Рыгор Бородулин - Здубавецьця

— Здароў, бобра!

— Бобра ня бобра, але вылюб добра!

Тады й надзенеш

Старшыня сельсавету, як і належыла на такой пасадзе, піў бяз пальцаў. (Звычайна, калі цяля адсаджваюць ад каровы, на першых часінах у пойла кладуць пальцы, і паёнік прывыкае піць.) Жонка абнасілася. Запрасілі на нейкія гулі. Жонка й лямянтуе, што няма чаго надзець.

— А ты надзень сукенку ў гарошак.

— А дзе яна? Няма.

— Як будзе, тады й надзенеш.

І сам дзіўлюся

Прахапіўся сярод ночы гаспадар, і нешта павяло яго ў клець. А там злодзя. Гаспадар за няпрошанага госьця, аж гэта — кум. Дзіва, дый годзе: і кум і злодзя. А тут яшчэ начны госьць дадае:

— Дзівіся, кумок, і сам дзіўлюся: клаўся на печы, а прачхнуўся ў кумавай клеці…

Добра яшчэ, што хоць ня каля кумы прачхнуўся!

Ды спаць

Цыган прыйшоў наймацца касіць сена да гаспадара. У цане сышліся. Тады цыган кажа, што трэба пасьнедаць. Прынесла гаспадыня сьнеданьне. Пасьнедаў ды зноў сядзіць.

— Чаму касіць ня йдзеш? — пытаецца гаспадар.

— А давай, бацька, я заадно й паабедаю.

Паабедаў. Сядзіць. На запытаньне прапанаваў:

— А давай, бацька, я й павячэраю. Тады цэлы дзень касіць буду.

Калі зьеў і вячэру, вясёла заявіў:

— А павячэраўшы — ды спаць!

Шчодры

Пан даў бабцы грош. І, як толькі сустрэне дзе старую, пытаецца:

— Бабка, я табе далэм грош?

— Дзякую, паночку, даў.

Адказвала, адказвала бабка на адное й тое ж пытаньне пана, ды ўсё ж ня вытрымала. Падала няшчасны грош шчодраму пану, прыгаворваючы:

— Забірай назад. Я такую ласку і ў жыда знайду.

Што паслаў

Маладзіца ўзяла маленькага сынка з сабою ў лазню. Памыла, прыхаіла. Апранаюцца ў прымыльніку. Сынок, угледзеўшы ў маці нешта не такое як у бацькі, спытаўся:

— Што гэта ў цябе?

— Што Бог паслаў, - у сьмяху адказала маладзіца.

Дома зьбіраюцца на вячэру. Гаспадар пытаецца:

— Што вячэраць будзем?

— Што Бог паслаў, - традыцыйна кажа гаспадыня.

Сынок, пачуўшы матчыны словы, запярэчыў:

— Хай тое чорт есьць, што Бог паслаў!

Мазюка

Мой апошні крэўнік па бацькавай лініі Пятрок як ня ўсё жыцьцё праезьдзіў спачатку як шафёр, а потым як газавік (вялі газапровад па тэрыторыі былога Саюза, яшчэ тады нярушнага) сьвет з прысьветкам. Мова ў яго, натуральна, як у Дземянцея, з ухілам да расейскае. Але што ў маленстве чуе чалавек, адгукнецца празь дзесяткі гадоў. Капалі недзе на Пскоўшчыне чарвей, на рыбу йдучы. Пятрок бярэ аднаго й кажа «мазюка». Рабочыя ня зразумелі, што такое мазюка. Тады Пятрок выхітрыўся й сказаў: па-беларуску чарвяк — мазюка. У нас малому, у якога выскокваў стручок са штонікаў, казалі, каб схаваў мазюку.

Жаласьнік

Адносна выхаваньня жонкі ў народзе былі рэкамендацыі, якія розьніліся ад шэксьпіраўскіх. Хоць бы такія: «Бабу бі молатам, зробіш золатам. Бі жонку, як шубу, а любі, як душу». Адзін вушацкі жаласьнік, адчуваючы прыліў гневу праведнага, крычаў нецярпліва:

— Дунька, надзявай шубу — біць буду!

А некаторыя вушацкія жанкі былі перакананыя: калі ня б'ець, значыць ня любіць…

Руплівы

На размазьняватага чалавека ў нас ёсьць цягучае слова, якое расьцягвае гукі, нібыта мярліна ногі валачэ: нявывалака. Была й такая прасьмішка:

— Пакуль бацька змалаціў, сын — жох — і, абуўся, пакуль бацька з току прыйшоў, памыўся, а сын — жох — і пад'еў!

Параднела

Дзеўка нарадзіла дзіця. У адчаі надумалася яго ўтапіць. Пайшла пад сакрэтам (у нас казалі пад хурымам) сказаць пра свой намер старэйшай суседцы. Тая й параіла:

— Пацалуй яго спачатку, а потым можаш тапіць.

Прыйшла дзеўка да рэчкі, пацалавала малое й панесла дамоў. Параднела, пабалючэла дзіця, маці ў дзеўцы прачнулася.

Толькі сярпок вазьму

Была баба гультайка. Была ў яе ўнучка й сучка. Сачыўка ўжо зазімоўвала. Суседкі пытаюцца ў гультайкі:

— Чаго ты сачыўку ня жнеш?

— А на чорта я яе буду жаць. Сучка здохніць, унучка замуж зойдзіць, а я памру.

Зіма настала. Агарнуў холад, засьціг голад. Есьці хочацца. Пад страхой венік вісеў і калодачка. Вецер як усходзіцца — венічак шась, калодачка бразь. Баба й гукае:

— Зараз, зараз. Толькі сярпок вазьму. Ён тут, на стале.

Выйдзе, а нікога няма.

Во!

Унук гадуецца ў дзеддоме (у дзеда з бабай). Бацькі й воч ня паказваюць. Нарэшце прыехаў бацька, прывёз розных смакаў, гасьцінца. Дзед радасна й просіць унучка:

— Пакажы, дзе твой тата?

— Во — паказвае падрослы ўжо хлопчык на фотакартку, якая вісіць на сьцяне за шклом.