Зьміцер Захарэвіч - Лірыка з элемэнтамі радзімы і паганства

Не прадчуваючы налетняга вяртаньня

Праз фронтаў і падзеяў вірны калаўрот.

Ціс выдраны, бы рэбры, трушчыўся пад ботам

Паміж самоты голых сьценаў, заляў,

толькі зь іх,

Зь мяне прысутнасьці ейнае попел

Ня далі рады выдзьмуць скразьнякі.

Нешта выводзілі ў падстрэшшы пра мінулае

Пакуль на ганку піў нагбом кан’як

І вылі ўсьлед, сьвісталі ў сьпіну кулямі,

Калі прэч назаўжды пагнаў каня.

* * *

Штыхет. Халодны ды зажды гатовы

Быць верным гаспадаравай руцэ,

Бязьлітасным, калі нахабны вораг

На мой народ і будучнасьць ідзе.

КАРАЛЕВА БАЛЮ

Расчыняйце дзьверы вязьніцаў,

Кашараў,

Выходзьце на пляцы граць пастаралі! –

Сёньня я буду абраны

У каралевы балю.

Выносьце з кватэраў пярэстае шмацьцё!

Спавівайце ядвабам пругкія таліі!

Такога ня бачылі

Ні Парыж,

Ні Ню-Ёрк,

Ні карнавалы Італіі.

Сёньня абаяльнасьць мая

Прарвецца й праз засьветныя межы.

Як жа іначай? –

Прыйшла вясна,

До ўжо пэцкаць паперу!

Разальюся, распліскаюся ў вашых вачох

Безданьню млоснай спакусы.

Ня зважыў на мяне яшчэ хто?

Найвытанчоныя

Задаволю я густы!

Заквітнелі гірляндамі сьцягоў гарады,

У чэргі пашыхтаваў дэвотак зграі...

Ах,

Якая прыемная доля быць

Абраным у каралевы балю!

ДЗЯДЫ

Сёньня Дзяды:

Піва і Хлеб,

Несунімальны вецер;

Сустракаю па завядзёнцы адзін

У прыцемкі ўхутаўшы плечы.

Піва й хлеб –

Каласовы двубой.

Што ёсьць больш смачным у сьвеце?

А зорныя пацеркі на днёвым тле –

Аздобы набліжанай мэце.

Працягні даланю

І дацягнесься, здэцца,

Жменю сабе прыхапіць на ўспаміны,

Як завіталым гасьцём у талерку куцьцью

Шчодра накладвае гаспадыня.

Кілішак паўнюткі

Вішнёўкі налье –

Памяць і шанаваньне нашчадкаў!

Ці адчуваеш нямую прысутнасьць

За сталамі ў прыбраных хатах?

Ці разумееш:

Мы толькі зерне

Між няспыннымі жорнамі часу,

Хтось і нас узгадае пахмурлівым вечарам

Да піва із хлебам ласы...

Бялюткі кілім

Чарговую восень

Па заканчэньні накрые,

Але сёньня Дзяды ў сусьвеце маім,

Сёньня я спрэс прасякнуты імі.

* * *

Нас няма. Мы спачылі, сыйшлі ў небыцьцё,

Гадаванцы сумніўнае славы.

Адзінота і змрок. Толькі ветру выцьцё

Набажэнствы па нас адпраўляе.

Безаглядна зрабіўшы з-за бруствэру крок,

Пад агнём пагарджалі хіліцца.

Набрынялых дымамі баёвых дарог

Нас ня выбіць з займаных пазыцый.

Нас ня знойдзе паштар на адрэсах жывых,

Бяз нас зладзяць сяброўкі вясельлі,

Праз бяссонныя ночы ў кватэрах пустых

Нашы маткі заўчасна сьсівелі.

Сёньня ў нас, хто ў зямлю натамлёную лёг,

Гной на донцах вачніцаў чарнее,

На зьнявечаных, дужых калісьці грудзёх

Чарвякі бестурботна тлусьцеюць.

Нам, спазналым прыўкрасы старонаў чужых,

Малы скутак з жаўнерскага лёсу:

Папялішчы, нянавісьць, дзірван і крыжы –

Гэта ўсё, бадай, што дасталося…

* * *

Цішынёю ўбраная хата.

У мэлёдыі рытмаў старых

Ты прыходзь да мяне, як да брата,

Лёгкім поступам ветлай сястры.

Пра праменнае распавесьці,

Што спачыла ў тае цішыні,

Вокны гутаркай запавесіць –

Каго мне выглядаць яшчэ ў іх?

Хай кладуцца і голас, і словы твае

На разьдзертыя шнары бінтом.

Чуеш, дровамі ў грубцы патрэсквае

У нецярплівым чаканьні вагонь?

Колькі ўжо задáрма сатлелага!

Колькі скрыдлаў зламана вятром!

Толькі зноўку чаромхаю белаю

Сьнежань вёрсты засыпаў суздром.

Ды ня збойся адбітага сьледу –

Ён да брамкі праводзіць цябе.

Аб мінулым, аб нечым засьветным

Распытай, каб уцяміў глыбей.

Гасьцявала бязь ліку тут дрэні,

Нехта зьнес залатыя ключы,

І таму адамкнёныя дзьверы.

Няма словаў? Прыходзь – памаўчым.

У будзённыя альбо ў сьвята,

Прамарудзіўшы, без пары

Давядайся нявартага брата

Чыстым водбліскам ветлай сястры.

* * *

Аскепкам-месяцам Сусьвет расколаты,

Ў абдымках нашых

стогне цела матухны-зямлі.

Усё,

Што вечным звалі вы –

Ад пачуцьця да гораду, –

Мы разглядаем, як няварты друз і пыл.

Навучаныя правілам сьвядомае нянавісьці,

Выбітныя таўром зацятых і праклятых,

Прэч гонім змрок,

Сьвітанак набліжаючы

Паходнямі зь сялянскіх хатаў.

Апанавала мацярык вар’яцтва:

Паўсюдна рэй вядзе сяганьня штых

І вызваляе ад пакутлівага рабства,