Arthur Clarke - Rama île buluşma

Düşünceler içinde küçük vadinin uzunluğu boyunca yürümeye başladı. Hâlâ onun beline bağlı ipi tutan arkadaşları uçurumun üstünden onunla beraber yürüdüler. Norton daha fazla birşey bulabileceğini sanmıyordu, fakat kendini kaptırdığı hislerin hemen kesilmesini istemiyordu. Onu rahatsız eden başka bir şey daha vardı, bunun da Rama’nın açıklayamadığı yeniliği ile ilgisi yoktu.

On-on beş metre kadar yürümüştü ki birden bunun ne olduğunu anladı.

Bu yeri biliyordu. Burada daha önce bulunmuştu. Dünya’da veya başka bir gezegen üzerinde böyle rahatsız edici hislere kapılma olayları az rastlanan şey değildi. Birçok insan arasıra bazı olayları daha önce yaşadıkları hislerine kapılırlar, fakat bunu eski bir fotoğraf veya büyük bir rastlantı gibi karşılayarak üzerinde durmaz, unuturlardı. Veya başka bir akıldan aldıkları telepatik bir haber veya geleceklerinden bir görüntü olarak kabul ederlerdi.

Fakat, hiçbir insanın daha önce görmediği bir yeri tanımak — işte bu çok sarsıcıydı. Norton birkaç saniye yürümekte olduğu kristal yüzey üzerinde duygularını güç-lendirebilmek için kımıldamadan durdu. Düzenli evreni tersine dönmüş ve o, bütün yaşamı boyunca inatla reddet tiği saçmalıklara inanacak duruma gelmişti.

Sonra, birden büyük bir ferahlık duydu. Sağlam mantığının yardımıyla, onu sıkan, boğan hisler iyice hatırladığı bir gençlik anısına dönüştü.

Evet, gerçekten bir zamanlar böyle meyilli bir şekilde aşağı inen duvarlar arasında durmuş ve onların çok uzakta birleşircesine uzaklaştığını seyretmişti. Fakat duvarlar metal değil, çok temiz biçilmiş çimenle ve bastığı yer de sert kristalle değil, kırık taşlarla kaplıydı.

Bu olay otuz yıl önce İngiltere’deki bir yaz tatilinde olmuştu. Bir kız talebe yüzünden (onun yüzünü hatırlıyor — fakat ismi aklına gelmiyordu.) sonraları bilim ve mühendislik mezunları arasında çok popüler olan endüstriyel arkeoloji derslerini izlemişti. Terkedilmiş kömür madenlerini ve pamuk fabrikalarını keşfetmişler, harap olmuş maden eritme ocakları ve buhar makineleri üzerine tırmanmışlar, hâlâ tehlikeli ilkel nükleer reaktörler üzerinde inanılmaz geziler yapmışlar ve restore edilmiş motor yolları üzerinde paha biçilmez türbinle işleyen antikaları kullanmışlardı.

İnsanlar günlük kullandıkları araçları saklamak zahmetine nadiren katlandıklarından, gördükleri herşey hakiki değildi. Fakat kopyesini yapmaları gerekince bunu büyük bir dikkatle yeniden yapmışlardı.

Böylece genç Bili Norton kendini Büyük Batı Demir-yolu’nun otuz kilometre uzunluğundaki dümdüz yolu üzerinde saatte yüz kilometre hızla giden ve iki yüz yaşında gözüken bir lokomotifin ocağına kömür atarken buluver-mişti. Demiryolu gerçekten eskiydi. Ortaya çıkarılması, üzerinde tren işler hale gelmesi büyük çaba ve masraf gerektirmişti.

Düdük çalarak bir tepenin içinden dalmışlar, dumanlı, kıvılcımların aydınlattığı bir karanlıkta şaşılacak kadar uzun bir yol gittikten sonra tünelden derin, eğri ve çimen-li duvarların arasında kalmış tam anlamıyla düz bir vadiye çıkmışlardı. Çoktan unutmuş olduğu bu sahne şimdi hemen hemen aynı olarak önünde uzanıyordu.

Teğmen Rodrigo seslendi, „Ne oluyor kaptan, bir şey mi buldunuz?” Norton kendini içinde bulunduğu gerçeğe çekerken zihnindeki baskının bir kısmından kurtulduğunu hissetti. Burada bir sır vardı — evet; fakat bu, insan anlayışının ötesinde olamazdı. Bir ders almıştı ve bu deneyi arkadaşlarına anlatmaya henüz hazır değildi. Ne pahasına olursa olsun Rama’nın onu ezmesine izin vermemeliydi. Bu, başarısızlığa yol açabilirdi. „Hayır” diye cevap verdi „burada bir şey yok. Beni yukarı çekin. Doğruca Paris’e gidiyoruz.”

Merih’in Birleşik Gezegenlerdeki Büyük Elçisi; „Komiteyi toplantıya çağırmamın nedeni” diye söze başladı. „Dr. Perera’mn bize anlatacağı önemli bir buluşu olduğunu bildirmesidir. Kendisi Kumandan Norton ile öncelikli kanalı kullanarak hemen temasa geçmemiz için ısrar ediyor. Bu epeyce güç olacak. Dr. Perera’mn açıklaması oldukça teknik bir konu olduğu için, buna geçmeden şimdiki durumumuzun bir özetini yapmak yerinde olacak. Dr. Price bir rapor hazırladı. Oh, evet, burada bulunmayanların özür mesajları da var. Sir Levvis Sands bir konferansa başkanlık ettiğinden bizimle birlikte olamıyor, ve Dr. Taylor da özür dileyerek gelemeyeceğini bildiriyor.” Büyükelçi bu sonuncunun toplantıda bulunmayışına gerçekten memnundu. Kendisine fazla bir çalışma alanı vermeyeceği belli olduktan sonra antropologun Rama’ya karşı ilgisi hızla kaybolmuştu. Birçokları gibi Dr. Taylor da bu hareketli küçük dünyanın ölü olduğunu öğrenince çok büyük düş kırıklığına uğramıştı. Şimdi artık Rama’lı-ların dinsel törenleri ve davranış şekilleri hakkında sansasyonel kitaplar ve makaleler yazma imkanı yoktu. Diğerleri iskeletleri kazıp çanak çömlek sınıflayabilirlerdi. Bu gibi işler Comad Taylor’a göre değildi. Onu komiteye geri getirebilecek tek şey Rama’da Thera veya Pompei’nin ünlü fresklerine benzeyen erotik sanat eserlerinin bulunuşu olabilirdi.

Arkeolog Thelma Price tam aksi görüşteydi, kazılar yapılmasını ve harabelerin bilimsel araştırmaları engelleyecek kişilerden temizlenmesini istiyordu. Akdeniz’in yatağı şehir planlamacıları ve manzara ressamları temizlendikten sonra araştırmalara uygun hale getirilebilmişti. Rama ise böyle bir iş için idealdi, sadece yüz milyon kilometre uzakta oluşu ve onu şahsen ziyaret edememesi çok çan sıkıcı bir durumdu. Arkeolog; „Bildiğiniz gibi” diyerek söze başladı, „Kumandan Norton hiçbir olayla karşılaşmadan otuz kilometrelik bir geziyi tamamlamış bulunuyor. Haritalarınızda „Düz Vadi” adıyla gösterilen garip kanalı inceledi. Bu kanalın ne için yapıldığı anlaşılamadı, fakat — Silindirik Deniz’deki kesinti dışında — Rama’mn hemen hemen boyuna eşit şekilde uzanması nedeniyle önemli olduğu belli ve dairesel dünyada 120 derece aralıklarla yerleştirilmiş iki benzeri daha var.” „Sonra gurup sola — eğer kuzey kutbunu esas alırsak doğuya — dönerek Paris’e ilerledi. Ana girişteki teleskop kamera ile alınan şu fotoğrafta göreceğiniz gibi, Paris birkaç yüz binadan oluşan ve aralarında geniş caddeler bulunan bir gurup.” „Şimdi şu fotoğraflar Kumandan Norton’un gurubu tarafından oraya vardıkları zaman çekilmiş. Eğer Paris bir şehirse çok garip bir şehir. Hiçbir evin penceresi ve hatta kapısı biie olmadığına dikkat edin! Hepsi dümdüz dikdörtgen prizma şeklinde ve birbirinin aynı olarak otuz beş metre yüksekliğinde. Ve hepsi de yerden garip şekilde yükselmiş — hiçbir bağlantı yeri veya kaynak izi yok — bir duvarın yerle birleştiği yeri gösteren şu fotoğrafa bakın — yerle kesintisiz şekilde birleşiyor.” „Ben şahsen burasının bir yerleşim merkezi değil, bir depo, malzeme deposu olduğunu sanıyorum. Bu düşüncemi destekleyen şu fotoğrafa bakın…” „Şu yaklaşık beş santimetre genişliğinde oluk veya raylar bütün caddeler boyunca uzanıyor, ve her eve bir kol ayrılarak doğruca duvardan içeri giriyor. Yirminci yüzyıl başlarındaki tramvay yollan ile şaşırtıcı bir benzerliği var. Bu rayların bir taşıma sisteminin parçası olduğu apaçık ortada.” „Her eve bir genel taşıma sistemi yapmayı hiç düşünmedik. Bu ekonomik yönden çok akılsızca bir hareket olurdu — insanlar her zaman bir kaç yüz metreyi yürüyebilirler. Fakat bu binalar ağır malzeme depoları olarak kullanmıyorlarsa bu raylar o zaman bir anlam kazanıyor.” Dünya elçisi söz aldı: „Bir soru sorabilir miyim?” „Elbette Sir Robert.” „Kumandan Norton bir tek binaya bile giremedi mi?” „Hayır; raporunu dinlediğiniz zaman onun boş yere epey çaba harcamış olduğunu anlayacaksınız. Bir ara bu binalara ancak yer altından girilebileceğini sanmış, sonra bu taşıma sistemi oluklarını bulunca fikrini değiştirmiş.” „Zorla girmeyi denedi mi?” „Patlayıcı maddeler ve ağır aletler olmadan bunu yapamazdı. Ayrıca diğer yaklaşımlar başarısızlığa uğramadan bunu yapmak istemedi.” Dennis Solomons birden araya girdi: „Buldum… Kozalama yapılmış.” „Pardon… anlayamadım.” Bilim tarihçisi açıkladı: „Bu, bir kaç yüzyıl evvel geliştirilmiş bir tekniktir. Diğer bir adı da — naftalinlemek — saklamak istediğiniz bir şey varsa plastik bir zarf içine yerleştirir, içine de etkisiz bir gaz doldurup mühürlersiniz. Bu tekniğin esas amacı, savaşlar arasında askeri malzemeyi saklamaktı. Bir defasında bütün bir gemi için uygulama yapıldı. Şimdi bile depo sıkıntısı çeken müzelerde kullanılıyor. Smithsonian Enstitüsündeki yüzlerce yıllık kozalarda neler bulunduğunu bilen pek yok.” Carlisle Perera pek sabırlı bir insan değildi. Bombasını patlatmak için içi içine sığmıyordu ve artık kendini tutamayacaktı.