Джон Толкін - Хобіт, або вандроўка туды і назад

Ну, пасля гэткага маліць ды запрашаць яны болей не сталі. Скінулі вопратку ды выкупаліся ў рацэ, мелкай, камяністай і чыстай каля броду. Потым абсохлі на сонейку, якое цяпер ужо ззяла моцна ды горача, і адчулі сябе пасвяжэлымі. Хоць, зразумела, і галоднымі, дый стома цалкам не прайшла. Хутка яны перайшлі раку ўброд (хобіт пераехаў на гномавым карку) і рушылі праз доўгую зялёную траву ўздоўж шэрагаў разгалістых дубоў ды высокіх вязаў.

— А чаму скала мае назву «Карок»? — спытаў Більба, ідучы побач з чараўніком.

— Таму што ён яе так называе. Такое ў яго слова для падобных рэчаў. Але гэты «Карок» у яго з вялікай літары, свой «Карок», уласны, таму што адзіны гэткі каля ягонага дому, і ён ведае гэты «Карок» надта добра.

— Хто называе? Хто ведае?

— Тая самая Асоба, пра якую я распавядаў, — вельмі заможная ды магутная Асоба. Табе лепш быць вельмі ветлівым, калі я вас прадстаўлю Асобе. I прадстаўлю я вас не разам, а па чарзе, прыкладам, па двое. Ты павінен паклапаціцца, каб чым-небудзь Асобу не раззлаваць — інакш будзе такое… Лепш і не ведаць, што будзе. Калі ён раззлаваны, лепш да яго не набліжацца, хаця ў добрым настроі ён ветлівы і смяшлівы. Папярэджваю — злуецца ён лёгка.

Гномы згуртаваліся вакол, слухаючы, што Гэндальф рас-павядае Більба.

— I што, да такой істоты вы нас зараз і праводзіце? — за-пыталі яны. — Што, немагчыма было знайсці некага з лепшым характарам? Можа, вы нам растлумачыце падрабязней? — і яшчэ шэраг падобных пытанняў.

— Так, і менавіта так! Было немагчыма! I растлумачыў я дастаткова дакладна, — адказаў чараўнік раздражнёна. — Калі вам патрэбна ведаць больш, дык імя яго Беарн. Ён надзвычай моцны й магутны, і здольны змяняць скуру.

— Што, як кушнер, які робіць з труса гарнастая, калі вавёрка не атрымаецца? — спытаў Більба.

— Бацюхны міласэрныя, не, не, НЕ! — ускрыкнуў Гэн-дальф. — Не будзьце дурнем, калі гэта ў вашай сіле, і дзеля ўсяго святога не ўзгадвайце зноў слова «кушнер», пакуль на сотню міль ад яго дома не адыдзеце. А таксама «скура», «футра», «муфта» і іншае глупства гэткага ж кшталту! Ён сапраўды мяняе сваю скуру. Часам ён вялізны чорны мядзведзь, а часам высокі моцны чарнавалосы чалавек з агромністымі рукамі і доўгай барадой. Не магу сказаць больш, але і не трэба. Некаторыя кажуць, што ён нашчадак старажытнага і моцнага роду горных мядзведзяў, якія жылі ў гарах да веліканаў. Іншыя сцвярджаюць, што ён чалавек і паходзіць ад першых людзей, якія жылі тут яшчэ да з'яўлення Драка ды астатніх цмокаў у гэтай частцы Сусвету, і да таго, як гобліны прыйшлі ў горы з Поўначы. Што праўдзівей, сказаць не магу. Хоць, здаецца, апошняе больш падобна да ісціны. А сам ён не такая постаць, якой варта зада-ваць дарэмныя пытанні.

— У любым выпадку, уся магія ў ім — ягоная ўласная. Жыве ён у дубовым лесе ў чалавечым абліччы, мае вялізны драўляны дом і трымае рознае быдла ды коней, якія не менш чароўныя за яго самога. Яны на яго працуюць і размаўляюць з ім. Ён не есць іх і на дзікіх звяроў не палюе, а жыве мёдам ды малаком. Трымае пчол, а пчолы ў яго незвычайныя і надта лютыя. У мядзведжым абліччы вандруе далёка ад дому. Аднойчы я бачыў, як ён сядзеў уначы самотны на вяршыні Карока, назіраў, як заходзіць месяц за Туманныя Горы, ды буркатаў пад нос на мядзведжай мове: «Надыдзе дзень, калі ўсе яны зпнуць, і я вярнуся назад!» Вось чаму мне здаецца, што ён паходзіць з гор.

Цяпер у Більба і гномаў было, пра што паразважаць, і больш пытанняў яны не задавалі. Ісці яшчэ заставалася доўга. Уверх, уніз па схілах, з лагчыны ў лагчыну. Зрабілася спякотна. Часам яны адпачывалі пад дрэвамі, а Більба адчуваў сябе такім галод-ным, што і жалуды б еў, калі б тыя былі дастаткова спелыя і ўжо ляжалі на зямлі.

Набліжаўся надвячорак, калі сталі трапляцца тут і там вялізныя пляцоўкі, зарослыя кветкамі. Самыя розныя й нечаканыя кветкі раслі побач, быццам нехта пасадзіў і даглядаў іх. Асабліва шмат было канюшыны, звычайнай ды мядовай, ды блакітнай, а там-сям сустракалася і салодкая белая, невысокая канюшына (ад яе аж струменіўся водар мёду). У паветры гучалі шматгалосы гуд, стракатанне ды цвірканне. Паўсюль, паўсюль круціліся пчолы. I якія пчолы! Більба ў жыцці такіх не бачыў. «Калі якая дасць джала, — падумаў ён, — дык удвая распухнеш!»

Пчолы былі болыныя за звычайных шэршняў, большыя за вялікі палец на руцэ, значна большыя, і жоўтыя палосы на іхных чорных целах ззялі як золата.

— Набліжаемся, — сказаў Гэндальф. — Цяпер мы на краі ягоных пчаліных прыдобаў.