Vilyam Şekspir - Sonetlər

Dəyişsin zamanın bəd niyyətini.

Onun hər zövqünü oxşasan da, bax,

Səni axıradək qorumayacaq.

Elə ki, yetişdi ömrün son anı,

Tamam kəsəcəkdir haqq-hesabını.

Gözəl sayılmazdı əvvəl qara rəng,

İndi gözəlliyə tək odur varis.

Sünilik hər yerdə adlanır qəşəng,

Təbii boyadan qalmayıb bir iz.

Əsl gözəlliyi süni boyalar

Gizlədib, gözəllik dustaq olubdur.

Onun nə adı var, nə ünvanı var,

Bütün gözəllərdən uzaq olubdur.

Qarğa qanadıdır yarın qaşları,

Gözləri gecədən heç cür ayrılmaz,

Geyinib əyninə matəm paltarı,

Gözlər gözəlliyə sanki tutur yas.

Bunu hər gördükcə qəmlənir ürək;

Qara rəng gözəllik olaydı gərək.

Sən hava çaldıqca, musiqim mənim,

Həyat bəxş edirsən cansız taxtaya.

İncə barmaqlarla dil açıb hər sim,

Çevrilir şəfqətli ruhi qidaya.

Zərif əllərini öpür klaviş,

Qibtə atəşində qovruluram mən,

Dodaqlarındakı həsrət, titrəyiş

Dönür od-alova hərarətindən.

Klaviş tək məsud dünyada hanı?

Canlıdan canlıdır, xoşbəxtdən xoşbəxt.

Öpür dönə-dönə barmaqlarını!

Onu öpüşlərdən ayırma heç vaxt.

Ona ver, ona ver barmaqlarım,

Mənəsə, mənəsə dodaqlarını.

Qəddardır, zalımdır, quduzdur

şəhvət, Mənliyi, həyanı itirir tamam.

Nə etibar bilir, nə də sədaqət,

Saxtadır, kobuddur, qabadır müdam.

Elə ki, soyudu, dönür nifrətə,

Əvvəlki halından qalmayır nişan.

Bir azdan qərq olur dərdə, möhnətə,

Yenidən tilsimə düşür nagahan.

Görüş məqamında olur dəli tək,

Varlığı tamahla-atəşlə dolu.

Həsrəti əzablı, ümidi kövrək,

Əvvəli fərəhli, sonu yuxulu.

Bu bir cəhənnəmdir, dönür sevincə,

Bilmirik biz ondan qurtaraq necə?

Günəşə bənzəmir yarımın gözü,

Mərcan tək al deyil al dodağı da.

Zülfü də sünbülə oxşamır, düzü,

Yoxdur sinəsində qar ağlığı da.

Qızılgül görmüşəm al, zərif, incə,

Onun yanağında açmaz heç biri.

Bahar mehi deyim, axı, mən necə,

Yoxdur nəfəsində çiçəyin ətri.

Səsi musiqi tək deyildir qəşəng,

Fəqət danışanda gülür ürəyim,

Hələ görünməyib göydə bir mələk,

Gəzir yer üstündə mənim mələyim.

O heç geri qalmaz, inanıram mən, —

Yalan təşbehlərlə bəzənmişlərdən.

Çətindir naz-qəmzən, ağırdır hökmün,

Məğrur gözəllər tək amiranəsən.

Çünki bilirsən ki, dəli könlümün

Ən gözəl, ən zərif daş-qaşı sənsən.

Deyirlər: qərq etməz qara bənizlər

Sevən bir ürəyi göz yaşlarına.

Dinmirəm, dilimdə çatmayır hünər,

Heyranam könlümün təlaşlarına.

Hər zaman sən mənim xəyalımdasan,

Qəlbən and içirəm: eşqim gerçəkdir.

Buna bir şahiddir göz yaşı, fəğan;

Sənin qara üzün mənə qəşəngdir.

Bənizin. qaradır, bu dərd deyil, bax,

Əməlin qaradır, dərd budur ancaq.

Qara gözlərini sevirəm sənin,

Mənə mərhəmətlə baxırlar hər an.

Sanki, yas paltar geyib gözlərin,

Hal tutub qəlbinin cəlladlığından.

Nur saçır üzünə odu, atəşi,

Necə də yaraşır gözlər hüsnünə!

Axşamın ulduzu, sübhün günəşi

Belə yaraşmayır göyün üzünə.

İndi ki bəzəkdir sənə qara rəng,

Qoy qara geyinsin məhəbbətin də.

Qara gözlərinə bənzəsin ürək,

Matəmə bürünsün mərhəmətin də.

Gözəllik qaradır deyərəm onda,

Zülmət işıqlıdır nurdan cahanda.

Görüm ki, qəlbinə olsun min lənət,

Əzabla qəlbimi döndərib qana.

Deyilmi tək mənə zülmü kifayət,

Hələ dostumu da salıb zindana.

Gözlərin ayırdı, ah, məni məndən,

Dostumu apardın, qalmadı tabım.

Ayrılmışam ondan, özümdən, səndən,

Çoxalıb üç dəfə dərdim, əzabım.

Həbs elə, gəl, mənim ürəyimi sən,

Onun ürəyini qəminlə az ov.

Dostumu azad et dərddən, qüssədən,

Saxla əvəzinə könlümü girov.

Qalsa ürəyində ürəyim dustaq,

Könlümdə nə varsa, sənin olacaq.

Etiraf edirəm: dostum sənindir,

Onu mənə görə burax zaminə.

O ikinci mənəm, sənə yəqindir,

Bir təsəlli olsun həyatda mənə.

Fəqət danırsınız bu dostluğu siz,

O alicənabdır, sənsə tamahkar.

Qol çəkir kağıza, kağızın, şəksiz,

Mənası onunçün deyildir aşkar.

Ah, dostum yerimə zamindir, demək,

Sələmçi tək onu güdürsən hər an.

Nəhayət, özünə borclu edərək

Həm ona, həm mənə sahib olursan.

O girov qoysa da özünü, yenə

Azadlıq gətirə bilməyir mənə.

Dünyada hər kəsin bir arzusu var,

Sənin arzuların gəlməyir sana.

Bir istək qəlbimi yandırıb yaxar:

Arzumu qatasan arzularına.

Geniş qucağında diləklərinin

Tapılmır arzuma bir sığınacaq?

Arzular gül açır lütfünlə sənin,

Nə vaxt mənim arzum çiçək açacaq?

Ümmanlar nə qədər sudan bolsa da,

Gizlədir qoynunda yağışı yenə.

Sənin istəklərin sonsuz olsa da,

Arzuma bir yer tap, rəhm elə mənə.

Aşiqi öldürmə bəd rəftarınla,

Həyat ver arzuma arzularınla.

Könlün rədd edirsə görüşümüzü,

Sən ona söylə ki, öz arzun mənəm.

Hər qəlbdə arzunun yeri var, düzü,

Qoy arzum arzuna qarışsın, sənəm.

Doldur arzularla eşq xəzinəni,

Qəbul et mənim də bircə arzumu.

Bir sayı cəlb etməz heç bir kimsəni

Böyük haqq-hesabda, kim bilmir bunu?

Öz aşiqlərini bir-bir sayarkən

Qoy mən heçə dönüm, dəyməyim gözə.

Fəqət ləyaqətdən söz düşən zaman

Birinci mən olum, mən çıxım üzə.

Adımı sev, məni sevərsən onda,

Bil, adım arzudur, ölməz cahanda.

Kor etdin sən məni, ey kor məhəbbət,

Görmürəm mən əvvəl gördüklərimi.

(gözəlliyi duyub versəm də qiymət,

Baxıram ən pisə ən yaxşı kimi.

Yaxdı gözlərimi odlu baxışlar.

Gəmi tək limanda lövbər salaraq,

Gözlərim kələkdən vurub naxışlar,

Düzəltdi ləkəsiz könlümə qarmaq.

Kor zaman ümumi bir karvansara

Göründü qəlbimə xüsusi ev tək.

Kor olmuş gözlərim vurdu aşkara

Yalançı görkəmə düzlükdən bəzək.

Gözlərim indi də söyləyib yalan,

Bu ağır cəzanı çəkirlər hər an.

Düzlükdən yaranıb, — and içir pərim,

Bu, yalan olsa da, inanıram mən.

Elə zənn edir ki, yoxdur xəbərim

Sadəlövh gənc kimi qadın məkrindən.

Men de göstərirəm özümü cavan,

Ötüb şən günlərim, o bilir, əlbət.

Beləcə daima deyirik yalan,

Hər iki tərəfdə susur həqiqət.

Haqqa niyə baxmır o ehtiramla,

Niyə öz yaşımı demirəm açıq:

Məhəbbət yaşayır saxta inamla,

Yaşdan danışmağı sevmir qocalıq.

Odur ki, qovuşub yar olmuşuq biz,

Yalanla ovunur ürəklərimiz.