Arthur Clarke: Kara Güneş

Rorden yeniden konuşmaya başladı:

— Özellikle bu gözlerin gösterdiği şeyi aramadıkça, hatta o zaman bile, bu bakışların yine de hiçbir şeyi göstermeyeceğini, hiçbir anlam ifade etmeyeceğini milyonda bir kişi bile akledemezdi. Bu taş parçasının üzerinde durur, çeşitli düşünce kanallarını izlerken, önceleri kendimi çıldırmak üzereymiş gibi hissettim. Bir süre sonra bir işe yaramadı. Tetiği bu isim çekmiş olsaydı pek çok kimse makineyi bilmeyerek, kazaen harekete geçirmiş olacağı için bir işe yaramadı. Bereket devreler oldukça hoşgörülü olmalıydılar ki şifre düşüncenin, kilidi açacak anahtarın «Lyndarlı Alaine» olduğu sonunda ortaya çıktı ve ben de aklımı yitirmekten ucu ucuna kurtuldum.

— Açıklanınca oldukça basit gibi geliyor ama ben bunu bin yıl düşünseydim bile yine de bulamazdım. Birleştiriciler böyle mi çalışıyor?

Rorden gülümsedi:

— Ben yanıtı bazen Birleştiricilerden önce buluyorum ama onlar daima buluyor.

Bir an durduktan sonra devam etti.

— Şaftı açık bırakmamız gerekecek. Başka çaremiz yok. Birinin şafttan aşağı düşmesi de hiç de olası gibi gözükmüyor nasıl olsa.

Sarsılmadan toprağa gömülürlerken dikdörtgen gökyüzü parçası gitgide küçülüp gitgide uzaklaştı. En az bin metre derinliğinde gibi görünen şaft duvarlarının yaydığı fosforla aydınlanmaktaydı. Üzerlerinde en ufak bir pürüz girinti çıkıntı bile olmayan bu duvarlar, şimdi kendilerini aşağıya doğru indirmekte olan makinenin nasıl bir araç olduğu hakkında hiçbir fikir vermemekteydiler.

Şaftın dibindeki kapı, ona doğru ilerlerken otomatikman açıldı. Kısa koridoru birkaç adımda geçtikten sonra kendilerini muazzam bir mağarada bulup bu mağaranın akıl almaz boyutları karşısında birer toz zerreciği gibi hissettiler. Bu mağaranın duvarları başlarının üçyüz metre üzerinde zarif, sarmal kavislerle birleşmekteydi. Karşısında durdukları sütunsa üzerindeki yüzlerce metre kalınlığındaki kaya yığınlarının ağırlığını kaldıramayacak kadar ince gibi görünmekteydi. Alvin biraz daha yakından bakınca bu sütunun mağaranın doğal bir parçası olmayıp tam tersine çok daha sonra yapılmış olduğunu anladı. Rorden de aym sonuca varmış, konuşmaya başlamıştı bile:

— Bu sütun bizi aşağıya indiren şafta kılıf görevi görsün diye yapılmış. Yürüyen yollar konusunda haklıydık. Hepsi de burada birleşiyor.

Mağarayı çepeçevre delip geçen büyük tünellere önce pek üzerlerinde durmadan bakmış olan Alvin, Rorden’in bu sözleri üzerine daha dikkatle bakınca başlarının üzerinde yumuşak meyillerle yükselen bu tünellerin yürüyen yolların bildik gri yüzeyinden başka bir şey olmadıklarım anladı. Diaspar’ın tüm trafik yükünü çeken o harikulade ulaşım sistemi burada, kentin kalbinin çok altında toplanıyordu ama bu yollara can veren garip madde donup kalmış olduğu için bu yollar büyük ana yolların cansız uzantılarından başka bir şey değildi.

Bu tünellerin en yakın olanına doğru ilerlemeye başlayan Alvin birkaç adım attıktan sonra ayaklarının altındaki döşemeye bir şeyler olmaya başladığım hissetti. Döşeme şeffaflaşmaktaydı. Birkaç adım daha attıktan sonra görünür hiçbir destek olmadığı halde havada durduğunu gördü. Durup aşağıya, altındaki boşluğa baktıktan sonra seslendi.

— Rorden, gelin. Gelin de şuna bir bakın!

Rorden de yanına gelince beraberce ayaklarının altındaki harikaya bakmaya başladılar. Belirsiz bir derinlikte, ancak seçilebilen muazzam bir harita yatmaktaydı. Ana şaftın altındaki bir noktaya doğru uzanan sonsuz bu hatlar ağı. Bu ağ ilk bakışta karmaşık, içinden çıkılmaz bir labirent gibi görünmekteydi ama Alvin bir süre sonra ana hatlarını kavramaya muvaffak oldu. Ama ne vardı ki Kayıtlar Muhafızı incelemesini her zamanki gibi daha Alvin araştırmasına başlamadan önce bitirmiş, daha Alvin ne diyeceğini düşünürken çoktan konuşmaya başlamıştı bile:

— Bir zamanlar bu döşeme herhalde tümüyle şeffaftı. Bu mağara kapatılıp da şaft inşa edildiği zaman mühendisler merkezini şeffaf yapmış olmalılar. Bunun neyin merkezi olduğunu anlıyor musun?

— Anladığımı sanıyorum. Ulaşım sisteminin haritası bu. Şu küçük daireler de yeryüzündeki öbür kentler olmalı. Şimdi bu dairelerimin yanında kentlerin isimlerini de görebiliyorum ama çok silik oldukları için okuyamıyorum.

Mağaranın duvarlarına doğru bakmaya başlamış olan Rorden dalgın bir tavırla konuştu:

— Bir zamanlar bir tür iç aydınlatma sistemi olmuş olmalı burada.

Alvin kuvvetle’ yanıtladı:

— Ben de öyle düşünmüştüm. Bir tek merkezden yıldız şeklinde yaydan bu hatların tümünün de nasıl küçük tünellere doğru gittiğini görüyor musunuz?

Alvin yürüyen yolların büyük, kemerli tavanlarının yanında mağaradan dışarıya çıkan sayısız daha küçük tünel, yukarıya doğru çıkmak yerine aşağıya doğru meyillenen sayısız küçük tünel olduğunu görmüştü.

Rorden Alvin’i duymamış gibi devam etti:

— Harikulade bir sistemdi bu. Halk yürüyen yollarla gelip, gitmek istediği yeri seçiyor, sonra da haritadaki hattı, seçtiği yere giden hattı izliyordu.

— O zaman ne oluyordu peki?

Her zaman olduğu gibi Rorden bu kez de varsayımda bulunmaktan kaçındı:

— Bilmiyorum. Bu konuda yeterli bilgi sahibi değilim.

Soma konuyu birdenbire değiştirdi.

— Bu kentlerin isimlerini okuyabilmek için neler vermezdim.

Alvin Rorden’in yanından uzaklaşmış, ana sütunun çevresini dolanmaktaydı. Rorden, Alvin’in bu sütunun arkasından biraz boğuk, mağaranın duvarlarında yankılanan bir sesle seslendiğini duydu ama ancak seçilebilen harf gruplarından birini hemen hemen sökmüş olduğu için yerinden kımıldamayıp sormakla yetindi:

— Ne var?

Alvin yanıt vermek yerine üstelediği için Rorden sonunda istemeyerek de olsa yanına gitmek zorunda kaldı. Çok aşağılarında büyük haritanın öbür yarısı uzanıyor; hatlarının ördüğü soluk, ancak seçilebilen ağı bir yıldız şeklinde pusulanın kertelerine doğru uzanıyordu. Ancak bu kez hatlarından biri, sadece bir teki pırıl pırıl aydınlatılmış olduğundan, bir kısmı diğer yarısı gibi karanlıkta kalırken, bu hattan yayılan ışığını vurduğu kısmı aydınlıktaydı ve açıkça görülebilmekteydi. Aşağıya doğru inen tünellerden birine ışıklar saçan bir ok gibi uzanan bu hattın sistemin geri kalan kısmıyla ilişkisi yokmuş gibi görünmekteydi. Hat sonuna doğru altın rengi ışıklar saçan bir daireyi bir ok gibi bir yanından diğerine delip geçmekte ve bu dairenin karşısında da tek bir sözcük, Lys sözcüğü bulunmaktaydı. Bu sözcüğün dışında da hiçbir şey yoktu.

Alvin’le Rorden bu sessiz simgeye uzun bir süre sessizce baktılar. Bu simge Rorden için makinelerine soracağı yeni bir sorudan öte bir şey değilken, Alvin için sınırsız bir vaaddi. Bu büyük mağaranın, daha doğrusu muazzam garın eski halini getirmeye çalıştı gözlerinin önüne. Hava ulaşımının sona erdiği ama yeryüzündeki kentlerin birbirleriyle olan bağlantısının hâlâ devam ettiği zamanlardaki halini canlandırmaya çalıştı gözlerinin önünde. Aradan geçen milyonlarca yılı, kentler arasındaki bağlantının giderek azaldığı, büyük haritadaki ışıkların giderek söndüğü, sonunda bu tek ışıktan, bu tek hattan başka bir şey kalmayıncaya kadar bir bir söndüğü milyonlar, milyonlarca yılı düşündü. Bu tüm hatları sönmüş haritanın üzerindeki bu son ışığın ne zamandan beri tek başına parladığını, ne zamandan beri ayak seslerini, artık hiç duyulmayan ayak seslerini duymayı, bu sesleri çıkaracak ayaklara kılavuzluk etmeyi beklediğini, umutla sabırla beklediğini sordu kendine. Yarlan Zey’in yürüyen yollan ne zaman kapayıp Diaspar’ın kapılarını dış dünyaya ne zaman sonsuza dek örtmüş olduğunu sordu kendi kendine.