Connie Willis - Zwarte winter

U moet wel doodsbenauwd zijn, meneer Dunworthy. U denkt vast dat ik tussen rovers en moordenaars terecht ben gekomen. En dat is ook zo. Ze hebben Agnes te pakken gekregen.

Ze heeft koorts, maar geen builen, en hoesten of spugen doet ze ook niet. Alleen die hoge koorts. Ze herkent me niet en roept steeds dat ik bij haar moet komen. Roche en ik hebben geprobeerd de koorts te verlagen door koude omslagen, maar dat heeft niet geholpen.

(Pauze)

Vrouwe Imeyne is ziek geworden. Vader Roche vond haar vanochtend op de grond in haar hoek. Misschien heeft ze daar de hele nacht gelegen. De laatste twee dagen wilde ze niet meer gaan slapen en bleef op haar knieën zitten bidden om God te vragen haar en de andere gelovigen te sparen.

Dat heeft Hij niet gedaan. Ze heeft longpest. Ze hoest en geeft bloed op.

Ze wil niet dat Roche of ik iets voor haar doen. ‘Zij is de schuld van alles,’ zei ze tegen Roche, naar mij wijzend. ‘Dat is niet het haar van een maagd. Kijk maar naar haar kleren.’

Mijn kleren zijn de buis en leren broek van een jongen die ik in een kist in de bovenkamer heb gevonden. Mijn eigen kleed is geruïneerd sinds vrouwe Imeyne over me heen kotste en mijn hemd is aan stukken gescheurd om als doeken en verband te gebruiken.

Roche probeerde haar wat wilgethee te laten drinken, maar die spuugde ze weer uit. ‘Ze is niet in het bos overvallen, dat is een leugen,’ zei ze. ‘Ze is hierheen gestuurd om ons te vermoorden.’

Roche veegde het met bloed vermengde speeksel van haar mond af. ‘Het is de ziekte die u zulke dingen laat geloven,’ zei hij mild.

‘Ze is gestuurd om ons te vergiftigen,’ zei Imeyne. ‘Kijk maar wat ze met de kinderen van mijn zoon heeft gedaan. En nu wil ze mij ook vergiftigen, maar ik neem van haar niets te eten of te drinken aan.’

‘Stil,’ zei Roche ferm. ‘U mag geen kwaad spreken van iemand die u probeert te helpen.’

Ze schudde heftig met haar hoofd. ‘Ze wil ons allemaal doden. U moet haar verbranden. Ze is een dienares van de duivel.’

Ik had Roche nog nooit kwaad gezien. Hij begon bijna weer op een moordenaar te lijken. ‘U weet niet wat u zegt,’ zei hij. ‘God heeft haar gezonden om ons te helpen.’

Was het maar waar dat ik iets voor hen kon doen, maar dat is niet zo. Agnes schreeuwt dat ik moet komen, Rosemund ligt maar roerloos op haar deken en de klerk wordt helemaal zwart, en ik kan voor niemand iets doen. Niets.

Het hele huisgezin van de meier is aangetast. De jongste zoon, Lefric, was de enige met een buil en ik heb hem hier laten komen om die door te prikken. Voor de anderen kan ik niets doen, die hebben longpest.

De baby van de meier is dood.

De klokken van Courcy worden geluid. Negen slagen. Voor wie zou het zijn? Voor de gezant van de bisschop? Voor de dikke monnik die meehielp onze paarden te stelen? Of voor heer Bloet? Ik hoop het laatste.

Wat een verschrikkelijke dag. Vanmiddag zijn de vrouw van de meier en de jongen die voor me op de loop ging gestorven. De meier is bezig een graf te graven, hoewel de grond keihard bevroren is. Met Rosemund en Lefric gaat het slechter. Rosemund kan nauwelijks nog slikken en haar polsslag is zwak en onregelmatig. Agnes is er minder erg aan toe, maar ze blijft hoge koorts houden. Roche heeft het avondgebed hier in de zaal gezegd.

Hij besloot de vespers als volgt. ‘Lieve Jezus, ik weet dat u ons alle mogelijke hulp stuurt, maar ik vrees dat het niet voldoende is tegen deze zwarte plaag. Uw heilige dienares Katherine zegt dat het een ziekte is, maar hoe is dat mogelijk? Want de plaag gaat niet van mens tot mens, maar is overal tegelijkertijd.’

En dat is ook zo.

Ulf de baljuw is dood.

En Sibbe, dochter van de meier.

Joan, dochter van de meier.

De kokkin, wier naam ik niet ken.

Walthef, oudste zoon van de meier.

Meer dan de helft van de dorpelingen is ziek. Laat Eliwys het alstublieft niet krijgen. Of Roche.

Hij riep om hulp, maar er kwam niemand, en hij dacht dat alle anderen gestorven waren en hij de laatst overgeblevene was, net als John Clyn in het klooster van de minderbroeders: ‘Ik, wachtend op mijn dood…’

Hij kon de knop van het alarm niet vinden. Op het nachtkastje stond een kleine bel, maar hij had geen kracht in zijn vingers en het ding viel uit zijn hand op de grond. Het maakte een afschuwelijk kabaal, waar geen eind aan leek te komen, als een Great Tom in een nachtmerrie, en toch kwam er niemand.

Maar toen hij een tijd later wakker werd, stond de bel weer op het kastje, dus moest er iemand geweest zijn terwijl hij sliep. Hij tuurde wazig naar de bel en vroeg zich af hoe lang hij had geslapen. Heel lang.

Het was licht buiten, maar het licht wierp geen schaduwen. Het kon middag of halverwege de ochtend zijn. Er was geen klok in de kamer en hij was te zwak om zich om te draaien en op de beeldschermen aan de muur te kijken. Het raam was te hoog om veel te kunnen zien, behalve dat het regende. Het had geregend toen hij naar Brasenose ging, dus het zou nog dezelfde dag kunnen zijn. Misschien was hij alleen maar flauwgevallen en hadden ze hem ter observatie opgenomen.

‘Al deze vervloekingen zullen over u komen,’ klonk een stem.

Dunworthy deed zijn ogen open en zocht op het kastje naar zijn bril, maar die lag er niet. ‘Ik zal schrik over u doen komen en wegkwijning en brandende plagen.’

Het was mevrouw Gaddson. Ze zat op de stoel naast zijn bed uit de bijbel voor te lezen. Ze had geen masker of steriele kleding aan, hoewel de bijbel nog in polyteen was verpakt. Dunworthy keek er bijziend naar.

‘En wanneer gij vergaderd zijt in uw plaatsen, zal Ik de pest onder u zenden.’

‘Welke dag is het?’ vroeg Dunworthy.

Ze zweeg, keek hem bevreemd aan en ging onverstoorbaar verder. ‘En gij zult overgeleverd worden in de hand uwer vijanden.’

Hij kon hier nog niet erg lang zijn. Gaddson was bij andere patiënten geweest toen hij Badri ging opzoeken. Misschien was het nog dezelfde middag en had Mary nog geen tijd gehad om Gaddson eruit te gooien.

‘Kunt u slikken?’ vroeg de ouderwetse zuster van de voorraadkamer. ‘Het is tijd voor uw koortspil,’ zei ze met haar gebarsten stem. ‘Kunt u slikken?’

Hij deed zijn mond open en ze legde de capsule op zijn tong. Haar schort kraakte toen ze naar voren boog om hem een glas water voor te houden.

‘Gaat het?’ vroeg ze, terwijl hij zijn hoofd weer neerlegde.

De capsule was in zijn keel blijven steken, maar hij knikte. Elke beweging deed pijn.

‘Goed, dan kan dit weg.’ Ze maakte iets los van zijn bovenarm.

‘Hoe laat is het?’ vroeg hij, terwijl hij probeerde de capsule binnen te houden.

‘Tijd voor uw slaapje.’ Ze keek kippig naar de schermen achter zijn hoofd.

‘Welke dag is het?’ vroeg hij, maar ze was al naar buiten gewaggeld. ‘Welke dag is het?’ vroeg hij aan mevrouw Gaddson, maar ook zij was weggegaan.

Hij kon hier nog niet lang hebben gelegen. Hij had hoofdpijn en koorts, wat volgens de brochure vroege symptomen van influenza waren. Misschien waren er pas een paar uur verstreken en was het nog dezelfde middag. Hij was wakker geworden toen ze hem in bed hadden gelegd, voordat ze hem een koortspil hadden kunnen geven of een alarmknop hadden kunnen installeren.

‘Tijd voor uw koortspil,’ zei een stem. Het was de knappe blonde zuster die zoveel belangstelling voor William Gaddson had getoond.

‘Die heb ik al gehad.’

‘Dat was gisteren,’ zei ze. ‘Vooruit, mond open.’

Haar collega in Badri’s kamer had gezegd dat ze zelf griep had gekregen. ‘Ik dacht dat u ziek was,’ zei hij.