Isaac Asimov - Hoeksteen van de Foundation

Kodell knikte. ‘We lieten machtsvertoon achterwege om die macht aldus te verduidelijken.’

‘Precies. Wie citeer je nu?’ ‘Ik geloof dat het voorkwam in een van de stukken van Eriden, maar ik weet het niet zeker. We kunnen het een van onze literaire bollebozen vragen als we weer thuis zijn.’

‘Als ik eraan denk. We moeten het wederbezoek van de Sayshellianen aan Terminus zo snel mogelijk regelen en ervoor zorgen dat zij volledig als gelijken worden behandeld. En ik vrees, Liono, dat jij dan zeer stringente veiligheidsmaatregelen zult moeten treffen. Onder onze heethoofden zullen er wel een paar verontwaardigd zijn en het zou niet verstandig zijn de Sayshellianen te confronteren met zelfs maar zoiets onschuldigs en voorbijgaands als een protestdemonstratie.’

‘Volledig mee eens,’ zei Kodell. ‘Tussen haakjes, het was een slimme zet van u dat u Trevize op pad zond.’

‘Mijn bliksemafleider? Hij heeft, eerlijk gezegd, beter gefunctioneerd dan ik had verwacht. Hij viel plompverloren Sayshell binnen en trok hun bliksem aan, in de vorm van protesten, met een snelheid die ik niet voor mogelijk had gehouden. Bij Alle Ruimte! Dat was een uitstekend excuus voor mijn bezoek: bezorgdheid dat een van de burgers van de Foundation hen had lastig gevallen en dank voor hun verdraagzaamheid!’

‘Slim! Maar denkt u niet dat het beter zou zijn geweest als wij Trevize met ons mee terug hadden genomen?’

‘Nee. In het algemeen gesproken zie ik hem overal liever dan thuis. Op Terminus zou hij een storend element zijn. Zijn onzinpraat over de Tweede Foundation was een perfecte aanleiding om hem weg te sturen en we rekenden natuurlijk op Pelorat om hem naar Sayshell te brengen, maar ik wil niet dat hij terugkeert om die nonsens verder te verbreiden. Je weet maar nooit waar dat toe zou kunnen leiden.’

Kodell grinnikte, ik geloof niet dat er lichtgeloviger typen bestaan dan intellectuele academici van de Universiteit. Ik vraag mij wel eens of wat Pelorat nog méér van ons geslikt zou hebben, als we dat hadden gewild.’

‘Het geloof in het feitelijke bestaan van de mythische Sayshelliaanse planeet Gaia was voor ons meer dan genoeg — maar genoeg daarvan. Bij onze terugkomst zullen wij tegenover de Raad staan en we hebben haar instemming nodig voor het verdrag. Gelukkig hebben wij nu een verklaring van Trevize — met stem-afdruk en alles — dat hij Terminus vrijwillig heeft verlaten. Ik zal officieel mijn spijt betuigen voor Trevizes kortstondige arrestatie en dat zal de Raad tevreden stellen.’

‘De gladstrijkerij laat ik in het volste vertrouwen aan u over,’ zei Kodell droog. ‘Hebt u echter rekening gehouden met de mogelijkheid dat Trevize zijn speurtocht naar de Tweede Foundation wellicht zal voortzetten?’

‘Laat hem maar,’ zei Branno schouderophalend. ‘Zo lang hij dat maar niet doet op Terminus. Dat zal hem bezig houden en hij zal er niets mee opschieten. Het zogenaamde voortbestaan van de Tweede Foundation is onze mythe van de eeuw, zoals het bestaan van Gaia de mythe van Sayshell is.’

Zij leunde achterover en zag er bepaald opgewekt uit. ‘En nu hebben wij Sayshell in onze greep, en tegen de tijd dat zij dat zelf inzien zal het te laat zijn om uit die greep nog los te komen. En zo zal de groei van de Foundation steeds aanhouden, een gestage en onafwendbare groei.’

‘En dat zal volledig uw verdienste zijn, Burgemeester.’

‘Dat was mij niet geheel ontgaan,’ zei Branno. Hun schip glipte weg in de hyper-ruimte en keerde in de omgeving van Terminus terug in de ruimte.

Spreker Stor Gendibal was weer in zijn eigen schip en had alle reden tot tevredenheid. De ontmoeting met de Eerste Foundation had niet lang geduurd, maar was buitengewoon vruchtbaar geweest.

Hij had een boodschap naar huis gestuurd waarin hij zijn gevoelens van triomf zorgvuldig had beteugeld. Op dit ogenblik was het voldoende de Eerste Spreker te laten weten dat alles goed was verlopen (zoals deze trouwens al had kunnen afleiden uit het feit dat de gezamenlijke geestvaardigheid van de Tweede Foundation uiteindelijk toch niet ingeschakeld had hoeven te worden. De details zouden later wel worden besproken.

Hij zou beschrijven hoe een zorgvuldige, en heel minieme, ingreep in de geest van Burgemeester Branno haar obsessie van een Keizerlijke grootsheid had omgezet in een begeerte naar praktische handelsverdragen. En hoe een zorgvuldige ingreep bij de leider van Sayshell — vanaf een flinke afstand verricht — ertoe had geleid dat deze de Burgemeester uitnodigde voor overleg en hoe vervolgens een wederzijdse toenadering tot stand was gekomen zonder dat nog verdere ingrepen nodig waren geweest. En dat Compor vervolgens in zijn eigen schip naar Terminus was teruggekeerd om erop toe te zien dat de overeenkomst zou worden nageleefd. Welbeschouwd, dacht Gendibal met innige tevredenheid, was het nagenoeg een schoolvoorbeeld van grootse resultaten als gevolg van minieme, maar fijnzinnige toepassing van geestvaardigheid.

Hij was er zeker van dat dit de genadeslag zou zijn voor Spreker Delarmi en zou leiden tot een benoeming van hemzelf als Eerste Spreker zodra hij de details tijdens een formele bijeenkomst van de Tafel zou hebben uiteengezet.

Voor zichzelf wilde hij het belang van Sura Novi’s aanwezigheid niet ontkennen, maar het was niet nodig dat aspect tegenover alle Sprekers te benadrukken. Niet alleen was zij onmisbaar geweest voor zijn overwinning, maar zij verschafte hem nu ook het excuus dat hij nodig had om zich te verkneukelen in zijn kinderlijke behoefte (een zeer menselijke behoefte, en ook Sprekers zijn maar mensen) aan loftuitingen — want van haar mateloze bewondering was hij bij voorbaat verzekerd.

Hij wist dat zij absoluut niet had begrepen wat er allemaal was gebeurd, maar zij besefte dat hij de zaken aardig naar zijn hand had weten te zetten en om die reden glom zij van trots. Hij liefkoosde de gladde contouren van haar geest en voelde de warmte van die trots.

‘Zonder jou had ik het niet kunnen doen, Novi,’ zei hij. ik heb het aan jou te danken dat de Eerste Foundation… de mensen in het grote schip…’

‘Ja, Meester, ik weet wie u bedoelt.’

‘Dankzij jou wist ik dat zij een geestscherm hadden en een zekere geestvaardigheid, zij het een zwakke. Door de effecten in jouw geest kon ik de karakteristieken van beide gegevens nauwkeurig bepalen. Daardoor wist ik hoe ik het ene doelmatig kon doordringen en het andere doelmatig kon afbuigen.’

‘Ik begrijp niet precies wat u zegt, Meester,’ zei Novi aarzelend, ‘maar ik zou u graag nog veel meer hebben geholpen als ik dat had gekund.’

‘Dat weet ik, Novi. Maar wat je deed was ruimschoots genoeg. Het is verbazend hoe gevaarlijk zij hadden kunnen zijn. Maar nu zijn ze betrapt terwijl noch hun scherm, noch hun geestesveld al sterk genoeg is. Ze kunnen nog worden tegengehouden. De Burgemeester gaat nu terug. Zij heeft het scherm en het geestveld vergeten en verheugt zich over het afsluiten van een handelsverdrag met Sayshell, dat daardoor feitelijk een deel van de Federatie wordt. Ik zal niet ontkennen dat er nog heel wat meer moet worden gedaan om hun ontwikkeling van het scherm en het geestveld te neutraliseren — daar zijn we tot nu toe veel te nalatig in geweest — maar dat zal beslist nog gebeuren.’

Hij piekerde even over dat onderwerp en vervolgde met zachtere stem: ‘We hebben wat de Eerste Foundation betreft veel te veel als vanzelfsprekend aangenomen. We moeten hen veel scherper in het oog houden. We moeten de hele Melkweg op de een of andere manier dichter bijeen brengen. Wij moeten onze geestvaardigheid gebruiken om een hechtere samenwerking en een groter groepsbewustzijn te creëren. Dat zou passen in het Plan. Ik ben daarvan overtuigd en zal ervoor zorgen.’

Novi’s stem klonk bezorgd. ‘Meester?’