Андрэй Дзмітрук - Выкраданне чарадзея

Экран працягваў мігцець. Мядзведзь сунуўся берагам.

— Што гэта? — здзіўлена спытаўся Першы. — Хто яны?

— Гэта філосафы, — сказаў Настаўнік.

Над вольнай раўнінай, над шырокім стэпам плыў Магутны Арол. Ён ляцеў так высока, што там не адчувалася гарачыні нават самай спякотнай парой; паветра — свежае і мяккае, як пярына, і рухі Магутнага Арла былі плаўныя. Ён то хіліўся на крыло і планіраваў, робячы кругі і млява прыплюшчваючы вочы, то складваў крылы і падаў, маючы асалоду ад ветру і хуткасці, а потым зноў узносіўся і зноў лунаў, пазіраючы на сонца.

Ніжэй — дыстанцыя была раз і назаўсёды вызначана — ляцеў ад'ютант і целаахоўнік Старэйшы Сокал, а яшчэ ніжэй кружылі чароды шулёнкаў — гэта была ахова. Шулёнкі не маглі намнога адарвацца ад зямлі (ды гэта і не дазвалялася) і знемагалі ад спякоты і смагі. Дзякуючы востраму зроку яны бачылі, што робіцца на зямлі: кішачых мышэй, разнастайных птушак, сінія ручаіны і даўганогіх кулікоў, на мелізне нават бачылі рыбак, якія абгрызалі сцяблінкі трысця або проста раскашаваліся ў ціхіх затоках каля самай паверхні. Усё гэта было як на далоні, але ні адзін з шулёнкаў не меў права нават падумаць пажывіцца — Старэйшы Сокал надзвычай зоркі і пільны. Ахоўваць бяспеку і спакой Магутнага Арла — вось такі іх абавязак, і нічога іншага на свеце не павінна было для іх існаваць. Яны то згуртоўваліся ў непрыступнае карэ, то перастройваліся ў імклівы клін, то размяшчаліся кругам, ні на секунду не выпускаючы з-пад увагі ні ад'ютанта, ні самога ўладара, ні вельмі мізэрных змяненняў вакол іх — у паветры або ўнізе. Яны не ведалі, ад якіх ворагаў трэба ахоўваць Магутнага Арла, яны толькі ведалі, што трэба ахоўваць, і ахоўваць пільна. Час ад часу камандзір шулёнкаў, самы дужы і натрэніраваны з іх, адрываўся ад чарады і прабіваўся ўверх, да Старэйшага Сокала. Зразумела, ён не мог дасягнуць вышыні целаахоўніка, не кажучы ўжо пра вышыню Магутнага Арла; ён падымаўся ўсяго настолькі, каб быць пачутым, і, задыхаючыся, крычаў:

— Ваша сцярвятніцтва! На захадзе навальнічная хмара!

Старэйшы Сокал у сваю чаргу таксама ўзлятаў, наколькі мог, і перасцярога перадавалася галоўнаму адрасату.

Магутны Арол даўно ўжо бачыў хмару, якая не была не толькі навальнічнай, а нават і дажджавой і да таго ж праходзіла бокам. Ён пагардліва пакасіўся ўніз і адказаў:

— Бачу. Ты — вольны.

І Старэйшы Сокал імкліва зніжаўся, і гэтак жа імкліва ныраў уніз камандзір шулёнкаў і, з палёгкай расслабіўшыся, займаў месца ў чарговым пастраенні.

Бывалі — праўда, дужа рэдка — выпадкі, калі хто-небудзь з ахоўнікаў, заўважыўшы сусліка, які разлёгся на санцапёку, забываўся (спакуса брала сваё) і стрымгалоў кідаўся на ахвяру. Але ён не паспяваў нават адчуць смаку свежага мяса — сабрацці адразу разрывалі сусліка на кавалкі. Пасля гэтага парушаны строй аднаўляўся і служба працягвалася.

А Магутны Арол ціхамірна лунаў у вышыні. Вядома, ён часам заўважаў хвіліннае замяшанне ў шэрагах ахоўнікаў, але не надаваў гэтаму значэння.

«Няхай, — усміхаючыся, думаў ён. — У іх там свас клопаты». Было светла на душы, думкі цяклі спакойна, як ціхая рака або як гэты вецер, халаднаваты і плаўны.

Час, калі ён хваляваўся, аглядваўся, выпрабоўваў моц крылаў і прызвычайваўся да вышыні, даўно мінуў. Так, калісьці новае сваё становішча ён прымаў яшчэ як дар лёсу. Ён ацэньваў сябе збоку, каб пазбавіцца шмат якіх звычак, што ішлі ад мінулага, прыслухоўваўся да шматлікіх галасоў у сабе і ўважліва аглядваў кожнага, хто трапляўся на вока. Усё гэта даўно мінула. Ён убачыў, што больш магутнага за яго няма, і яму ўжо не трызнілася пра «дар лёсу», ён паверыў, што заўсёды быў такі, як цяпер, і што лёс да гэтага не мае дачынення. Ён цяпер не залежаў ні ад чога і ні ад кога; наадварот — усё жывое, з яго клопатамі, намерамі і інтарэсамі, з яго сённяшнім і будучым, падуладна толькі яму, Магутнаму Арлу, і цалкам залежыць толькі ад яго аднаго. Ён ужо не ўпіваўся сваёй магутнасцю, як спачатку, не даказваў яе на кожным кроку — яна ўжо і так была відавочная і непахісная. «Усталяваны парадак, — горда думаў Магутны Арол, — адзіна магчымы. Ён справядлівы. І калі б я нават сам нешта хацеў змяніць, дык не змог бы, бо гэта немажліва».

Кожнай раніцай ён вылятаў прагуляцца: прымаў паветраныя ванны, рабіў размінку, каб не здранцвелі мускулы і не аслаблі крылы, аглядаў свае ўладанні і думаў. Ён думаў пра сваё птушынае царства, але часцей за ўсё — аб прыгажосці свету. Яго, само сабой, не цікавілі дробязі — з вялізарнай арлінай вышыні ён акідваў зямлю пільным позіркам, і яна была блакітная і зялёная. Яна заўсёды была блакітная і зялёная, і гэта яшчэ раз пацвярджала нязменнасць і непарушнасць сутнасці. Часам — вядома, вельмі рэдка — у блакітнасці і зеляніне ўзнікалі нейкія пабочныя плямы, але іх існаванне было кароткачасовае.