Array Коллектив авторов - Калі цвіла чаромха (зборнік)

Пра Альбіну казалі, што яна жыве з Мошкам, смажыць яму на вячэру бульбу. На другім курсе я заўважыла, што яна пакруглела і падумала, мусіць, аднакурсніца выйшла замуж за Леаніда Пятровіча, і спытала ў яе пра гэта. Але Альбіна сказала, што бацька яе будучага дзіцяці нейкі студэнт, які вучыцца ў Мінску. Я больш не стала ў яе распытваць, бачыла, што хлусіць. Не варта лезці ў душу чалавеку, калі ён не жадае сам расказваць пра свае праблемы.

А ў хуткім часе пайшла пагалоска, што Мошка прыйшоў працаваць у наш інстытут выкладчыкам на кафедру металічных канструкцый, пакінуў Альбіну і жэніцца на сваёй студэнтцы, дачцэ палкоўніка. Зноў нас будзе вучыць, меркавалі дзяўчаты з нашага былога тэхнікума.

Альбіна нарадзіла дачку, узяла на год адтэрміноўку і паехала ў вёску да цёткі. Але інстытут яна ўсё ж скончыла і дачку выгадавала, праўда, ніхто не ведае, колькі цяжкасцей перад ёю паўставала на працягу тых шасці гадоў вучобы. Ды і пасля ці лёгка было адной гадаваць дзіця, дамагацца нейкага жытла, а потым абстаўляць яго?

Палкоўнікава дачка была страшэнна закаханая ў Мошку. Калі нарадзіла дачку, дык інакш, як мая Мошачка, яе не называла. Гэтую падзею таксама абмяркоўвалі студэнты.

Прамінула цэлае жыццё. Цяпер Альбіна, як і я, была на пенсіі. Яна задаволена паказала мне фотаздымак сваёй прыгожай дачкі, якая выйшла замуж за партугальца і жыла цяпер за мяжой. На іншым фотаздымку дачка была сфатаграфана з унучкаю. Вочы ў прыгожай жанчыны, як мне здалося, больш падобнай да Мошкі, былі тужлівыя, мусіць, сумавала па радзіме.

– Ён дачку толькі адзін раз бачыў,– з жалем сказала Альбіна пра Мошку. – Было ёй тады гадоў дванаццаць. Мы стаялі ў чарзе, каб папіць квасу, а ён з-за бочкі разглядваў нас. Усё ж цікавіўся…

– А як цяпер жыве Леанід Пятровіч? Ці што ведаеш пра яго?

– Усё ведаю, – адказала раздражнёна Альбіна. – За хабар, што браў са студэнтаў, пасадзілі ў турму, праз тры гады выпусцілі па амністыі. Уладкаваўся на працу ў Баранавічах і там зноў папаўся на тым самым злачынстве. Загрымеў, як кажуць, пад фанфары другі раз. Пасля вызвалення жонка яго з дому выгнала, сказала, што ён зганьбіў яе і дзяцей. Палкоўнічыха яму ж нарадзіла дачку і сына, ты ведаеш?

Я згодна паківала галавою, мабыць, ад некага чула, што ў Мошкі было двое дзяцей, а дакладней чацвёра, калі прылічыць Маінага сына ды Альбініну дачку, а мо яшчэ дзе па свеце раскіданыя жывуць ягоныя нашчадкі.

– І дзе ж ён цяпер?

– Паехаў у Мінск да брата, як быццам ён там некаму трэба, – адказала яна з горыччу і раптам спахапілася: – Мой аўтобус!

Хуценька развіталася і знікла за складнымі дзверцамі.

А ў мяне засталося адчуванне, што яна ўсё яшчэ кахае і чакае Мошку, які прынёс ёй столькі пакут і жыццёвых цяжкасцей. І замуж таму больш не пайшла, усё спадзявалася, што вернецца. А ён, мабыць, не адважыцца прыйсці да яе і не таму, што не дазволіць сумленне, якога ў яго ніколі не было. Пабаіцца, што і яна прагоніць, і тады ўжо зусім нікому не будзе патрэбны. Колькі ж яму цяпер гадоў? Мо пад семдзесят. Яшчэ не надта стары, ды не кожны чалавек адважыцца пачынаць усё спачатку ў такім узросце. А па сутнасці, Альбіна для яго – адзінае выратаванне. Няхай бы хоць пад старасць ашчаслівіў яе, агарнуў пяшчотаю і сам пагрэўся каля сапраўднага і вялікага кахання, на якое здатная гэтая ўсё яшчэ прывабная і дужая жанчына. Можа, толькі дзеля гэтага і пішу апавяданне, раптам Леанід Пятровіч прачытае і зразумее, дзе ягоная апошняя і надзейная гавань, калі не згубіцца канчаткова ў тумане крыўдаў, страху і адзіноты.

Как все-таки хорошо и полезно быть красивым! Даже если человек еще ничего особенного в жизни не достиг, а красота у него уже есть и вовсю работает на него, вызывая заинтересованные взгляды представителей противоположного пола и просто хорошее отношение окружающих к обладателю приятной наружности. Встречают-то не только по одежке, но и по лицу!

Когда человек ничем не примечателен внешне, то ему, конечно, надо очень постараться, чтобы прилично выглядеть, а потом еще и доказывать всем и каждому, что он тоже вполне интересный экземпляр. Нормальный, в общем: и голова у него работает неплохо, и характер удобный, и другие достоинства есть.

А ведь бывают и такие счастливчики, кому не надо ничего доказывать: они и без того всем нравятся. Впрочем, одной красоты для этого мало. Надо, чтобы у человека было обаяние, и это уже второе счастье после красоты. Или чтобы он обладал даром убеждения, или умел играть разные роли – в зависимости от обстоятельств. Но иногда в жизни встречаются обладатели нескольких природных даров – правда, очень редко.