Васіль Зуёнак - Вызначэнне

ЗАЗІМНАЕ

Ой, пайду, прайду
полем чыстым я,
Хмарку выведу,
снягі высцелю.

Дзе па выбаях
восень бегала,
Снягі выбелю
бялей белага.

Снягі выбелю,
дружка выберу —
Пакахаю раз,
а сем выверу.

Клікну раненька
па гулянейка:
— Быць з табой нам лес,
малады Мароз!

* * *

Усё — як жыццё — выключаецца:
Сонца, вясна, квітненне...
Толькі дождж... Ідзе, не канчаецца
І ні хвіліны збавення.

І ты ўсё ідзеш. У «ніколі».
У дождж адыходзіш, як вечнасць
У стылую ноч, за якою
Hi будучыні, ні сустрэчы.

* * *

Не, пакуль на касмічным падворку,
На квадраты атак падзеленым,
Хоць адна застанецца зорка —
Застаецца мая надзея.

Столькі знаю я, столькі мне трэба
Перадаць вам, браты невядомыя,
Што тварылася ў нас, пад небам,
Што зрабіла Зямлю бяздомнаю...

І калі ў гэтым свеце горкім
Штосьці вам сказаць не паспею,
За мяне дагавораць зоркі —
Чалавека яны разумеюць.

* * *

Мой анёл-ахоўнік,
Няма такіх трывог,
Каб ix табе грахоўна
Перадаверыць мог.
Лічы сабе як хочаш,
Ды толькі мне відней:
Ты шэпчаш: «Збочыў, збочыў...»,
А я — ішоў прамей.
Наўслед маёй няўдачы
Не хмурся з-за пляча —
Няўдачу перайначу,
Перамагу адчай.
I не шапчы на вуха,
Не перасцерагай,
I скруху-векавуху
Прыспаць не памагай.
Не пералічвай крокі
I сэрца рытм i лад,
Не выдавай па крохах
Жыццё мне на пракат.
Усё бяру на плечы,
На ўласную душу,
Аб лёсе чалавечым
Апекі не прашу.
Тут, мой анёл-ахоўнік,
Абачлівасць мая,—
Тут буду я вярхоўны,
Галоўны — буду я!

* * *

Люблю той подых лета нясмелы,
Той позірк пралескавы з-за куста,
Калі асіна паружавела,
Калі бяроза на паўліста,

Калі да венікаў вунь як далёка,
Як да замуства ў шаснаццаць год,
Калі вярба, набрынялая сокам,
Скручвае дудку — вадзіць карагод,

Калі над лотаццю рогат i войкат
Жабы спраўляюць, як сто маладзіц,
I чарнакніжніцай грэшная вольха
Азы пісьмёнаў вясновых цвярдзіць,—

Люблю цябе, майскае перасяленне
Бога вайны ў перуноў чараду,
Люблю цябе, крэўнае зазямленне
Касмічных дум i касмічных душ.

* * *

Здаецца, што ўсё напачатку:
Шляхі i жыцця далягляд,
Ды час прыпляснуў пячатку:
Вяртання няма назад.

Наперад, наперад, наперад —
Да рысы, таемнай для ўсіх,
Якой ні травінцы, ні зверу,
Hi зоркам не перадасі.

Якую ты мусіш адолець,
Каб з юнымі ўсё падзяліць —
I волю, i гэту няволю
Ў свой час каляіну ўступіць...

* * *

У жніўні, як свята палоска,
З усходу істужка святла —
Жывая, а не пагалоска —
У куток мой паўночны прыйшла,—

Не той, што «на поўначы дзікай»,
А проста на поўнач акно,—
I сонца тут клікай не клікай —
Нічога не чуе яно...

І вось табе — шчасце якое —
Звініць на пахмурнай сцяне:
З акна — цераз два пакоі —
Прарвалася да мяне.

Ты сёння адкрыў свае дзверы,
А я не закрыў свае,—
Палоска, ды поўнаю мерай
Мне сонца сёння стае.

Палоска — вясны адгалоскам,
Усмешкаю, хітрай, тайком,
На беразе сенакосным
З русявых валос касніком —

Мабыць, на хвіліну, не болей,
Раптоўна, праз двое дзвярэй —
Злілося з ацішаным болем:
«Прыйдзі, абнадзей, абагрэй...»

ЗОРНАЯ ПРОСЬБА

Наш век да лірыкі не схільны:
Што ў небе мройным калясіць,
Дзе поўня бурбалкаю мыльнай
Загадак страчаных вісіць?
Усё там ясна, зразумела,
I ўжо да зор падаць рукой,—
Хто ж будзе іх лічыць нясмела,
Блукаючы па-пад ракой?..
Планеты вогнішчаў начлежных,
Смех сенакосных буданоў,—
Ля тэлевізараў улежна
І ўежна дрэмле ўсё даўно...
Ляцім, як мухі на скарынку,
З-пад неба зорнага дамоў:
Нашто спяваць — ад пуза «скрынка»
Дае i песень i прамоў...
Ці паскарэнне, ці старэнне?
Хутчэй ідзём ці ўсё цішэй? —
Ды ёсць пагроза стаць стварэннем,
Што зор не бачыць з-за вушэй,
I хрукнуць: «Атамы, не болей,
У тэрмаядзерным катле...»
...І зоркам не заззяць ніколі,
А толькі так вучона тлець?..
Хай неадольны час імчыцца,—
Каго — не знаю, а прашу:
Вярніце небу таямніцу,
А закаханым — іх душу.