A. Beliaev - Đầu giáo sư Dowel

— Cảm ơn ông; tôi sẽ tận dụng sự cho phép của ông.

Khi Ravino đi khỏi, Laurence rời căn phòng của cô và đi theo hành lang dài sơn màu xám có viền đen để đến lối ra vào. Từ sau những cái cửa khoá kín của các phòng vòọg ra nhưng tiếng mới chào, tiếng kêu thật, tiếng cười điên dại và tiếng càu nhàu…

Laurence thầm nghĩ, cô cố gắng không chịu khuất phục hoàn cảnh này. Nhưng cô cũng rảo bước nhanh chân ra khỏi khu nhà, trước mắt có trải dài một con đường nhỏ bằng phẳng dẫn vào sâu hút trong vườn, và Laurence đi theo còn đường đó.

Màu sắc đen tối trùm lên mọi thứ. Cây toàn một màu là kim, thân là xám xanh thẫm. Những cái ghế dài bằng gỗ không có lưng dựa cũng sơn màu xám xịt. Nhưng đặc biệt là các bông hoa làm Laurence kinh ngạc, nhưng bồn hoa làm giống như những nấm mồ, ở giữa những cây hoa nổi lên những bông hoa buồm gần như màu đen, những bông bạch cúc có viền ở cánh như băng tang trắng. Những cây trắc bá điệp lã xẫm bổ sung cho bức tranh thật hoàn chỉnh.

Một nghĩa trang thật sự, ở đây, nhưng ý nghĩ về cái chết bất giác nẩy nở. Nhưng thưa ngài Ravino, ngài không lừa được tôi đâu, tôi đã đoán ra những bí mật, và những «xảo thuật «của ngài không bắt nạt được tôi đâu; Laurence tự khích lệ và nhanh chóng bỏ qua «khu vườn nghĩa địa», cô đi vào con đường trồng toàn thông. Những thân cây thông cao như cột đèn vươn lên, phủ kín bằng những vòm lá xanh thẳm. Những ngọn thông xáo động tiếng rì rào đều đặn, khô khan và đơn điệu.

Ở khắp mọi chỗ trong công viên đều thấy những cái áo màu xám của bệnh nhân.

«Trong số họ ai là người điên và ai là người bình thường?» Có thể xác định điều đó khá chính xác, dù chỉ quan sát họ không lâu. Những người chưa đến nỗi hết hy vọng thì ngắm nhìn người con gái mới tới — Laurence. Những bệnh nhân mà ý thức đã bị mờ mịt thì chìm đắm vào bản thân mình, tách rời khỏi thế giới chung quanh mà họ nhìn bằng đôi mắt lơ đãng.

Một ông già cao lớn với bộ râu dài điểm bạc tiến lại gần Laurence. Ông già phát hiện thấy Lairence bèn vươn cao cặp lông mày mềm mại, rồi nói to dường như đang tiếp tục tự nói với chính mình.

— Lão đã đếm được mười một năm, sau đó lẫn lộn hết cả. Ở đây không hề có lịch, mà thời gian thì dừng lại. Lão cũng không biết lão đã đi lang thang bao nhiêu lần trên con đường này. Còn cô, cô cũng sẽ đi tới đi lui tới một ngàn lần. Ở đây không có lối ra. Bất kỳ một ai vào đây cũng sẽ mất đi một hy vọng, như ông Dantes đã nói. Ha! Ha! Ha! Cô không ngờ đến à? Chắc là có nghĩ tôi điên? Tôi chỉ tinh ranh. Ở đây, chỉ những người điên mới có quyển sống. Nhưng cô sẽ không ra được khỏi đây, cũng như tôi, hai chúng ta… — nhìn thấy một y tá đang đi tới mà nhiệm vụ của ông này là rình nghe lời nói chuyện của các bệnh nhân, ông già nói tiếp, không đổi giọng và ranh mãnh nháy mắt — Tôi là Napoléon, và một trăm ngày của tôi vẫn chưa đến. Anh có hiểu tôi không? — Ông già hỏi khi người y tá đi khỏi.

«Ông già bất hạnh. — Laurence nghĩ — Phải chăng ông ta làm ra về điên dại để tránh khỏi bàn án tử hình? Hoá ra không chỉ riêng mình phải dùng đến sự nguỵ trang để tự cứu thoát».

Lại một bệnh nhân nữa đi tới bên Laurence, một người trẻ tuổi để bộ râu đen, anh ta bắt đầu nói một câu vô nghĩa nào đó về cách khai căn bình phương của phép cầu phương. Nhưng lần này người y tá không đến chỗ Laurence, rõ ràng là người trẻ tuổi này không bị nghi ngờ. Anh ta đến bên Laurence và nói mỗi lúc càng màu hơn.

— Hình tròn, đó là sự vô cùng. Phép cầu phương là bình phương sự vô cùng. Hãy nghe cho kỹ. Khai căn bình phương của phép câu phương như là khái căn bình phương của sự vô cùng, nâng lên luỹ thừa và như vậy có thể sẽ xác định được bình phương… những chị không nghe tôi sao? — Người trẻ tuổi bỗng nổi giận và nắm lấy cánh tay Laurence. Cô giật ra và gần như chạy về phía toà nhà cô ở. Gần đến cửa, có gặp lại bác sĩ Ravino. Hắn đang kiếm một nụ cười thoả mãn.

Laurence vừa chạy vào phòng của mình, thì có tiếng gõ cửa. Có kiên quyết không trả lời. Tuy nhiên của vẫn mở ra, và bác sĩ Ravino xuất hiện trên khung cửa.

— Xin thứ lỗi vì đã vào mà không được phép. Nhưng trách nhiệm thầy thuốc của tôi cho tôi một vài quyền hạn…

Bác sĩ Ravino thấy là đã đến thời có thuận lợi đề bắt đầu phá huỷ những giá trị tinh thần của Laurence. Trong kinh nghiệm của hắn có những phương pháp tác động đa dạng nhất, từ sự chân thành giả vờ, sự lễ độ và sự ân cần đầy sức quyến rũ, đến thói thô bạo và trân tráo vô liêm sỉ. Hắn quyết định bất cứ thế nào cũng phá vỡ thế cân bằng của Laurence, vì thế hắn bỗng lấy giọng xuồng xã và giễu cợt.

— Tại sao cô không nói: «Xin mời vào, xin lỗi là tôi đã không mời ông. Tôi đang mải nghĩ và không nghe thấy tiếng gõ cửa của ông…, hoặc một câu gì khác?

— Không phải, tôi có nghe tiếng gõ cửa, nhưng không đáp vì tôi muốn ở một mình.

— Đúng thật, hình như lúc nào cô cũng muốn như vậy! — Hắn nói với vẻ châm biếm.

— Sự thành thật không phải là đối tượng tốt cho sự châm biếm. — Laurence nhận xét hơi giận dữ.

«Cắn câu rồi» — Ravino vui vẻ nghĩ. Hắn xuồng xã ngồi xuống trước mặt Laurence và nhìn cô không chớp mắt. Laurence cố gắng chịu đựng cái nhìn đó, nhưng nét mặt cô cứng đơ lên vì xấu hổ cho mình.

— Cô cho rằng sự thành thật không phải là đối tượng tốt cho sự châm biếm. — Ravino vẫn giữ cái giọng châm biếm ấy. — Còn tôi thì nghĩ nó thích hợp nhất. Nếu cô mà thành thật đến thế, cô sẽ đuổi tôi đi vì cô oán ghét tôi, chứ không cố gắng giữ nụ cười đáng yêu của bà chủ nhà mến khách.

— Đó chỉ là sự lễ độ vốn có của người có giáo dục. — Laurence đáp.

— Vậy nếu không có sự lễ độ, cô sẽ đuổi tôi ra chứ? — Và Ravino bỗng cười lên. — Tuyệt! Rất tốt! Sự lễ độ không hoà nhập với sự thành thực. Đó là một — và hắn gập một ngón tay — Hôm nay, tôi đã hỏi cô thấy trong người như thế nào, và được trả lời «rất khỏe», mặc dù qua đôi mắt cô, tôi thấy là cô đang tự ái. Như vậy lúc ấy cô đã nói dối. Vì lẽ đó chăng?