Васіль Зуёнак: Вызначэнне

Яна прыйшла сюды ў сорак дзевятым,
Дачка пакутнай віцебскай зямлі —
Той, што ў зямлянцы марыла пра хату,
Калі вятры завейныя гулі.

Яна прыйшла сюды — на рыштаваннях
Узняць крылата гмахі камяніц.
Праз дваццаць год ix роўна дваццаць стане —
Бяры любы аздобаю сталіц.

Змагалася Дазорцавай брыгада,—
I ў наступ з будаўніцамі ішла
Блакада сонца, радасці блакада,
Блакада ix дзявочага святла.

...Мяне сустрэў начны праспект шырокі.
Як роўны сон, над Роўна цішыня...
Ды я адчуў: я свой — не госць далёкі,—
Мяне сустрэў праспект яе імя.

I добры бог той позняе сустрэчы —
Пад ціхі шум замроеных прысад —
Тлумачыў мне тады Іван Бунечка:
— А тут во — беларускі далягляд:

Дазорцавай дамы, зямлячкі вашай,—
Ix два дзесяткі...
Раніцы святло
Мяне вяло не намяццю ўчарашняй —
Яе бяссмерце ў вокнах тых жыло.

І я паверыў — пэўна, бачыць Роўна:
Па вуліцы свайго імя што дня
Дазорцава ідзе — Любоў Пятроўна —
Туды, дзе рыштаванняў вышыня.

КВЕТКІ 41-ГА ГОДА

З выстаўкі карцін украінскай
мастачкі-самавучкі Кацярыны Бедакур,
галоўны матыў творчасці якой складалі кветкі

Чэрвень вусны соладка палыніў,
Колас мроіў прагай спарышоў.
Сорак першы год быў Кацярыне,
Сорак першы па зямлі ішоў.

Сорак першы — дата пад карцінай,
Hi грымот яшчэ, ні злых завей.
«Палявыя кветкі» — Кацярына
Гэты цуд нябесны назаве.

Вышыня, акрыленая сінькай,
Ловіць гукі таямнічых струн
З пэўнасцю, што кожная квяцінка
Мае ў небе зорную сястру.

Шлях Чумацкі, Млечны Шлях на ўзмежку
Красаваннем гоні апавіў,
Дзе пакуль што палявую сцежку
Сорак першы год не апаліў.

Неба i зямля ў адно зліліся —
Толькі не ад выбухаў яшчэ.
I палёў — яшчэ не мінных — высеў
Цішынёй — яшчэ жывой — цячэ.

Каб дыханнем кветкі-жіартаўніцы
Не сарвалі з галавы вянец,
На краёчку поля затуліцца
Мусіў незачэна-дзьмухавец.

Чыстацел, суніцы, канюшына,—
Што ні краска — да нябёсаў крон,
І нарэшце — пробліскам вышынным,
Рэхам сфер блакітных — васілёк.

А ў зеніце поля — там, на небе,—
Знак на ўсе касмічныя часы:
Два схілёных, два ў паклоне хлебным
Жытні i пшанічны — каласы.

Не ракетны, а шматкветны веер —
На вякі яе аўтапартрэт...
Сорак першы год. Пялёсткі веек.
І дрыжыць на кожнай вейцы свет.

ДАРОГАЮ МАКЕДОНІІ

Нібы козы, вінаградныя лозы
З пругкім выменем дыбяцца на падпоркі...

Вязáнкі лісця на сушылках —
У зáценьку, нібы гірлянды...

З падстрэшшаў — струкі
Ледзяшамі гарачымі...

Гармонія светлая гронак...
Філасофія тытуню...
Перцу чырвоны крык
з жоўтымі падгалоскамі...

А паміж небам i паміж зямлёй,
Як паміж сном i рэальнасцю,—
Горы
З абвалам каменнай памяці:

У алкаголь забойства,
У дым папялішчаў,
У маўчанне чырвонай крыві.

* * *

Хто ў век боегаловак і ракет
Схіляць галовы ўздумае бяздумна
Перад Зямлёй, калі ўжо ўвесь сусвет
Паўстаў на нашым скрыжаванні тлумным...

Змірыліся — зямляне, землякі,
Што трэба пакідаць сваю калыску.
Адно не знаем: застануцца з кім
Магілы мацярок i абеліскі.

Хто выйдзе ў поле з першай баразной,
Каб жаўрука шчаслівага паслухаць,
Каму ён скажа, як былой вясной
Было хоць зябка трохі, ды не глуха...

Бяры, Зямля, усё бяры ў запас —
I жніўны спеў, i сонечныя промні,—
Бо хто сагрэе, як не будзе нас,
Хто пра такія дробязі успомніць!..

Глядзіць глабальна час ракетны наш,
Хрыбет ламае звычкам непакорным.
І мы не людзі ўжо — мы экіпаж,
Што пралятае ў холадзе міжзорным.

І месіянскі ход календара
Штодня вяшчуе новага Месію,
Каб росчыркам ракетнага пяра
І раны ўсе i слёзы ўсе асіліць.

Стары-стары, наіўны белы свет,
Няўжо не пакідаеш ты надзеі
На крылах абяскрыленых газет
Зляцець туды, дзе зноў памаладзееш?..

Не трэба так, не пакідай Зямлі,
Давай, брат, разам завіхацца будзем,
Каб не ўцякаць, каб нашы караблі
Ляцелі расказаць, як добра людзям,