Уладзімір Сіўчыкаў - Уладзевы гісторыі (зборнік)

Другую, фашыстоўскую, прымацаваную да жэрдкі, скарыстоўваў ён як чарпак, якім час ад часу вычэрпваў, выграбаў змесціва з ямы ў прыбіральні-шпакоўні.

Хлопчык-гарэза сядзеў на лаве аўтобуснага прыпынка “Малая Валоўшчына” поруч з бабуляй, гартаў дзіцячую энцыклапедыю і раз-пораз даймаў яе сваімі пытаннямі.

Аднаго з з іх бабуля аніяк не магла ўцяміць, а праз тое і адказаць.

– Ну, што, бабуля, значыць гэты знак з тваіх часоў, з тваёй маладосці?

– Які такі знак?

– Ну вось гэты. Бачыш, намаляваны малаток з бананам!

Тут увесь прыпынак грымнуў рогатам.

Аказалася, што пытаўся малы пра савецкі герб (ад ням. Erbe = спадчына) – серп з молатам.

Дзіва што! Малаток – рэч зразумелая, а вось дзе было малому гараджаніну пабачыць серп?! А вось банан – рэалія штодзённая, асабліва калі ўзяць пад увагу сёлетняе субтрапічнае, са спякотаю і ледзь не штодзённымі залевамі, беларускае лета. Банан можна ўбачыць у продажы і на вуліцы, і на базары, у супермаркеце і практычна ў кожнае прадуктовае краме.

Кожнага разу, як прыязджае на лецішча, уздымае Уладзя на імправізаваным флагштоку бел-чырвона-белы штандар (ад ням. Standarte, ад ст. фр. estandart = сцяг). Флагшток колісь быў вудзільнам, але калі ў дом чарговы раз забраліся рабаўнікі-вандалы і зламілі ягонае апошняе, пятае калена, дык стацыянарна замацаваў тое вудзільна пасярод ўчасткаў, а штандар наш бел-чырвона-белы лунаў як сімвал свабоды і беларушчыны на васьмі сотках.

Па-рознаму ставяцца да яго суседзі. Адны – з адабрэннем і ўхвалаю. Другія паблажліва пасміхаюцца, маўляў, дзівак. Трэція робяць выгляд, што звыкліся і не зважаюць на сцяг. Касавурацца камунякі дый гэбісцкія саксоты, якія, мабыць, даўно панапісвалі даносы. Прынамсі, адзін, за подпісам Генадзя П., паказваў Уладзю былы намеснік міністра інфармацыі.

Анатоль К., ідучы звыклым маршрутам да вартоўні з тэлефонам, аднаго разу не стрымаўся і сцішаным голасам, ледзь ня шэптам спытаўся: – А вы не баіцеся? Гэта ж незарэгістраваная сімволіка!

– Незарэгістраваная часова і кім?! Цалкам падзяляю пачутае нядаўна: “У жыцці заўсёды трэба кіравацца прынцыпам – я люблю і заўсёды буду любіць сваю Радзіму, якой бы яна ні была, але ненавіджу сваю дзяржаву.” Нацыянальная сімволіка, у адрозненні ад штучнай, мёртванароджанай, прасавецкай – выразная, арганічная, спрадвечная. Яна была, ёсць і будзе!”

А аднаго вечара зусім невядомы дзядзька наразаў кругі вакол участка, а потым усё ж папрасіў дазволу зайсьці, каб паціснуць Уладзю руку і выказаць сваё захапленне – які ў братоў-беларусаў прыгожы сцяг! Аказалася, што сам ён украінец і прыехаў пагасцяваць да свайго зяця.

Засмуціла аднойчы, што блізкі чалавек папрасіў зняць штандар, бо чакаў гасцей і… саромеўся штандара, маўляў, даўно ўжо пара перарасці гэты ўзровень!

Адмаўляўся Уладзя разумець, як можна перарасці сапраўдную нацыянальную сімволіку?! Сваімі сцягамі, гімнамі, гербамі ганарацца амерыканцы, брытанцы, габрэі, канадцы, літоўцы, славакі, шведы. Ганарацца ўсе цывілізаваныя народы.

А беларусы што – перараслі?! Ці недараслі да сусветнага ўзроўню?!

Пасля міжнароднага творча-вытворчага семінара, што праходзіў у Вільні, выправіліся выдаўцы на развітальную вячэру ў грузінскі рэстаран “Adria”, што непадалёк ад Радзівілаўскага палаца.

– Слухай, – загаварыў быў Барыс П. да Уладзіміра С. – Ты добра знаешся на грузінах, дык скажы мне: афіцыянт, які прыняў наш заказ, папраўдзе грузін?

– Ды не! – упэўнена адказаў той. – Ні ў якім разе!

– Адкуль ты ведаеш? – далучыўся да гаворкі Міхась Б. – Ён жа такі чарнявы – тыповы каўказец… – Магу ў заклад пайсьці, што гэта хутчэй гарадзенскі “грак”. Ды вы і самі зараз пераканаецеся, – заявіў Уладзімір, знакам падазваў афіцыянта і спытаўся ў яго: – Выбачайце, калі ласка, але мы тут паспрачаліся, хто вы па нацыянальнасці.

– Я – літовец, – не міргнуўшы вокам, адказаў той.

– Ну, дапусцім, – гнуў сваю лінію Уладзімір. – А адкуль родам ваша мама?

– Ну, знаеце, ёсць такі гарадок Петрыкаў… – Ага, ужо добра! – шматзначна паківаў Уладзімір. – А з якіх мясцін ваш тата?

– Ну, знаеце, ёсць такі гарадок Астравец…

Тут выдаўцы не стрымаліся і грымнулі дружным рогатам. – Вось бачыце, сябры, – бацькі ў яго беларусы, а пажыў у Вільні і мімікраваў – стаў пачувацца жмудзінам! – Уладзімір пераможна зірнуў на калег дый прадоўжыў маральную экзекуцыю: – А скажыце, калі ласка, гаспадар вашага рэстарана такі самы грузін, як вы літовец?