George Martin - Het spel der tronen

‘Jon, alsjeblieft, doe dit niet.’

Hij steeg op, de teugels in de hand, en wendde met een ruk zijn paard, de nacht tegemoet. In de deuropening van de stal stond Samwel Tarling. Een volle maan gluurde over zijn schouder en de schaduw van een reus, immens en zwart, strekte zich voor hem uit. ‘Uit de weg, Sam.’

‘Jon, dit kan niet,’ zei Sam. ‘Ik laat het niet toe.’

‘Ik bezeer je liever niet,’ zei Jon tegen hem. ‘Opzij, of ik rij je omver.’

‘Dat doe je niet. Je moet luisteren. Alsjeblieft…’

Jon drukte zijn sporen in het paardenlijf en de merrie schoot op de deuropening af. Even hield Sam stand, zijn gezicht net zo rond en bleek als de maan achter hem, zijn mond een verbaasde, steeds groter wordende O. Op het laatste moment, toen ze bijna bij hem waren, sprong hij precies volgens Jons verwachting opzij, struikelde en viel. De merrie schoot over hem heen de nacht in. Jon trok de kap van zijn zware mantel op en gaf het paard de vrije teugel. In Slot Zwart was alles doodstil toen hij naar buiten reed. Spook rende naast hem voort. Op de Muur achter hem werd wachtgelopen, maar aller ogen waren op het noorden gericht, niet op het zuiden. Niemand zou hem zien vertrekken, op Sam Tarling na, die nu moeizaam uit het stof van de oude stal overeind krabbelde. Hij hoopte dat Sam zich bij zijn val niet had bezeerd. Hij was zo zwaar en log, het zou net iets voor hem zijn om bij het opzij springen een pols te breken of zijn enkel te verstuiken. ‘Ik had hem gewaarschuwd,’ zei Jon hardop. ‘Hij had er trouwens toch niets mee te maken.’ Onder het rijden boog hij zijn verbrande hand en opende en sloot de gehavende vingers. Ze deden nog steeds pijn, maar het voelde prettig aan om er geen verband meer om te hebben. Maanlicht verzilverde de heuvels toen hij het kronkelende lint van de Koningsweg volgde. Hij moest zo ver mogelijk bij de Muur vandaan zien te komen voor zijn afwezigheid werd opgemerkt. Morgenvroeg zou hij van de weg afslaan om via veld, struik en stroom zijn achtervolgers af te schudden, maar voorlopig was snelheid belangrijker dan sluwheid. Ze zouden heus wel weten waar hij naartoe wilde. De ouwe beer was gewend om met het krieken van de ochtend op te staan, dus had Jon tot aan de dageraad de tijd om te zorgen dat er zoveel mogelijk mijlen tussen hemzelf en de Muur kwamen te liggen… als Sam Tarling hem niet verried. De dikke jongen was plichtsgetrouw en gemakkelijk te intimideren, maar Jon was hem dierbaar als een broer. Zodra hij werd ondervraagd zou Sam ongetwijfeld de waarheid vertellen, maar Jon kon zich niet voorstellen dat hij de wachters voor de koningstoren zou trotseren om Mormont te wekken. Als Jon niet in de keuken verscheen om het ontbijt voor de ouwe beer te halen zouden ze in zijn cel kijken en daar Langklauw op zijn bed aantreffen. Het was hem zwaar gevallen het zwaard achter te laten, maar Jon was niet zo eerloos om het mee te nemen. Zelfs Jorah Mormont had dat niet gedaan toen hij in schande was gevlucht. Als hij aan de oude man dacht kreeg Jon een schuldgevoel. Hij wist dat hij met deze desertie zout wreef in de nog open wond die was ontstaan toen zijn zoon in ongenade viel. Stank voor dank, maar daar was niets aan te doen. Wat hij ook deed, Jon had het gevoel dat hij altijd wel iemand verried.

Zelfs nu wist hij nog niet of hij eervol handelde. Zuiderlingen hadden het makkelijker. Die konden met hun septons praten, met iemand die de wil van de goden voor hen kon vertolken en hen kon helpen onderscheiden tussen goed en kwaad. Maar de Starks aanbaden de oude goden, de naamloze goden, en als de hartbomen al luisterden, spreken deden ze hoe dan ook niet.

Toen de laatste lichtjes van Slot Zwart achter hem verdwenen bracht Jon het tempo van zijn paard tot stapvoets terug. Hij had een lange weg voor zich, en alleen dit ene paard om die af te leggen. Aan de weg naar het zuiden lagen hofsteden en boerendorpjes waar hij de merrie misschien voor een vers rijdier kon inruilen als hij er een nodig had, maar niet als ze gewond of afgejakkerd was. Hij zou weldra andere kleren nodig hebben, en die moest hij naar alle waarschijnlijkheid stelen. Hij was van top tot teen in het zwart gekleed: hoge leren rij laarzen, een broek en tuniek van ruwe stof, een mouwloos leren buis en zijn zware wollen mantel. Zijn zwaard en dolk staken in scheden van zwart mollenvel, en de halsberg en kap in zijn zadeltas waren van zwarte maliën. Zelfs het geringste onderdeel kon zijn dood worden als hij werd gegrepen. Een vreemdeling in het zwart werd in ieder dorp en op elke hofstee ten noorden van de Nek met kil wantrouwen bezien, en er zou al snel naar hem gezocht worden. Wanneer Maester Aemons raven eenmaal waren uitgevlogen zou hij nergens meer veilig zijn, wist Jon. Zelfs niet in Winterfel. Bran zou hem misschien nog willen binnenlaten, maar Maester Luwin wist wel beter. Hij zou de poort vergrendelen en Jon wegsturen, zoals het hoorde. Het was beter als hij zich daar helemaal niet vertoonde. Toch zag hij het kasteel duidelijk voor zich, alsof hij het pas gisteren had verlaten: de torenhoge granieten muren, de Grote Zaal, vervuld van de lucht van rook, honden en roosterend vlees, zijn vaders bovenvertrek, de torenkamer waar zijn bed had gestaan. Ergens wilde hij niets liever dan Bran weer horen lachen, een van Gies’ pasteien met rundvlees en spek verorberen en luisteren naar Ouwe Nans als ze over de kinderen van het woud en Florian de Zot vertelde. Maar daarvoor had hij de Muur niet de rug toegekeerd. Dat had hij gedaan omdat hij uiteindelijk zijn vaders zoon en Robbs broer was. Een gegeven zwaard, zelfs een fraai zwaard als Langklauw, maakte nog geen Mormont van hem. En hij was ook geen Aemon Targaryen. Driemaal had de oude man gekozen, en driemaal had hij voor de eer gekozen, maar dat was zijn keus. Zelfs nu kon Jon nog niet uitmaken of de maester uit zwakheid en lafheid was gebleven, of juist omdat hij sterk en integer was. Toch begreep hij wat de oude man had bedoeld toen hij zei dat kiezen pijn deed. Hij begreep het maar al te goed.

Volgens Tyrion Lannister sloten de meeste mensen hun ogen liever voor de harde waarheid, maar Jon was dat stadium voorbij. Hij was wie hij was, Jon Sneeuw, bastaard en eedbreker, een verworpene, moederloos en zonder vrienden. De rest van zijn leven — hoe lang ook — was hij gedoemd een buitenstaander te zijn, de man die zwijgend in de schaduw blijft en zijn eigen naam niet durft te noemen. Waar hij ook heen ging in de Zeven Koninkrijken, hij zou met een leugen moeten leven, opdat niet alle handen tegen hem opgeheven werden. Maar dat gaf niet, als hij maar lang genoeg leefde om zijn plaats naast zijn broer in te nemen en hem te helpen zijn vader te wreken.

Hij dacht aan Robb zoals hij hem voor het laatst had gezien, op de binnenplaats, met half gesmolten sneeuw in zijn kastanjebruine haar. Jon zou heimelijk en in vermomming naar hem toe moeten gaan. Hij probeerde zich voor te stellen hoe Robb zou kijken als hij zich bekendmaakte. Zijn broer zou glimlachend zijn hoofd schudden en zeggen… hij zou zeggen… Hij kon de glimlach niet voor zich zien. Hoeveel moeite hij ook deed, hij zag hem niet. Hij merkte dat hij aan de deserteur dacht die zijn vader had onthoofd, die dag toen ze de schrikwolven vonden.

‘Je had de woorden gezegd,’ had heer Eddard hem voorgehouden.

‘Je had een gelofte afgelegd ten overstaan van je broeders, ten overstaan van de oude goden en de nieuwe.’ Desmond en Dikke Torn hadden de man naar de boomstronk gesleurd. Bran had ogen als schoteltjes opgezet en Jon had tegen hem moeten zeggen dat hij zijn pony in bedwang moest houden. Hij zag vaders gezicht voor zich op het moment dat Theon hem IJs bracht, de bloedspatten op de sneeuw, de trap die Theon tegen het hoofd had gegeven toen het voor zijn voeten was gerold.

Hij vroeg zich af wat heer Eddard had gedaan als de deserteur zijn broer Benjen was geweest in plaats van die haveloze vreemdeling. Zou het enig verschil hebben gemaakt? Vast wel, vast wel… en Robb zou hem ongetwijfeld welkom heten. Dat móest wel, of anders… . Verder denken was onverdraaglijk. Toen hij de teugels omklemde voelde hij een kloppende pijn in zijn vingers. Jon zette zijn paard aan, ging in galop over en haastte zich de Koningsweg af, alsof hij zijn twijfels wilde afschudden. Hij vreesde de dood niet, maar zó wilde hij niet sterven, gekneveld, vastgebonden en onthoofd als een doodgewone bandiet. Als hij ten onder moest gaan, dan met een zwaard in zijn hand, strijdend tegen zijn vaders moordenaars. Hij was geen echte Stark, en nooit geweest ook… maar hij kon sterven als een Stark, zodat ze zouden zeggen dat Eddard Stark vier zonen had verwekt in plaats van drie.