Альгерд Бахарэвiч - Шабаны. Гісторыя аднаго зьнікнення

«А ён наогул уцяміў ужо, хто мы? – спытаў той, што ля акна. – Жэнь, ты яму сказала?»

«Ня памятаю, – сказала правадніца, робячы Рошу бутэрброд. – На, ты ж галодны, Росьцік».

«Мы кіно здымаем, – сказаў той, што каля акна, і ў голасе ягоным нешта не пачулася ніякай гордасьці. – Ага. Кіно».

«Пра вайну і немцаў», – падаў голас мужчына ў пінжаку, які толькі што вярнуўся ў купэ.

«Ну і ня толькі, – сказаў барадаты. – Ты кіно глядзіш? Глядзіш, куды ты дзенешся. Дык вось, я рэжысёр, Алесь Іванавіч. А гэта…»

«Сал», – сказаў Рош, жуючы бутэрброд.

«А ты ведаеш, што такое кіно? – нахіліўся да Росьціка той, што сядзеў ля акна, і галава яго завісла над каленямі правадніцы. – Ведаеш? Ні хуя ты ня ведаеш, малы, што такое кіно…»

«Ціха, Бора», – сказала правадніца і адпіхнула галаву на месца.

«У нас няма кіно. І ня будзе», – сказаў раптам чалавек у пінжаку і заплакаў.

«Прыдуркі», – сказала правадніца і адным духам выпіла кілішак.

«Ты, Росьцік, не маўчы, – мякка сказаў Алесь Іванавіч. – Чуеш, я зь цябе зорку зраблю, Расьціслаў…»

«Сал, Бэн, – сказаў Рош. – Рош, Ён».

«Колькі, пытаешся, маіх фільмаў выйшла? – сказаў Алесь Іванавіч тым самым мяккім голасам. – Эх, Росьцік… А ніводнага. Ні-вод-на-га. Усе на паліцы ляжаць».

«Ну, не скажы, Алесь Іванавіч, – нахмурыўся чалавек у пінжаку, што хадзіў у прыбіральню, а цяпер жаваў бутэрброд. – А «Зоры…», а «Раманс?»

«Дык гэта ж не кіно… – з агідаю прамовіў Алесь Іванавіч. – Гэта ж так, шабашка… Агітпроп. Кампраміс. Кампрамат, за які ў будучым давядзецца адказваць… Дый якое гэта кіно наогул – усяго дзьве стужкі дзесяціхвілінныя».

Чалавек у пінжаку дажаваў каўбасу і паціснуў плячыма.

«Бо добрыя людзі, каб ім сесьці пасраць і ўвек не прасрацца, лічаць, што… – працягваў Алесь Іванавіч. – А… Не сасьпелі яны да майго кіно. Так, Расьціслаў. Кіно – гэта… О, кіно! Кіно – гэта такое спалучэньне вайны і немцаў, якое толькі ў пэўнай прапорцыі… Эх, Росьцік, ты мая зорка…»

«Глядзі, – сказала стомлена правадніца. – Ты – Росьцік, так? А ў фільме ты будзеш ніякі ня Росьцік…»

«Ні хуя ня Росьцік», – пацьвердзіў той, што сядзеў ля акна, наліў усім і паклаў ногі на суседнюю лаву.

«Ты будзеш Юзік, – сказала правадніца і пазяхнула. – Цябе ворагі будуць у вагон запіхваць, а ты лататы як дасі – у лес. Уцячэш і будзеш па лесе бадзяцца. Па балотах, як Рабінзон».

«Як палескі Рабінзон!» – важка прамовіў чалавек у пінжаку, падняў палец і стаў яго разглядваць. Яны выпілі яшчэ па адной. Чалавек ля акна нацягнуў на твар капюшон курткі. Правадніца спала. Разявіўшы рот, спаў Алесь Іванавіч з пакрыўджаным тварам. Хроп чалавек, які хадзіў да ветру. Рош асцярожна прыўзьняў капюшон з вачэй таго, хто сядзеў ля акна. «Твар у цябе, як у анёла», – прашаптаў той і заплюшчыў вочы. Рош пасядзеў зь імі яшчэ крыху, адчуваючы, як цяжэюць целы, навальваючыся на яго, сьціскаючы, выціскаючы з лаўкі. Потым ціха падняўся і выйшаў у калідор. Цягнік, бразгаючы, весела каціў празь лес. І калі ён прытармазіў на нейкім пераезьдзе, Рош саскочыў зь яго лёгка, нібы з ровара, зрабіў па інэрцыі некалькі крокаў наперад, спыніўся і агледзеўся. На шыі ў яго вісеў ключ, у небе вісела сонца, а на шлягбаўме мокрае павуціньне. А каля шлягбаўма стаяла дзяўчына і ўсьміхалася яму. І ніхто больш нікуды не сьпяшаўся.

Гэты кавалак мяса – такі сьвежы й падазрона чырвоны, нібы яго пафарбаваў дзіцёнак – яе муж набыў у нейкай перасоўнай краме побач з гастраномам, адной з тых, якія невядома адкуль прыяжджаюць раніцай і невядома куды дзяюцца апоўдні. Уласна кажучы, Сіманенка быў пасланы ў гастраном па муку, але вярнуўся зь мясам – і такі горды, нібы сам яго ўпаляваў. Яны яшчэ паспрачаліся тады наконт паходжаньня таго кавалка; Сафія была ўпэўненая, што гэта ялавічына, тым часам як муж пераконваў яе, што гэта сьвініна і нішто акрамя сьвініны. Сам факт таго, што муж дакладна ня ведаў, за што ён заплаціў у перасоўнай крамцы, Сафію дужа весяліў, і таму яна асабліва не настойвала на сваім, а вось Сіманенку спрэчка, здаецца, закранула за жывое. Ён сядзеў на кухні ў адных шортах каля адчыненага акна, за акном быў двор, а за дваром – вуліца маршала Маліноўскага (былая Каліноўскага), фіранка за сьпінай мужа рабіла ненавязьлівыя спробы ператварыцца нарэшце ў тогу, і Сафіі рабілася яшчэ весялей.

«Усё таму, што мы адарваліся ад прыроды! – скрушна казаў Сіманенка, крыважэрна ўпіваючыся вялікім і ўказальным пальцам у прышч на голым валасатым калене. – Яшчэ дваццаць гадоў таму любая баба была здольная адрозьніць сьвіньню ад каровы, нават у такім выглядзе! А цяпер? Болей сушаў трэба жэрці! Сурымяў і гэтых, як іх…»