Orson Card: Ender wint

Hoe weet ik dit allemaal, dacht Ender. Hoe kan ik die dingen zien alsof het mijn eigen herinneringen zijn.

Als in antwoord op die gedachte zag hij het eerste van al zijn gevechten met de kruiperdvloten. Hij had het eerder alleen op de simulator gezien; nu zag hij het zoals de zwermkoningin het zag, door vele verschillende ogen. De kruiperds vormden hun bol van schepen, en ineens doken uit het donker de verschrikkelijke jagers op en de Kleine Dokter vernietigde hen in een felle gloed. Toen voelde hij wat de zwermkoningin voelde terwijl ze door de ogen van haar werksters de dood zag naderen, te snel om hem nog te vermijden, maar niet snel genoeg om hem niet te zien aankomen. Maar er kwam geen herinnering aan pijn of angst. Wat de zwermkoningin voelde was droefheid, een gevoel van gelatenheid. Ze had deze woorden niet gedacht toen ze de mensen zag komen om hen te doden, maar Ender begreep haar wel in woorden. Ze hebben ons dus niet vergeven, dacht ze. We zullen vast en zeker sterven.

‘Hoe kunnen jullie weer leven?’vroeg hij.

De koningin in haar zijden cocon had geen woorden om terug te geven; maar toen hij zijn ogen dicht deed en in zijn geheugen zocht, kwamen er geen oude herinneringen maar nieuwe beelden. De cocon moest op een koele plaats gelegd worden, een donkere plaats, maar wel met water zodat ze niet te droog werd; nee, niet gewoon maar water, maar water vermengd met het sap van een bepaalde boom en op kamertemperatuur gehouden zodat in de cocon bepaalde reacties konden plaatsvinden. Dan moest er tijd verstrijken. Dagen en weken om de pop de tijd te geven om inwendige veranderingen te ondergaan. En dan, als de cocon een roestbruine kleur had aangenomen — Ender zag zichzelf de cocon opensplijten en de kleine, broze koningin eruit helpen. Hij zag hoe hij haar bij een voorpoot nam en haar van haar geboortewater naar een nestelplaats leidde, zacht met dorre bladeren op droog zand. Dan leef ik weer, klonk een gedachte in zijn hoofd. Dan ben ik wakker. Dan maak ik mijn tienduizend kinderen.

‘Nee,’zei Ender. ‘Dat kan ik niet doen.’

Ontsteltenis.

‘Jouw kinderen zijn nu de monsters uit onze nachtmerries. Als ik je nu zou wekken zouden we jullie alleen maar opnieuw doodmaken.’

Tientallen beelden van mensen die door kruiperds gedood werden flitsten door zijn hoofd, maar met de beelden kwam er een zo overweldigend verdriet mee dat hij het niet kon verdragen en hij huilde hun tranen voor hen.

‘Als je hun ook zou kunnen laten voelen wat je mij kunt laten voelen, dan zouden ze jullie misschien kunnen vergeven.’

Alleen mij kennen ze, besefte hij. Ze vonden me door de weerwort; ze volgden hem en nestelden zich in mijn hoofd. Ze leerden me kennen in de ellende van mijn gekwelde dromen, nota bene terwijl ik overdag bezig was om hen uit te roeien; ze ontdekten dat ik bang voor hen was en ze ontdekten ook dat ik niet wist dat ik bezig was om hen te doden. In de paar weken die hun restten bouwden ze deze toren voor mij, en het lijk van de Reus en de speeltuin en de richel aan het Einde van de Wereld, om me met eigen ogen deze plek te laten ontdekken. Ik ben de enige die zij kennen en ze kunnen dus alleen tegen en via mij praten. Wij zijn net als jullie, zei een indringende gedachte in zijn hoofd. Het was niet onze bedoeling om te moorden en toen we het begrepen zijn we nooit meer teruggekomen. We dachten dat wij de enige denkende wezens in het heelal waren, tot we jullie tegenkwamen, maar we hadden in onze wildste dromen niet vermoed dat gedachten zouden kunnen ontspruiten aan de eenzame dieren die elkaars dromen niet kunnen dromen. Hoe hadden wij dat kunnen weten? Wij zouden vreedzaam met jullie kunnen samenleven. Geloof ons, geloof ons, geloof ons.

Hij stak zijn hand in de holte en nam de cocon eruit. Die was verbazingwekkend licht voor iets dat alle hoop en toekomst van een groots volk bevatte.

‘Ik zal je meenemen,’zei Ender, ‘ik zal van wereld naar wereld trekken tot ik een tijd en een plaats vind waar je veilig kunt ontwaken. En ik zal jullie verhaal aan mijn volk vertellen, zodat ze jullie op den duur misschien ook kunnen vergeven. Zoals jij mij hebt vergeven.’

Hij wikkelde de koninginnecocon in zijn jasje en klom met haar de toren uit.

‘Wat heb je daarbinnen gevonden?’vroeg Abra.

‘Het antwoord,’zei Ender.

‘Waarop?’

‘Op mijn vraag.’En dat was alles wat hij over de hele zaak zei; ze zochten nog vijf dagen en kozen voor de nieuwe kolonie een plaats ver oostelijk en zuidelijk van de toren.

Weken later kwam hij bij Valentine en vroeg haar om iets te lezen dat hij had geschreven; op de scheepscomputer riep ze het bestand op dat hij had genoemd en las het.

Het was geschreven alsof de zwermkoningin aan het woord was en ze vertelde alles wat ze nog van plan waren geweest en alles wat ze ooit gedaan hadden. Dit zijn onze mislukkingen en dit is waarin wij groot zijn; we wilden jullie geen pijn doen en we vergeven jullie voor onze dood. Wat er vanaf hun vroegste bewuste bestaan tot aan de grote oorlogen die hun thuisplaneet hadden geteisterd allemaal was gebeurd, vertelde Ender snel, alsof het een oude herinnering was. Maar toen hij bij het leven van de grote moeder was aangeland, de koningin van alle kruiperds, die als eerste leerde om de nieuwe koningin bij zich te houden en haar te onderwijzen in plaats van haar te doden of haar weg te jagen, toen vertraagde hij zijn verhaaltempo en vertelde hij hoe vaak zij toch nog haar eigen kind had moeten vernietigen, het nieuwe zelf dat niet als zij was, tot ze er eindelijk een ter wereld bracht die haar zoeken naar harmonie begreep. Dit was iets nieuws op de wereld, twee koninginnen die elkaar liefhadden en hielpen in plaats van elkaar te bestrijden, en samen waren ze sterker dan elke andere zwerm. Ze gedijden goed en kregen meer dochters die zich in vrede met hen verenigden; het was het begin van wijsheid.

Hadden we maar met jullie kunnen praten, zei de zwermkoningin in Enders woorden. Maar nu dat niet zo heeft mogen zijn, willen we jullie slechts één ding vragen: denk niet aan ons terug als vijanden maar als tragische zusters, door Lot, God of Evolutie in een kwalijke gestalte gegoten. Als we elkaar gekust hadden zou dat het wonder geweest zijn dat ons in elkaars ogen menselijk had gemaakt. Maar nu hebben we elkaar gedood. Toch verwelkomen we jullie nu als geliefde gasten. Betreed ons huis, dochters van de Aarde; woon in onze tunnels, oogst van onze akkers; jullie zijn nu onze handen voor wat wij niet meer kunnen doen. Bloei, bomen; groei, velden; verwarm hen, zonnen; draag vrucht voor hen, planeten: zij zijn onze aangenomen dochters en ze zijn thuisgekomen.

Het boek dat Ender schreef was niet lang, maar het bevatte al het goed en al het kwaad dat de zwermkoningin kende. En hij ondertekende het, niet met zijn naam, maar met een titel:

SPREKER VOOR DE DODEN

Op Aarde werd het boek in stilte gepubliceerd en in stilte ging het van hand tot hand tot het nog maar moeilijk te geloven was dat er nog iemand op Aarde was die het niet had gelezen. De meesten die het lazen vonden het interessant; sommigen die het lazen konden het niet meer van zich afzetten. Ze begonnen er zo goed als ze konden naar te leven en als hun geliefden stierven, stond er naast het graf een gelovige op om dienst te doen als Spreker voor de Doden en te zeggen wat de dode gezegd zou hebben maar dan volledig oprecht, zonder fouten te verdoezelen of deugden voor te wenden. De mensen die zulke diensten bezochten vonden ze soms pijnlijk en verontrustend, maar er waren er veel die besloten dat hun leven ondanks hun vergissingen de moeite waard was en dat als zij stierven een Spreker voor hen de waarheid zou moeten vertellen.

Op Aarde bleef het een religie te midden van vele andere religies. Maar voor de mensen die door de grote grot van de ruimte reisden en hun leven leidden in de tunnels van de zwermkoningin en de akkers van de zwermkoningin bebouwden, was het de enige religie. Er was geen enkele kolonie die geen Spreker voor de Doden had.