Уладзімір Караткевіч - Маленькая балерына

Гледачоў было не вельмі многа, і "маленькая" амаль не хвалявалася, тым больш што выступала яна ў кардэбалеце, вяла танец Кавы са "Шчаўкунчыка". Весці, праўда, цяжка, але ўсё ж гэта толькі кардэбалет.

І раптам сэрца яе ўпала ад радасці і, адначасова, ад страшэннага жаху. З дзвярэй, што злева ад часовай сцэны, выйшаў Ён, тысячы разоў знаёмы па партрэтах і ўсё ж зусім не такі.

Ён ціха сеў на бліжэйшае крэсла і падрыхтаваўся слухаць.

Дзяўчаты, як пабачыла "маленькая", нічога не заўважылі. І гэта дапамагло ёй узяць сябе ў рукі, пераадолець дрыжанне ў каленях.

"Дзяўчаты не павінны заўважаць, падумала яна, іначай саб'юцца, будуць хвалявацца, усё атрымаецца горш".

Яна перахапіла позірк Нісоўскага, зразумела, што ён думае пра тое самае, і непрыкметна кіўнула яму галавой.

Першыя гукі ўступу, зманліва-салодкія, шчымяча-томныя, пралуналі пад скляпеннямі залы. І "маленькая", не спяшаючыся, ведаючы, што ў сябровак, як ва ўсіх, хто выступае першыя разы, стаіць перад вачыма ружовы туман і яны нічога не бачаць, павяла на сцэну гнуткі, карычневы з золатам ланцуг.

Сама яна, у адрозненне ад іх, бачыла ўсё. Яна магла быць вельмі разважлівай і валявой, гэтая маленькая балерына.

Яна ведала, што накладная смаляная каса будзе віцца так, як захоча гаспадыня, што яе танюткія, як сцяблінкі кветак, рукі зараз выгінаюцца ў знямозе і здаюцца сапраўднымі жаночымі рукамі, што шакаладныя з золатам шальвары не схаваюць рухаў яе ног.

І сапраўды, выдаваў яе хіба што толькі жывот, вузкая палоска якога бачная была пад шальварамі, зусім яшчэ дзяўчачы, худзенькі жывот.

Чалавек — яна бачыла гэта — глядзеў на сцэну "звычайнымі" вачыма. Але потым прыйшло захапленне танцам, якое можна параўнаць толькі з натхненнем паэта, і тут яна не заўважала ўжо нічога. Яна не ўбачыла, што якраз з гэтай хвіліны змяніўся позірк чалавека, што сядзеў у крэсле, змяніўся, стаў зацікаўленым, расчуленым і нейкім нязвыкла добрым.

А Нісоўскі з захапленнем глядзеў на яе і шаптаў сам сабе:

Разумніца… Не разгубілася… Разумніца мая.

А сам думаў:

"Гэта будзе больш, чым Тальёні, больш, чым Істоміна… І ўсё ж гэта не яе амплуа. Ёй бы Адэту, Лебедзя".

Калі яны зніклі са сцэны, калі іх тройчы зноў выклікала на сцэну авацыя, "маленькая" заўважыла, што чалавек апладзіруе і глядзіць на яе. Сумненняў быць не магло. Менавіта на яе.

Яна не ведала, што была кранаючай у сваёй маладосці і сонечнасці, што яна танцавала надзвычай добра. Яна ведала толькі, што ўсё хораша, усё як мае быць.

Калі яна пераапранулася ўжо ў звычайны, вельмі строгі англійскі гарнітур і стаяла ў баку ад сцэны, да яе падышоў шырокі чалавек з невыразна-мужным тварам, які ўвесь, здавалася, складаўся з выступаючага падбароддзя і глыбока праваленых сініх вачэй.

Ён пакланіўся ёй і, цяжка рухаючы сківіцамі, сказаў чатыры словы, быццам каменне варочаў:

З вамі хочуць паразмаўляць.

І яна здагадалася, хто хоча паразмаўляць, і ўзрадавалася гэтаму да ўзнёслай, лікуючай хвалі ў грудзях.

Нічога не заўважаючы вакол, вось калі з'явіўся ружовы туман, яна пайшла поруч з шырокім чалавекам у заднія рады крэслаў, адкуль усміхаўся ёй правадыр радзімы.

Бліжэй. Бліжэй. Бліжэй.

Дзень добры, дзяўчынка, сказаў ён.

Дзень добры, бязгучна адказала яна.

Сядайце тут, ён паказаў ёй на месца поруч.

Дзякуй вам.

Ён быў самы гожы і прыемны з усіх. Нават тое, што (як яна заўважыла раней) ногі ў яго былі карацей за тулава і, седзячы, ён здаваўся больш манументальны, чым на самай справе, падабалася ёй.

"Як Гётэ", падумала "маленькая".

У яго былі сівеючыя валасы, прамы нос, твар, трохі крануты воспай, і прыжмураныя вочы, ля якіх трывала ляжалі гусіныя лапкі зморшчын.

Як вас завуць?

Ніна.

Ніна… Добрае імя, Ніна… Наша.

Я ведаю.

Ну, як вам падабаецца тут?

Вельмі.

Яна нічога не заўважала, акрамя гэтага аблічча злева. І яна была такой шчаслівай, што, здавалася, яшчэ хвіліна — і сэрца разарвецца, не ў змозе вытрымаць гэтага.

Вы ведаеце, што вы вельмі таленавітая?

О… што вы! Мне проста хацелася станцаваць як мага лепш.

Нашто?

Мне хацелася, каб вам было весялей і лягчэй. Мне здалося, што вы трохі сумны, і мне стала шкада. Вы, напэўна, вельмі стаміліся, працуючы.

Яго аблічча яшчэ больш памякчэла. Ён быццам упершыню заўважыў яе.

Вы, напэўна, добрая, Ніна?

Не ведаю.

На сцэне пачалося "Балеро" Равэля, у якім Віцька іграў галоўную ролю, раўніўца. У палымяна-чырвоных бліках імчаліся па сцэне постаці, палка-трывожны іспанскі танец гучаў смяротнай страсцю.