Ursula Le Guin - Duisters linkerhand

Tijdens de daling moet de bemanning op de schermen de nachtschaduwlijn hebben gezien, dwars door het Grote Continent langs de grens van de Guthenbaai tot aan de Golf van Charisune, met de toppen van het Kargavgebergte nog in het zonlicht, een keten van sterren; want de schemering was al gevallen toen wij die ene ster zagen afdalen. Ze kwam prachtig en bulderend omlaag, en een witte stoomwolk siste omhoog toen de stabilisatoren in het grote meer van water en modder verdwenen, dat was veroorzaakt door de remraket; diep onder het moeras was er permafrost, zo hard als graniet en ze kwam keurig in evenwicht tot stilstand en stond daar af te koelen boven het snel weer dichtvriezende water, een grote, slanke vis die op zijn staart balanceert, zilver in de schemering van Winter.

Naast me sprak Faxe van Otherhord, voor het eerst na het lawaai en de pracht van de landing van het schip. ‘Ik ben blij dat ik dit heb mogen meemaken,’ zei hij. Dat had Estraven ook gezegd toen hij naar het IJs keek, naar de dood; dat zou hij vanavond ook hebben gezegd. Om de bittere spijt kwijt te raken begon ik over de sneeuw naar het schip te lopen. Het was al berijpt door de koelvloeistoffen in de dubbele scheepswand en toen ik dichterbij kwam gleed de hoge luchtsluis open en werd de loopplank naar buiten geschoven, een sierlijke boog omlaag naar het ijs.

De eerste die uitstapte was Lang Heo Hew, onveranderd natuurlijk, precies zoals ik haar de laatste keer had gezien, drie jaar geleden in mijn leven en een paar weken in het hare. Ze keek naar mij en naar Faxe en naar de anderen van het escorte die mij waren gevolgd en ze stond stil aan de voet van de loopplank. Ze zei plechtig in het Karhidisch; ‘Ik kom in vriendschap.’ In haar ogen waren we allemaal even vreemd. Ik liet Faxe haar eerst begroeten.

Hij wees naar mij en ze kwam bij me en nam mijn rechterhand op de wijze van mijn volk, terwijl ze me recht aankeek. ‘O, Genly,’ zei ze, ‘ik herkende je niet!’

Het was vreemd na zolang weer een vrouwenstem te horen.

De anderen kwamen op mijn aanraden ook uit het schip: elk teken van wantrouwen op dit ogenblik zou het Karhidische escorte zwaar beledigen en zou hun shifgrethor ernstig verlagen. Ze kwamen naar buiten en traden de Karhiders met een prachtige beleefdheid tegemoet. Maar voor mij waren het allemaal vreemdelingen, de mannen en de vrouwen, hoe goed ik ze ook kende. Hun stemmen klonken vreemd: te laag of te hoog.

Ze waren net een troep grote, vreemde dieren van twee verschillende soorten: grote apen met verstandige ogen, allemaal bronstig, in kemmer… Ze grepen mijn hand, raakten me aan, omhelsden me.

Ik slaagde erin mezelf in bedwang te houden en vertelde Heo Hew en Tulier alles wat ze noodzakelijkerwijs onmiddellijk moesten weten over de toestand waarin ze nu verkeerden, tijdens de slederit terug naar Erhenrang. Maar toen we bij het Paleis kwamen, moest ik onmiddellijk naar mijn kamer.

De arts uit Sassinoth kwam binnen. Zijn rustige stem en zijn gezicht, een jong ernstig gezicht, geen mannengezicht en ook geen vrouwengezicht, maar een mensengezicht, waren een opluchting voor me, vertrouwd, goed… Maar nadat hij me naar bed had gestuurd met een licht kalmerend middel, zei hij: ‘Ik heb je medegezanten gezien. Dit is iets geweldigs, deze komst van mensen van de sterren. En dat tijdens mijn leven!’

Daar had je weer die verrukking, die moed die ik zo bewonder in de Karhidische geest — en in de menselijke geest — en hoewel ik het niet met hem kon delen, zou het ontkennen ervan een verachtelijke handeling zijn. Zonder ernst, maar volkomen eerlijk, zei ik: ‘Het is voor hen ook geweldig, een nieuwe wereld, een nieuwe mensheid.’

Aan het eind van dat voorjaar, achterin Tuwa toen de Dooivloeden wat afnamen en reizen weer mogelijk was, nam ik vakantie van mijn kleine Ambassade in Erhenrang en trok ik naar het oosten. Mijn mensen waren nu over de hele planeet verspreid.

Toen we eenmaal toestemming hadden de luchtwagens te gebruiken, was Heo Hew met drie anderen naar Sith en naar het Eilandenrijk gevlogen, landen op het Oceanische Halfrond die ik volkomen had verwaarloosd. Een paar van de anderen waren in Orgoreyn, en twee waren er tegen hun zin in Perunter, waar de Dooi pas in Tuwa begint en alles (naar men vertelt) een week later weer bevriest. Tulier en K’esta deden het erg goed in Erhenrang en konden alle eventualiteiten opvangen. Er was niets dringends. Tenslotte kon een schip dat onmiddellijk was vertrokken van de dichtstbijzijnde bondgenoot van Winter niet eerder aankomen voordat er zeventien jaar, planetaire tijd, waren verstreken. Het is een grenswereld in het randgebied. Ver-derweg, in de richting van de zuidelijke arm van Orion is er geen enkele wereld meer gevonden waarop mensen leven. En het is een heel eind van Winter naar de belangrijkste werelden van de Oecumene, de haard-werelden van ons ras; vijftig jaar naar Hain-Davenant, een mensenleven naar de Aarde. Geen haast.

Ik stak het Kargavgebergte over, dit keer via de laagste passen, over een weg die voortkronkelt boven de zuidelijke zeekust. Ik bracht een bezoek aan het eerste dorp waar ik had gelogeerd, toen de vissers me drie jaar geleden van het eiland Horden hadden meegenomen; het volk van die Haard ontving me, toen en nu, zonder de minste verbazing. Ik bleef een week in de grote havenstad Thather aan de monding van de rivier de Eneh en toen ging ik, voorin de zomer, te voet op weg naar Kermland. Ik liep naar het oosten en naar het zuiden door het steile, barse landschap vol kloven, groene heuvels, grote rivieren en afgelegen huizen, tot ik bij het IJsvoetmeer kwam. Toen ik op de oever naar de heuvels in het zuiden keek, zag ik een licht dat ik kende: de felle gloed, de wit oplichtende hemel, de schittering van de gletsjer die er ver achter lag. Het IJs was daar.

Estre was een erg oud dorp. De Haard en de buitengebouwen waren allemaal van grijze steen, gehouwen uit de steile bergwand waar ze tegenaan kleefden. Het was somber en erg winderig.

Ik klopte en de deur ging open. Ik zei: ‘Ik vraag de gastvrijheid van het Domein. Ik was een vriend van Therem van Estre.’

Degene die opendeed, een slanke, ernstig kijkende jongen van negentien à twintig jaar, hoorde mijn woorden zwijgend aan en liet me zwijgend binnen in de Haard. Hij nam me mee naar de badkamer, de kleedkamers en de grote keuken en toen hij erop had toegezien dat de vreemdeling was gewassen, gekleed en gevoed, liet hij me alleen in een slaapkamer die uit diepe, spleetvormige ramen uitkeek over het grijze meer en de grijze thorewouden die tussen Estre en Stok liggen. Het was een somber land, een somber huis. Het vuur loeide in de diepe haard, en verschafte als altijd meer warmte aan het oog en de geest dan aan het vlees, want de stenen vloer en de muren, de wind die buiten over de bergen en het IJs kwam aanwaaien absorbeerden de meeste warmte van de vlammen. Maar ik voelde de kou niet meer zoals vroeger, tijdens mijn eerste twee jaar op Winter; ik leefde nu al lange tijd in een koud land.

Ongeveer een uur later kwam de jongen (hij had de vlugge sierlijkheid van een meisje in zijn uiterlijk en zijn bewegingen, maar een meisje kan niet zo grimmig zwijgen als hij) me vertellen dat de Heer van Estre me wilde ontvangen als het mij behaagde. Ik volgde hem de trap af, door lange gangen waar een soort verstoppertje werd gespeeld. Kinderen schoten ons voorbij en glipten om ons heen, kleintjes gillend van opwinding, grotere die als schaduwen van deur naar deur gleden met hun hand voor hun mond om hun lach stil te houden. Een klein dikkerdje van een jaar of vijf, zes botste tegen mijn benen op, dook weg en greep de hand van mijn begeleider. ‘Sorve,’ piepte hij, terwijl hij mij met wijd opengesperde ogen aanstaarde: ‘Sorve, ik ga me verstoppen in de brouwerij —!’ En weg was hij als een ronde kiezel uit een katapult. Zonder een spier van zijn gezicht te vertrekken leidde de jongeman Sorve me verder en bracht me in de Binnenste Haard van de Heer van Estre. Esvans Harth rem ir Estraven was een oud man, over de zeventig, aan zijn stoel gekluisterd door jicht in de heupen. Hij zat rechtop in een rolstoel bij het vuur. Hij had een breed gezicht, afgestompt en verweerd door de tijd als een rots in een stroomversnelling: een kalm gezicht, afschuwelijk kalm.