Андрэй Дзмітрук - Выкраданне чарадзея

Пачулася пстрычка, і гросмайстар паспяшаўся да стала. Нічога асаблівага не здарылася. Нармальны, нічым не адметны ход.

Здавалася б, гульня ўжо ўвайшла ў звычайнае рэчышча. Лопес, не ўнікаючы ў пазіцыю, развіваў фігуры, кароль яго застаўся ў цэнтры дошкі. Ракіраваўшы ў кароткі бок, Опелс планаваў наступленне на белага ўладара, рыхтуючыся ўвесці ў бойку ладдзі на лініі «с». Руціна, вядома. Хай гэты казачнік вызначыць месца свайму каралю. У такіх пазіцыях звычайна ракіруюць у доўгі бок.

І вось яно: белы манарх апынуўся на ферзевым флангу. Не задумваючыся (усё даўно ўжо абдумана, шахматы — гульня старажытная), Опелс прасунуў на два полі пешку «с». Далейшае зразумела. Выгадна размясціўшы ферзя, чорныя рухаюць пешку на поле, двойчы абароненае белымі. Лопес возьме пешку канём. Чорныя здвояць ладдзі і пасля вымушанага адказу белых ахвяруюць (чуеце? — ахвяруюць!) якасць. І кароль белых аголены. З гэтай лазні яму ўжо не выбрацца.

Праз два ходы белыя схадзілі не так, як меркаваў Опелс. Што за вычварны план! Ох, маладосць, маладосць... Ані не прызнае свайго паражэння адразу... Ну, добра, пасупраціўляўся б некалькі хадоў для прыліку... дык не — бяжыць каралём праз цэнтр з ферзевага фланга на каралеўскі. Фантамас!.. Зрэшты, мы можам гуляць і тут, пешкі ўжо напагатове. Так. Лічым... Ён — туды, я — сюды. Шах пешкай. Лопес вымушаны браць каралём, а пасля шаху ладдзёй яму пара ўжо складваць бабкі. Лічым яшчэ раз... Возьме маю пешку сваёю? Нельга — чорны ферзь схопіць абедзве ладдзі, і песенька будзе спета. Песня песняў...

А?! Лопес узяў пешкаю і аддаў ладдзі? Слабавата, слабавата мы гуляем. Колькі хадоў зроблена? Дваццаць пяць...Яшчэ пяток, і вы мусіце распісацца на маім бланку. Шкада крыху — па сутнасці, даволі сімпатычны хлопец...

Хто асвятляе турнір у друку? Падрабязныя справаздачы будуць у «Спорце». Што-небудзь накшталт такога: «Пасля першых ходаў майстар Лопес трапіў у жалезныя абцугі стратэгічных разлікаў гросмайстра Аляксандра Опелса. Белыя павольна пякліся на пазіцыйным агні. Кампазіцыя блакады няўмольна замыкалася. Праз дваццаць пяць ходаў пазіцыя белага караля затрашчала па ўсіх швах. Некалькі эфектных удараў — і А. Опелс адкрыў свой бягучы лік на турніры пераканаўчаю перамогаю...»

У паветры мільганулі карункі. Тонкія пальцы падкапілі белага слана. «Рука мастака». Лопес пабіў неабароненаю фігураю двойчы абароненую пешку чорных.

Пстрыкнула кнопка. Над дошкаю бліснула маланка. Перад вачыма паплыў бялявы туман, які акрываў клеткі праціўніка. Опелс бачыў толькі белыя і чорныя клеткі.Ён яшчэ не зразумеў, але дзесьці ў глыбінях розуму ўжо мацнела думка: здарылася непапраўнае. Ён беспамылкова адчуў — вопыт! — сітуацыя рэзка змянілася.

Нюх, інтуіцыя... Няўжо гэта існуе? І ўсе гэтыя інтуітыўныя ахвяры... гэта гульня не па разліку...

«Спакойна! — загадаў сабе Опелс і паспрабаваў сабрацца з думкамі. — Значыцца, так... Калі белыя цяпер зробяць ход пешкаю, пара здавацца. Адразу ці потым — не мае значэння. Асёл! Не заўважыць такой тонкай штучкі... А што, калі Лопесаў ход — звычайная выпадковасць? Трапіла сляпой курыцы ячменнае зярнятка? Тады — не даць яму адчуць, што чорныя ў паніцы».

Гросмайстар фыркнуў, нядбайна зняў з дошкі белага слана, адкінуўшы яго ўбок, і з палёгкаю ўздыхнуў, быццам скончыў цяжкую працу.

Туман разышоўся. Цяпер ён дакладна бачыў праціўніка — у ідыёцкай камізэльцы, берэце, жабо, манжэтах. Лопес не спяшаўся. Ён пакручваў бародку.

Вось якога колеру яго вочы — сталёвыя, як навальнічная хмара. Але ён не спяшаецца! Ах ты, госпадзі, толькі б незнарок не падказаць яму гэты пракляты ход... Пайсці, пайсці адразу ж!

Але ледзьве ён прыўзняўся з крэсла, як над дошкаю зноў навісла рука ў карункавым манжэце. Лопес дакрануўся да пешкі, што вырашала лёс партыі.

Гросмайстар злавіў сябе на тым, што пухлымі пальцамі пакручвае бародку, якой не было. Быццам спёкшыся, ён адвёў руку.

Канец! Напружанне саступіла месца поўнай апатыі. Спяшацца больш няма куды. Цэйтнот? Звычайна ён не апынаўся ў цэйтноце, а тымі, хто пакутаваў ад недахопу часу, пагарджаў. У цэйтнот траплялі тыя, каго можна застаць знянацку.

Та-ак, белы конь і ферзь падступаюць да чорнага караля. А чорны ферзь адрэзаны ад свайго манарха — аб'еўшыся ладдзямі, мірна адпачывае на другім канцы поля. І ніводнага шаха!

Ход белых. Ход чорных.

Усё правільна. Фарсіраваны пройгрыш.

Няўжо Лопес усё разлічыў, яшчэ калі перакідваў караля з фланга на фланг? Ды не! Гэтага ён не мог, хадоў пятнаццаць было, тут і электронная машына лопне.