Янка Юхнавец - Урачыстасьць у садзе[Драматычныя начыркі]

за сваё жыцьцё,

а розум Запамятай тады,

вось гэта ёсьць спакуса:

кускі падкінуць целу сілу.

Хведар

Я нічым не заганарыўся і не ўгневаўся.

Я несьцярпеў табе сказаць:

ты княжыш нада мной…

Млынар (урыўна)

Куды вернеш сонца?

Прыбачлівасьць навошта?

Якая зайздрасьць цябе апанавала?..

Будзь з мной!

Хведар (таксама парывіста)

Я з табой! Я вочавідзец тваіх прычанаў!

Боль і смутак спакой мой не губляюць,

калі кранаюся жыцьця імгненьня.

Млынар (хітравата і зносьліва)

Тады з табой уладзім веру,

што ня верылася табе і не магла:

жыві дзеля сябе…

але карысьць людзям пакінь.

Хведар (лагодзіць настрой)

Зёрны недаверу да мяне

у пыл млынарны ськінь…

Я відошчым сяньня ўзьневельчаны:

два мужыкі паміж сабою біліся,

ім здавалася: я непароўну

даў муку із твайго сьвірну…

А кропелька цяплістай зайздрасьці,

ад і да тваіх наборных разважаньняў

кропнула наўветна на розум мой

ад самае з табой сустрэчы.

Млынар (бы не пачуць)

Настарожнасьць ня шкодзіць сьціпласьці…

—--------------

Каля збудованага будынку. Будаўнікі, яны і госьці. Падыходзіць Млынар, Хведар, Пустэльнік і Ганка. Тры старэйшыя з грамады вітаюць іх.

— Дабраслаў, Божа,

гаспадара ў хаце!..

— Хлеб пірагом

усім у хаце!…

З каптуром асьміну

сыпні ў аруды!…

— Дабраслаў работнікаў

у сваю меру,

яны лепшыя у нашым краю!

(госьці галосяць)

— Дабраслаў, Божа,

дабраслаў паможна!

Млынар (уздымна рукой)

Уваходзьце. Уваходзьце, людзі наскія.

(да Пустэльніка, бы забыўся сказаць)

Ты, ойча, асьвяньці… багаславі

наш стол імем Хрыстовым.

(Людзі заходзяць у будынакь Пустэльнік

ахрышчвае сталы із стравамі, а пасьля гэтага

Млынар з галоснай гаманы гасьцей кліча

рукой да сябе)

ганка, дачка мая, сюды,

і Хведар, і таксама ойча.

(вясёла-прылебныь бесцырымоўна да гасьцей)

Госьці добрыя сядайце.

Услоны змайстраваны цяжэй —

стоцьму вытрамаць кожнай постаці.

Частуйцеся —

час гульбе ніколі некароткі!

(вядзе Ганку, Хведара і Пустэльніка да

іншага пакоюь там — дзьве жанчыны)

Дачка мая, табе ўжо прызорала

стаць мацерай дзяцей сваіх,

а Хведару — іх бацькам.

Усё прырыхтавана.

Сукенкай убярыся і вянком.

Прысядзь вось тут, на дзежцыь звычай —

жанкі чакаюць.

Выйдзем да гасьцей, каб радасьцяй

ад мёду хмельнага

павесяліць яшчэ цікавасьцяй

твайго вясельля.

Ганка (пэўна)

Што бацька мой надумаўся?

З дня першага спатканьня

сэрца не хілілася дружбай шчырай

да яго, Хведара.

Млынар (неспадзеўна)

Гы-ы-м! Якая шапялявасьць!

Для роду не ахайнасьць!..

Ужо прыцёхкалася каля грудзей сваіх

туліць прытулак дзявочых сорамаў?

(падыходзіць да Ганкіь асудліва)

Здзіўлюся тваёй я непакорай.

Ты-ж знойдзеная, бездапаможная

на зямлі, аброшанай крывёй

тваіх братоў і бацькі,

вясёласьць, можа, шчасьця будучага

ты сяньня апаганіла.

(азірае ганку)

Ганка

Занятнай любасьцяй твае словы слухую.

куды мне ад іх хавацца?

Млынар

Непаслухмянай сталася?

Мой здлон растрачаны ў пяшчоце да цябе

днямі цялюткамі й начамі

не памятаць?.. Не праклінаю.

Хочацца, каб рупнасьці быцьця

дзеля цябе

не асталіся, як пакараньне мне.

(нягучна)

Ганьба, ганьба — табе стократная.

Ганка (блізна да Млынара, ласкава)

Да самай сьмерці табе ўдзячная.

Мой шчодры, не зьдзіўляйся.

Я жадаю быць, чым бацька май ня быў

і мама.

Упрыгожыць перад табой хачу

гамонкай шчасьця: кахаю я,

нат зусім натрапялася, нядаўна…

(дзьве жанчыны нясуць сукенку і вянок з

палявых і лясных красакь Ганка паказвае

на Пустэльніка)

Ён тут, із намі, карцівасьці мае прывабіў.

Загадзя здарылася ўсё.

Міні ўпорастасьць сваю.

Твой запавет: гадуй дзяцей сірот,

і тых, хто занямог сярод дарог няшчасьця, -

мяне ня цешыць аніяк у днях назаўтрае.

(Жанкі пераглядаюццаь лошчуць сукенку)

Сама сабою між імі сьценягацца буду,

пакутаваць нагодай бачыць тое,

што зьдзекавалася зь мяне калісьці,

пакуль ты не ўратаваў мяне?

(вельмі просьбна)

Дазволь мне радасьці й спадзевы шчасьця,

а ворагам упорыстасьць пакінь сабе.

Млынар (нахільна да Ганкі, шапотна)

Ворагам маім —

словы добрыя, і нядобрыя…

Душа мая благотна-вакаёмна

азуралася… (чутна)

Табе — сваё, а мне — сваё таксама!

(з хітрошным супакоем да Пустэльніка)