

Няўмысную крыўду грахом не лічу...
I ўсё ж —
як дамоў прывядуць каляіны —
Хаваючы вочы, няўклюдна маўчу,
Сустрэўшы старую Куліну,

Яна ўжо даўно мяне не пазнае...
Але, быццам памяці лютая спадчына,
Мне чуецца скрогатны голас яе:
«Адплаціцца ўсё і адплачацца!»

Спытаю:
«Куліна, якая віна
Мая прад табою?!.»
Адказ не пачую...
За што ж тады ўслед мне ўсё шэпча яна
Дражнілаўку тую,
Дражнілаўку тую?..

Жыцця палавіна... Жыцця палавіна...
Старая Куліна... Старая Куліна...

* * *

Паедзем у Цхіву, Карын...
У Цхіву, лазой вінаграднай спавітую,
У Цхіву, дзе сонца,
Нібы мандарын,
Салодкае і сакавітае,
Паедзем, Карын!
Нас чакае сястра —
Таполька,
Тугою касой,
Бы лазой вінаграднай,
Павітая.
Як добра было з ёй сядзець ля кастра
I слухаць размову,
Дзе напіыя словы
З грузінскімі зблытаны.
Паедзем, Карын...
Брату нельга сястру забываць,
I мне з ёй сустрэцца — душа набалела
Сумую, Карын...
I хачу паўтараць:
Натэлла... Натэлла... Натэлла...
Паедзем у Цхіву, Карын...