Уладзімір Някляеў - Выбранае

І мог сядзець яшчэ на сарака
Зусім законна, бо ў маёй кішэні
Ляжалі сорак ранішніх білетаў,
Якія даў мне прафсаюзны дзеяч,
Сказаўшы: «Хоць памры, а забяспеч...»
Па сцэне бег узрушаны Палоній
I Гамлету крычаў:
- Ды зразумей ты!
Я не магу ў пустую залу кідаць
Шэкспіраўскія словы... Гэта смешна!
Ён там ад іх аглухне!
Ён адзін!..
Адказваў Гамлет:
— Іх, Палоній, сорак.
Глядзі на іх: усе яны сядзяць
Крывыя, змрочныя, як каралі без тронаў,
Двурушныя, як твой гофмайстар... Ім
Дарма не трэба нашае мастацтва,
Пляваць ім на яго! Ім толькі б жэрці,
Ды хапаць больш, ды піць, ды ціскаць баб!..
I гэты вось, у восьмым радзе... Ён
Сквалыга са сквалыг! Чаго прыплёўся,
Што тут згубіў,— спытай яго,— і будзе,
Нібы талмач будыйскі, нешта плесці
Пра прыгажосць... гармонію... Душу,
Якая жыць не можа без мастацтва,
Ды ўсё гэта —
Брахня!
А праўда ў тым,
Што мешчанін ён, і яму ў даўбешку
Курыную — такі ж, як ён, сквалыга
Увёў:
ах, жывапіс!
ах, музыка!
тэатр!
Як гэта тонка! — ляпнуць паміж іншым
Пра нейкі там экзістэнцыялізм,
Хоць што гэта такое,
ён, пачвара,
I знаць не знае...
Ён, як ты, Палоній,
Жыве за шырмай... Падслухоўваць, зыркаць,
Разносіць плёткі скрозь, усё пра ўсіх
Збіраць у папку, каб у нейкі час
Яе таму падсунуць, хто нічым
Не грэбуе, і ў барацьбе за месца,
За трон вышэйшы і шырэйшы стол —
За лёкая свайго яго прызначыць!..
Вось тут ён — зух.
Вось тут — мастацтвазнаўца.
О, каб жыццё было тэатрам! Ці
Каб ён іграў гофмайстара на сцэне!
З якой бы я вялікай асалодай
Не рэквізітнай шпагай, а сапраўднай
Яго праткнуў! I паглядзеў: якая
Мярзоціна у ім
замест крыві!..
Ён скончыў маналог. Палоній лыпаў
Жахлівымі вачыма... Рэжысёр,
Адміністратар, білецёр і нават
Пажарнік
так глядзелі на мяне,
Нібы я зараз вытрасу з кішэні
Не пачак ранішніх скамечаных білетаў,
А сорак бомбаў...
I тады!!!
А Гамлет
Сышоў са сцэны:
— Едзеш у грыбы?
— Пра што пытаць...
Вядома, еду,
Гамлет...

КРУГ

(Пераклад ненапісанай аповесці Росена Босева)
Мілене Йоіч

Прыйшла.
Абняла, абвіла,
як мяжою дзяржаўнай.
Вось клетка.
Там жаўранак.
Здаецца, зліліся вытокі і вусце.
Чакаю:
адпусціш.
Амаль вар'яцею ў чаканні,
Як шпак у шпакоўні,
дзе лётку забілі.
Я вязень твой, Мілі...
Ніводнай дарогі,
каб ты не дагнала
ці ўвечар, ці ўранні —
Адны скрыжаванні!
На ўсіх скрыжаваннях
ідзе барацьба з небяспекай...
Кіёск, дзе гашыш з-пад крыса прадаецца,—
Насупраць аптэкі.
На могілкі
вокны
радзільнага
дома
выходзяць.
Аж зубы халодзіць!
Насупраць цябе —
я —
менестрэлі і бітнікі,
Лес Булонскі,
па-восеньску голы,
Гром на ракетадромах
I аўтамабіляў шалёныя колы,
Крыж Сафіі і Ольстэр,
апошняй Сусветнай калекі...
Як насупраць аптэкі.
Дай літасці, Мілі...
Аб меншым прасіць — вадэвільная сцэна.
Устаўлены вокны малюнкаў тваіх у цагляныя сцены,
Ніводнай сцяны не кранулі асколкі і кулі,
У вокнах — архангелы...
Мілі, цябе падманулі!
Архангелаў твары
як з жоўтага воску
адліты.
Найпершы архангел — твой выратавальнік —
Забіты.
Вядома, дарэмна...
Вядома, ён ісціну ведаў...
На гонках ГРАН ПРЫ
абарвалася сувязь па следу.
Ты зблытала след!
Ты мяне прыняла за былога!..
Як страшна,
калі прапануюць
вакантнае месца
Святога.
Заняць яго — быццам
праз часу масткі
перавесіцца
ў вечнае...

Над гулкай маёй галавой
Німб,
як круг аўтадромны,
высвечвае,
Анёлы па ім
пачынаюць сусветныя гонкі...
I рукі ты ломіш,

Зрываючы
З пальцаў
Пярсцёнкі.
Круг першы
замкнуты. Ля ганка
вішчаць тармазы дапамогі.
I вершы, закутыя ў рамкі,
Прыгожа падобныя
На некралогі.
Што ж дзеецца ў нас?..
сябе не ствараем — вымучваем.
Закручвае час, як віры травяныя закручваюць,
I мы прывыкаем круціцца,
Тануць прывыкаем,
I ўрэшце —
кругі па вадзе,
Быццам
Кінулі
Камень.
У сховах віроў
круг другі,
круг чужы пачынаецца;
Ён ледзь пачынаецца... і разрываецца.
Самкні яго, Мілі...
Ік соладка спіцца на Віташы!
Іа Віташы,
Густа прапахлай апошнімі вішнямі...
Калі застаемся мы
з боку ад хуткасці,
з боку ад гонак,—
быць — не ганьба,
першым — не гонар,
Гады вышыня вымяраецца
не вышынёй
п'едэстала,
А тым, што было вось...
свяцілася ў нас...
і не стала...
Дай радасці, Мілі...
Па Віташы коціцца, выплаканая,
Спякотная вішня
спякотнага месяца ліпеня.