Arthur Clarke: Kara Güneş

Rorden’in bulunmadığı, kentin idari merkezine ender ziyaretlerinden birini yaptığı bir gün yalnız kalan Alvin şeytanın dürtmesine karşı koyamayıp Birleştiricilere Alaine’in mesajı peşine düşmelerini emretmişti.

Rorden geri döndüğü zaman büyük bir korkuya kapılmış, makinelerin neden felç olmuş olduğunu büyük bir korku içinde anlamaya çalışan bir gençle karşılaşmıştı. Rorden sadece gülümseyip bir dizi tuşa peşpeşe basarak makineleri tekrar çalıştırdıktan sonra durumdan büyük bir ferahlık duymaya başlayan Alvin’e dönerek onu sert bir şekilde azarlamaya çalışmıştı.

— Bu sana bir ders olsun da bir daha boyundan büyük işlere kalkışma. Buna benzer bir şey yapmanı beklediğim için gitmeden önce kurcalamanı istemediğim tüm devreleri kapatmıştım. Bu devreler tekrar açmayı güvenli bulacağım ana kadar da kapalı kalacaklardır.

Süklüm püklüm sırıtan Alvin hiçbir karşılık vermediği gibi ondan sonra bir daha yasak sularda avlanmaya da kalkışmadı.

RORDEN çalışmalarının amacı hakkında rastgele atıflardan fazlasında bulunmadı üç yıl boyunca. Alvin de artık hem öğrenmesi gereken pek çok şey olduğunun, hem de ulaşılmaz bir hedefin peşinde koşmadığının bilincine iyice varıp sabrın sonunun selamet olduğunu iyice öğrendiğinden bu üç yıl oldukça çabuk geçti. Sonra bir gün, eski dünyanın iki zıt haritasını bağdaştırmaya çalıştıkları bir gün, ana Birleştirici birdenbire sinyal verip dikkatlerini kendisine çevirmelerini istemeye başladı.

Rorden aceleyle makineye koşup elinde üzeri baştan aşağıya yazdı uzun bir kâğıtla döndü. Kâğıda süratle göz gezdirdikten sonra da Alvin’e gülümseyerek bakıp sakin bir tavırla konuşmaya başladı:

— Birinci yolun hâlâ açık olup olmadığım yakında öğreneceğiz.

Yerinden haritaları dört bir yana saçarak fırlayan Alvin heyecanla haykırdı.

— Nerede bu yol? Nerede?

Rorden Alvin’i gülerek itip tekrar yerine oturttu:

— Seni bunca zaman sırf paşa gönlüm öyle dilediği için bekletmedim. Bunu hangi yolla yapacağımızı bilseydik bile sen o zamanlar yine de Diaspar’dan ayrılmayacak kadar gençtin ama ağırdan almamın tek nedeni bu değildi. Beni ilk görmeye geldiğin günü hatırlıyor musun? Sen gittikten sonra Alaine’in yaşadığı çağdan sonraki çağlarda yaşamış herhangi bir kimsenin kenti terketmeye çalışıp çalışmamış olduğunu anlamak isteyip makinelere kayıtlan incelettirmeye başladım. Buna ilk çalışanın sen olmayabileceğini, senden başkalarının da buna kalkışmış olabileceğini düşünüyordum ve bu düşüncemde de haklıydım. Daha pek çok kimse buna kalkışmış ve bunlar

dan sonuncusu da kentten yaklaşık elli milyon yıl önce ayrılmıştı ama bunların hepsi de arkalarında herhangi bir iz bırakmamaya büyük özen gösterip arkalarında en ufak bir ipucu bile bırakmamışlardı. Alaine bıraktığı mesajda yolu sadece ve sadece kendileri için araştırma yapanların bulmasına müsaade edilmesi gerektiğini özellikle vurguladığından ben bu özenin altında Alaine’in parmağının bulunduğunu biliyordum ama yolla ilgili sırrın özenle gizlenmiş olsa da bir daha bulunamayacak kadar özenle gizlenmemiş olduğunu da artık öğrenmiş olduğumdan her yolu denemeye, bir sürü çıkmaz yola girip çıkmaya başladım.

Bir yıl kadar önce araştırmalarımı ulaşım konusu üzerinde yoğunlaştırmaya başladım. Bunun nedeni Diaspar’la dünyanın geri kalan kısımları arasında bir zamanlar pek çok bağlantı bulunduğunun çok açık oluşuydu. Böylece limanın zamanla çölün kumları altına gömülmüş olmasına rağmen başka ulaşım vasıtaları da bulunabileceğini, bir zamanlar bulunmuş olması gerektiğini düşünüp bu yönde çalışmaya başladım. Başladım ama daha ilk attığım adımda da, Birleştiricilerin direkt sorulan yanıtlamayacaklarını anladım. Tıpkı bir zamanlar benim sana yaptığım şekilde, Alaine de makineleri bu konuda bloke etmiş olmalıydı ve ben bu bloğu kaldırmak olanağından maalesef yoksundum. Böylece dolaylı yöntemlere başvurmak zorunda kaldım.

Eğer bir zamanlar bir dış ulaşım sistemi var olmuşsa bile bu sistemden artık hiçbir iz kalmadığına kuşku yok. Daha açıkçası, bir zamanlar böyle bir sistem var olduysa bile bu sistem kasıtlı olarak gizlenmiş. Ben de Birleştiricilere kentte kayıtlar tutulmaya başlandığından beri gerçekleştirilmiş tüm büyük mühendislik projelerini incelettirmeye başladım. Elimde gördüğün merkez parkın inşaatıyla ilgili bir rapor. Alaine’in üzerine kendi eliyle not düştüğü bir rapor. Makinede Alaine’in ismine rastlar rastlamaz artık aradığını bulduğunu anlayıp beni çağırdı.

Rorden elindeki kâğıda bir kısmını yeniden okuyormuş gibi göz attıktan sonra devam etti.

— Tüm yürüyen yolların Park’ta birleşmesi gerektiğinden hiç kuşkulanmadık şimdiye dek. Tüm yürüyen yolların parkta birleşmesi bize hep çok normal bir şeymiş gibi göründü. Ama bu rapor Park’ın kentin kuruluşundan sonra inşa edildiğini bildiriyor. Bu rapordan gidersek yürüyen yollar bir zamanlar başka bir yere ulaşmaktaydılar.

— Belki de bir havaalanına?

— Havaalanı olamaz. Yürüyen yolların yapılışından önceki zamanlar, kent üzerinden uçuşa hiçbir zaman müsaade edilmediği için olamaz. Üstelik Diaspar bu kadar eski değil. Ama Alaine’in notunu dinle.

Çöl Diaspar limanını tamamen örttüğünde bu olasılığa karşı hazırlanmış olan acil kurtarma sistemi geri kalan taşıtları kurtarabilmeye muvaffak oldu. Ama bu taşıtlardan oluşan yeni araç parkı da göçten sonra hemen hemen hiç kullanılmadığı için sonunda yapımcısı Yarlan Zey tarafından tamamen kapatıldı.

Aklı oldukça karışmış gibi görünen Alvin sızlandı.

— Pek bir şey anladığımı söyleyemem.

Rorden gülümseyip tatlı tatlı serzenişte bulundu.

— Kafanı çalıştıracak yerde Birleştiricileri çalıştırıp yükü onlara yıkmayı yeğlediğin için böyle oluyor. Alaine’in tüm bildirileri gibi bu bildiri de istenilmeyen kişiler tarafından anlaşılmaması için muğlak tutulmuş ama ben bizi yeteri kadar aydınlattığı kanısındayım. Yarlan Zey adının senin için hiçbir anlamı yok mu?

Alvin ağır ağır yanıl tadı.

— Var sanıyorum. Anıttan söz ediyorsunuz.

— Evet. Anıt parkın tam ortasında. Eğer yürüyen yolları uzatsaydın hepsi de orada birleşeceklerdi. Belki de, bir zamanlar orada kesişmekteydiler.

Çoktan ayağa fırlamış olan Alvin haykırdı.

— Hemen gidip bir göz atalım.

Rorden başını «olmaz» dercesine salladı:

— Yarlan Zey’in mezarına birçok kez gittiğin halde bu mezar anıtta yine de alışılmışın dışında hiçbir şey görmedin şimdiye dek. Bu baklından oraya koşmadan önce makinelere yeni sorular sormamız daha iyi olmaz mı? Ne dersin?

Bu düşüncenin doğruluğunu kabullenmek zorunda kalan Alvin yeni sorulara yeni yanıtlar beklerlerken Birleştiricinin daha önce vermiş olduğu raporu okumaya koyuldu ve bir süre okuduktan sonra da başım kaldırıp Rorden’e baktı:

— Rorden, Alaine’in göç sözcüğüyle kastettiği neydi?

— Bu çok eski kayıtlarda sık sık geçen bir sözcüktür. Diğer kentlerin çökmeye yüz tuttuğu, tüm insanların Diaspar’a akın etmeye başladığı zamanlara ait bir sözcük.

— O halde bu sistem her ne ise, acil kurtarma sistemi bu kentlere gidiyor?

— Hemen hemen yüzde yüz olasılıkla.

Alvin bir süre düşündü.