Васіль Зуёнак - Вызначэнне

* * *

Цяпер усе, як паэты:
Пачуццяў сваіх не хаваюць.
Дзяўчат перад белым светам
І ціскаюць, і абнімаюць.
Вісус вусаты вісне,
Як хмель на тыніне тонкай,—
Стыдаешся, то адвярніся
І дэфеліруй з жонкай...
Абранніцы пры народзе
Рукамі хлапцоў аплятаюць...
І позіркі людзі адводзяць:
Паэзія... ды не тая...

ДЗЕТДОМАЎЦЫ

Чародкай вераб'інай
Дзяўчынкі, хлапчукі.
Палонілі машыну —
Аўтобус гарадскі.

А людзі не ўсміхаліся,
Як водзіцца заўжды,—
Маўчалі ці шапталіся,
Як ля чужой бяды...

Гарэзліва-няўтомныя,
Каленкі ў сіняках —
Сучасныя дзетдомаўцы,
Сіроты пры бацьках,—

Якія вы ўсе розныя
І як падобны ўсе...
Настаўніца пагрозліва
Вачыма гурт пасе.

Паправіць — то каўнерык,
То банцік-матылёк...
А я — вачам не веру,
А я — гляджу здалёк:

Я помню вас, дзетдомаўцы —
З агню, з-пад куль, з вайны,—
Вядомых, невядомых
Бацькоў сваіх сыны.

Вы імі ганарыліся,
Хоць i не зналі ix...

Стаіць хлапчук, жывы ліс.ток
Бацькоў сваіх чужых...

Чупрыну непакорную
Пакінуў белы госць...
I жоўтыя, i чорныя
Таксама трохі ёсць...

Хто ён? Баксёр плячысты?
Піжонскі элемент?
З машной тугою выстар?
Курсант альбо студэнт?..

Адна душа сказала б...
Ды не пачуеш ты:
Душа стаіць вакзалам,
I тлумным, i пустым.

Тут ад цябе запорамі
Замкнёны дзверы ўсе...
І маладосць заворваюць
Маршчыны пакрысе.

Каханне разбасячана,
І хто бярэ віну,
Што ў нас дамы дзіцячыя
Растуць, як у вайну?..

Прыпынак. Без прынукі
Спяшаюцца яны —
Дзетдомаўцы-унукі,
Дзетдомаўцы-сыны.

Шчабечуць, нібы птушкі,
Ажно зямля пяе —
Дзетдомаўкі-дачушкі
І ўнучкі... А чые?..

Ці злога, ці наіўнага
Кахання
гурт ідзе...
І мама калектыўная
Той ланцужок вядзе.

ДВА ПОЗІРКІ

Болей сонца не засвеціць,
Як вясной было i летам.
Хто сагрэе, хто прывеціць?
За акном — сканчэнне свету:
Ён ідзе, а я гляджу...

Замятае след завея,
І зіма — абдымкі насцеж,
Стыне сэрца і нямее...
Ах, вярнуць бы тое шчасце:
Я іду, а ёй — глядзіць...

* * *

Заснежаная леснічоўка,
На пяць вянцоў — ледзяшы.
Ні гуку... І раптам шчоўкнуў
Хтосьці ў напятай цішы.
І раз, і другі, і трэці...
Я позіркам да вершалін
Бяроз перабраў усё вецце,
Абшарыў лапы ялін.
Магчыма, злуе вавёрка,
Што ў царства яе зайшоў?
Ці клёст завіхаецца вёрткі,
Кормячы малышоў?..
А праз хвіліну якую
Я сам з сябе рагачу:
Ды гэта ж я кроплі цікую
І пульс капяжа лічу!..
Праверыў: як мой — дакладна
Ў мінуту — семдзесят пяць.
Стаю — абвяснелы і рады,
А кроплі — на снег ляцяць.
І хоць над вечар марозік
Вяртаўся ў куток лясны,
Я знаў: вясна на парозе,
Здаровы пульс у вясны!
Хай снег таўчэ ў сваёй ступе,
Пяклуецца хай зіма,
Аднак — што вясна наступіць,
Сумненняў ніякіх няма!

НА ДАРОГАХ ВЯСНЫ

Хоць яшчэ на лютаўскім замку
Сонцам назапашаная клець —
А пагорак стылую шчаку
Падстаўляе весела пагрэць.

Сочацца з-пад снегу ручайкі,
І ад вераб'інай гаманы
Зазвінеў лядзяш — марозны кій
На дарогах маладой вясны.

* * *

У віхурным покруце дзён
Па астрагале ўверх дзярэшся,
Ставіш борці, a ўсё не відзён
Рой жаданы з твайго паднябесся.

У бары ад сасны да сасны
Ходзіш з лесвіцай той сукаватай...
Сняцца борцям мядовыя сны,
Мне — гасцямі поўная хата.

І частую ўсіх весела я —
Па калейцы й гуртом — без прымусу.
Кожны госць — гэта песня мая...
Заклікаем сяброўскім хаўрусам:

Сонца, сонца,
Хадзі пад аконца:
І табе ёсць мёду
Поўная калода!..

Адлятаюць мядовыя сны,
Hi кавалачка сонца ў аконцах...
Пачакаем новай вясны —
Мёд салодкі самы на донцы.

* * *

Спрачацца аб славе не будзем —
Гісторыя дасць адказ.
Адно толькі: добрым людзям
Насцеж i дзверы i час.