Мифтахетдин Акмулла - Шигырьләр / Стихи (на татарском языке)

Казакъча шигырь яздым ачык кылып,
Хасидләрнең йөрәген ачындырып.
Тәхкыйкләрен күргән соң куангандан,
Китабларын карыймын да гашыйк булып.
Тәсныйфлары басыйрәтне ярук кылган [176] Язганнары күңелләрне (аңны) яктырткан. ,
Нәфис, хәсис [177] Хәсис – түбән, пычрак. арасын фәрекъ кылган [178] Фәрекъ кылу – аеру. ;
Адашканда киз килеп [179] Киз килү – туры килү, очрау. балга төшкән —
Мин байгыш бер кырмыска гарык булган.
Унбиш ел «Назурә»сен алганыма,
Карай-карай баш очыма салганыма;
Шифаи садр андан хасил итдек [180] Йөрәккә дәва аннан хасил иттек. ,
Эленмәй хасидләрнен кармагына.
Морадлары мөкябәрә [181] Мөкябәрә – эрелек, һавалылык, мин-минлек. булгандай соң
Хасидләр күз салмайлар аръягына;
Гавайлары, мулласына табигъ булып [182] Табигъ булу – буйсыну. ,
Дөрләтеп ярып йөри ярмагына [183] Ярмак яру – биредә, зур эшне ваклап, «буш фикер таратып йөрү» мәгънәсендә (элекке сум металлдан вак тәңкәләр яруга ишарә). .
Нигә мончә безләрдә әдәб кыска?
Кәмаләт болай торсын – гакыл вуста [184] Камиллек болай торсын, акыл да уртача. .
Бер йиргә килештереп хат язалмай,
Берәүне яманларга кандай оста!
Бәгъзесе укый да алмай гыйбарәтен,
Кямилгә кандай кыла хәкарәтен?
Дамеллалар бәгъзесе, белә торып,
Хасмының морад кыла хәсарәтен [185] Көндәшенең зыян күрүен максат кыла. .
Әдвия хамил булмас бәгъзе мәрыйз,
Нәсихәт кабил булмас фәззы гализъ [186] Кайсыбер чир дәваны күтәрә алмас, Нәсыйхәтне кабул итүче тупас, мәрхәмәтсез булмас. .
Шәятыйнның [187] Шәятыйн – шайтаннар. әбһәрен [188] Әбһәр – кан тамыры. өзеп киткән —
Атылып түбәсендән «Бәркыльвәмиз [189] Бәркыльвәмиз – яшьнәгән яшен. ».
«Җарудә» иясенә сүземез юк,
Аларга каршы килер йөземез юк,
Рәхимуллаһи рәхмәтән васигатән [190] Алланың рәхмәте иксез-чиксез. ,
Дөньяда сүземез бар – үземез юк!
Ул да бер галим икән сөйләй торган,
Голяма мәҗлесендә мәйдан алган,
Морадына монафины [191] Монафи – каршы, килешмәүче. сөймәй торган,
Курае килешкәндә көйдәй торган.
Без дә күрдек угының аткан йирен,
Кай йиргә угы төшеп яткан йирен, —
«Фәликөлли вәҗһәтин муәҗҗиһәтин» [192] Һәрбер кешегә үз йөзе бирелгән. ,
Бәрәкалла, килештереп тапкан йирен.
Ана шәрик дамелла Мөхибулла 31+,
Раббани голяманы мөхиб мулла [193] Алла яклы галимнәрне сөюче мулла. ,
Әүвәлдә кырын-ярын йөреп иде,
Ахырында кайтып булды мөхикъ [194] Мөхикъ – гадел, хаклык ягында булучы. мулла.
Дамелла Рәхмәтулла аңа нәзыйр [195] Нәзыйр – охшаган, тиңдәш, иш. 32+,
Тәхрират иттилягъда рәүшан замир [196] Аңлатучы әсәрләр язуда күңеле нурлы. ,
Мәрхүмләр Мәрҗанигә гъәкс төшкән [197] Гъәкс төшү – каршы төшү. ,
Аларга һәм мөтабигъ җәме гафир [198] Аларга ияргән бик күпләр. .
Остазлары Кышкар хәзрәт 33+алга чыккан,
Галялхосус кәлямдә 34+данга чыккан,
Бәрагатьдә [199] Бәрагать – башкалардан өстенлек; белемлелек, сәләтлелек. , дамелла Мәчкәрәдәй,
Күп галимләр, мөдәррисләр андан чыккан.

Курса хәзрәт 35+алардан борын булган,
Мәдехка ул бер лаикъ урын булган,
Ул, мәрхүм, Мәрҗанидәй мәфтүн булып [200] Мәфтүн булу – үз-үзен онытып мавыгу, тәмам бирелү. ,
Күп галим ул газизгә кырын булган.
Бу зат һәм үз гасрында әгъля галим [201] Әгъля – югары, бөек. ,
Хасидләрен мөбтәля табгы сәлим [202] Көндәшләрен сәламәт күңеллелеккә дучар иткән. ,
Артына бераз әсәр ташлап киткән,
«Камигыльбидәга» 36+гүя сәйфе сарим [203] Сәйфе сарим – үткен кылыч. .
Һәр бәндә хәзинәсен идәр изһар [204] Изһар итү – күрсәтү, ачып салу. ,
Вәләкин хәзинәдә тәфаүәт [205] Тәфаүәт – аерма. бар;
Ни бар-югын белерсез – дөкян [206] Дөкян – кибет, магазин. ачса,
Һәркемдә бер сәүдә бар хале микъдар [207] Хале микъдар – хәленә күрә, үз хәленчә. .
Вәләкин Мәрҗанинең эше башка,
Йылкының толпарындай йолдыз-кашка.
Алыстан шәгъшәгасе [208] Шәгъшәга – нур, балкыш. балкып торган
Җәүһәрдәй кундырылган алтын ташка.
Кай эше ул фазыйльнең таң калмастай,
Кай сүзе ул кямилнең күз салмастай? —
Дәрденә дәрдемәндләр шифа тапды,
Сукырлар күзен ачды карманмастай!
Сәрхәбадлы [209] Сәрхәбадлы – авыручан, чирләшкә. кешеләргә бик килешде,
Булдылар аяк-кулы сызланмастай.
Кәмале йир йөзенә мәшһүр булды,
Булдылар яманлауга алданмастай,
Әсмаэи мөстәүрәдән җәмал ачып [210] Яшерен исемнәрдән матурлык ачып. ,
Әхбабын [211] Әхбаб – дуслар; яраткан кешеләр. гашыйк кылды җан калмастай;
Шәҗәрәи дәлилнең [212] Шәҗәрәи дәлил – дәлил агачы. тамыры тирән, —
Алай-болай койынга [213] Койын – өермә, җил-давыл. кузгалмастай.
Беркеткән хөҗҗәт [214] Хөҗҗәт – документ, аргумент. берлән мөддәгасен [215] Мөддәга – претензия, дәгъва. ,
Остайы сылу [216] Остайы сылу – сылу оста (уңган оста). җунып салган таштай;
Эше пөхтә машинаның, ширазындай,
Җебенең төйгән йире таркалмастай.
Хасидләрнең йөрәкләре салмакланды,
Кирәсе [217] Кирә – төялгән йөк. авыр булды тарталмастай.
Батырларның кылычындан каяу чыкды,
Кайтадан эшкә кереп ялганмастай.
Айрылдылар күп хасидләр әдәбендән —
Хасыйле тәкәбберлек сәбәбендән;
Мөганид [218] Мөганид – карышучы, дошманлык күрсәтүче. күркәм йиргә күзен салмай —
Мәкъбулатка тәмәррөн гадәмендән [219] Кабул ителмәгәннәргә гадәтләнмәгәненнән. .