Андрэй Дзмітрук - Выкраданне чарадзея

Срэбная ружа, сапраўды сарваная і звялая, ляжала на далоні ў хлопчыка, стаўшы звычайнаю шэраю кветкаю...

— Сарвалі? Ну і што? — хмура прамармытаў бацька. Раду глядзеў на яго спалохана, са здзіўленнем.

— Як ну і што? Ружа памерла, тата!

Сільвія зірнула на сына і адчула, як яе пранялі дрыжыкі: карыя хлопчыкавыя вочы засерабрыліся, выпраменьваючы таямнічае праніклівае святло. І яна адразу ўспомніла незнаёмага з Краіны Ружаў.

Змрок згусціўся нечакана. Над Рыгаю павісла напружаная цішыня. Яшчэ не гарэлі ліхтары, і ў цьмяным святле, што прабівалася з-за хмар, дамы здаваліся прывіднымі, нерэальнымі.

Але вось дзесьці ўдалечыні пачуўся глухі грукат. Гул набліжаўся. Прайшло некалькі хвілін — і на прыціхлы горад са скавытаннем наляцеў ураган. Нахіліліся шпілі цэркваў, заскрыгаталі флюгеры, загрукаталі бляшаныя дахі. Пайшоў праліўны дождж.

...Гросмайстар Опелс, адарваўшыся на імгненне ад турнірнай табліцы, паглядзеў на свой гадзіннік — швайцарскі, прыз за поспех у міжнародным турніры. Палова пятай, пара збірацца ўдзельнікам. Але ў клубе ціха, толькі наводдаль сноўдаюцца з кутка ў куток аматары.

Трах! Расчынілася акно... рэзкі парыў ветру... што ж гэта такое. Госпадзі?! Са сцяны зляцела табліца... зазвінела шкло. Опелс кінуўся да акна. Вецер хлыснуў яго па твары, друзлыя шчокі зачырванеліся, вочы заблішчалі... Ён веславаў рукамі, прабіваючыся ўперад. Нарэшце — зачыніў!

Падумаць толькі, якая цемра! Опелс намацаў выключальнік. Пад самаю столлю загарэлася цьмяная лямпачка. Зрабілася крыху святлей.

Мерны шум за акном узмацніўся. Та-ак, нехта пэўна спозніцца да пачатку. У такі дождж не так проста злавіць таксі. Затое прадбачлівыя заўсёды прыходзяць першыя. Ён падняў з падлогі ліст ватману і павесіў яго на цвік.

Заклаўшы рукі за спіну, утаропіўся ў табліцу, то набліжаючы да яе выцвілыя стальныя вочы, то адкідаючы галаву назад. Вывучаў склад удзельнікаў. Жараб'ёўка мінула, усё вядома. Хоць не, дазвольце, адна графа пустуе. Самая першая, верхняя графа. Азызлы твар яго скрывіўся. Ох, ужо гэтыя штучкі! Відаць, нехта захварэў, і замяніць няма кім.

Няпэўнасць азадачвала. Не таму, што ў ёй хаваецца пагроза, не. Проста ён не любіў падводных рыфаў. Заўсёды і ва ўсім аддаваў перавагу дакладнасці.

Па жэрабю яму дастаўся апошні, шаснаццаты нумар. Гэта значыць — сёння ён вольны ці... ці давядзецца гуляць з невядомым. Як вам гэта падабаецца — гуляць з невядомым! Хутчэй за ўсё трапіцца які-небудзь майстрык. Каэфіцыент турніру і так ужо дастаткова высокі — на замену можна запрашаць любога. Пэўна, хто-небудзь з маладых, неаступененых... Што яны разумеюць у шахматах! Ужо ў дэбюце распачынаюць галаваломныя ўскладненні, а пасля ахвяруюць па сем фігур запар. Рамантыкі!

Аднак кампанія падабралася выдатная. Ёсць над чым падумаць. Для першага месца, пэўна, спатрэбіцца «плюс сем», гэта значыць на сем перамог болей, чым паражэнняў. Ну-с, а для пятага месца? Яно таксама дае права на выхад у фінал. Ён сцяў вусны. Хопіць і плюс чатырох.

А гэта — чатыры перамогі і адзінаццаць нічыіх. Аптымальны варыянт. І цалкам здзяйсняльны.

Ці вядома вам турнірная мудрасць? Тут ёсць жалезнае правіла: «Бі слабых — і рабі нічые з моцнымі». У сустрэчы роўных па сіле нічыйны канец прадыктаваны самой пазіцыяй. Калі пазіцыя аднолькавая, не будзеце ж вы шукаць шэсцьдзесят пятую клетку на дошцы! Федэрацыя вам гэтага не даруе... Ён усміхнуўся: што з таго, калі палавінак супроць яго прозвішча заўсёды болей, чым адзінак? Дзве палавінкі — тая самая адзінка. Затое іх уладальнік надзейны, як скала, заўжды ў форме. Пасылайце Опелса хоць на які турнір — федэрацыю не падвядзе! Вось як. Нічыя — гэта перадых перад наступнай партыяй, нічыя чорнымі — гэта выйгрыш колеру, нічыя — гэта рух да запаветнай пяцёркі.

Такім чынам, пяцёрка гросаў. І ўсе розныя. Але толькі адзін з іх страшэнна небяспечны. Не каб агледзецца, пасталець, спусціць пару — гэта ж у яго ўзросце! У кожнай партыі імкнецца паставіць помнік шахматнаму майстэрству... не згуляў яшчэ, бачыце, сваёй вечназялёнай. Можа, таму і не спрацоўвае супроць яго сакрэтная зброя — картатэка. Доўгія гады яна збіралася: па драбіначках ды пыліначках, а што ў ёй — не павінен ведаць ніводзін чалавек на свеце.

А вось гэты — хітры ліс. Перамогу па міліграмах збірае. І дыпламат, ох дыпламат! Скажа так, а згуляе гэтак! Паглядзіць туды, а паходзіць сюды. І Рыкшыс тут, сябрук! Выдатна, калі на цяжкім турніры ў цябе ёсць сапраўдны сябра. На гэты раз мір на дваццатым ходзе — як дамовіліся! — і адзін радок у газеце: «Гросмайстарская нічыя». Дурню — дакор, а разумнаму — пахвала.