Orson Card - Ender wint

Ender knikte. ‘Dat is de Peter die ik kende.’

‘Grappig niet waar? Dat Peter uiteindelijk miljoenen levens redde.’

‘Terwijl ik er miljarden vernietigde.’

‘Dat had ik niet willen zeggen.’

‘Hij wilde me dus gebruiken?’

‘Hij had grootse plannen met je, Ender. Bij jouw aankomst zou hij in het openbaar onthullen wie hij was en hij zou je voor alle videocamera’s komen begroeten. De oudere broer van Ender Wiggin die toevallig ook de grote Locke is, de schepper van de vrede. Naast jou staand, zou hij heel volwassen lijken. En jullie lijken meer dan ooit op elkaar. Daarna zou het voor hem heel makkelijk zijn om de macht over te nemen.’

‘Waarom heb je hem niet laten begaan?’

‘Ender, je zou toch doodongelukkig worden als je de rest van je leven als pion van Peter moest slijten.’

‘Waarom? Ik ben mijn hele leven al iemands pion geweest.’

‘Ik ook. Ik heb Peter alle bewijzen laten zien die ik had verzameld, genoeg om hem in de ogen van het grote publiek tot een psychotische moordenaar te bombarderen. Daar waren levensgrote kleurenfoto’s bij van gemartelde eekhoorns en een paar monitorvideo’s van de manier waarop hij jou vroeger behandelde. Het was een heel karwei om het allemaal bij elkaar te krijgen, maar toen hij het eenmaal onder ogen kreeg, was hij bereid om me alles te geven wat ik wilde. Ik wilde vrijheid voor jou en voor mij.’

‘Gaan wonen in het huis van het volk dat ik heb vermoord is anders niet mijn idee van vrijheid.’

‘Ender, wat gebeurd is is gebeurd. Hun werelden zij nu leeg, de onze is overvol. En wij kunnen iets meenemen dat hun werelden nooit gekend hebben — steden vol mensen die eigen, individuele levens leiden, die elkaar om heel verschillende redenen liefhebben en haten. Op alle kruiperdwerelden was er nooit meer dan één verhaal te vertellen; als wij daar zijn zal de wereld vol zijn met verhalen en we verzinnen er elke dag weer een nieuw stuk bij. Ender, de Aarde is van Peter. En als je nu niet met me meegaat, zal hij jou naar beneden halen en je gebruiken tot je wilde dat je nooit geboren was. Dit is je enige kans om daaraan te ontsnappen.’

Ender zei niets.

‘Ik weet wat jij denkt, Ender. Jij denkt dat ik net zo hard bezig ben om je te sturen en te stellen als Peter of Graff of al die anderen.’

‘Het kwam wel even bij me op, ja.’

‘Welkom bij de mensheid. Niemand heeft echt de touwtjes van zijn eigen leven in handen, Ender. Dus kun je je maar het beste laten leiden door goede mensen, door mensen die van je houden. Ik ben hier niet gekomen omdat ik zo graag kolonist wilde worden. Ik kwam hier omdat ik mijn hele leven heb doorgebracht in het gezelschap van de broer waaraan ik een hekel had. Nu wil ik wel eens de kans krijgen om de broer van wie ik hield te leren kennen, voor het te laat is, voor we geen kinderen meer zijn.’

‘Daar is het al te laat voor.’

‘Je hebt het mis, Ender. Jij denkt dat je volwassen bent en moe en blasé van alles, maar in je hart ben je nog net zo’n kind als ik. We kunnen het verder voor iedereen geheim houden. Zolang jij de kolonie bestuurt en ik politieke filosofie schrijf, zal niemand ooit vermoeden dat we in het holst van de nacht naar elkaars kamer sluipen voor een potje schaak of een kussengevecht.’

Ender moest lachen maar hij had een paar dingen opgemerkt die ze zo terloops had laten vallen dat het geen toeval meer kon zijn. ‘Besturen?’

‘Ik ben Demosthenes, Ender. Ik ben niet met stille trom vertrokken. Een openbare mededeling dat ik zo sterk in de kolonisatiebeweging geloof dat ik zelf met het eerste schip zal vertrekken. Tegelijk heeft de minister van Kolonisatie, een zekere Graff, voormalig kolonel, aangekondigd dat de piloot van het kolonieschip Mazer Rackham zal zijn en dat Ender Wiggin landvoogd zal worden van de nieuwe kolonie.’

‘Dat hadden ze me eerst wel eens kunnen vragen.’

‘Ik wilde het je zelf vragen.’

‘Maar het is al bekend gemaakt.’

‘Nee, ze zullen het morgen bekend maken, als je het aanbod aanneemt. Mazer heeft een paar uur geleden al ja gezegd, op Eros.’

‘Dus jij gaat iedereen vertellen dat jij Demosthenes bent? Een meisje van veertien?’

‘We gaan alleen maar bekend maken dat Demosthenes met de kolonie meegaat. Dan kunnen ze zich de komende vijftig jaar over de passagierslijst buigen om uit te plussen wie van hen de grote demagoog uit de Tijd van Locke is.’

Ender lachte en zei hoofdschuddend: ‘Volgens mij vind je het nog leuk ook, Val.’

‘Ik zou niet weten waarom ik het niet leuk zou mogen vinden.’

‘Nou goed,’zei Ender. ‘Ik ga mee. Misschien zelfs wel als landvoogd, als Mazer en jij beloven om me te helpen. Ik moet bekennen dat ik me voor het werk dat ik nu doe niet erg hoef in te spannen.’

Ze slaakte een gilletje en omhelsde hem, als een doodgewone tiener die net van haar kleine broertje een cadeautje had gekregen dat ze heel graag wilde hebben.

‘Val,’zei hij. ‘Er is één ding dat ik even heel duidelijk wil stellen. Ik ga niet voor jou. Ik ga ook niet omdat ik zo graag landvoogd wil worden of omdat ik me hier verveel. Ik ga omdat ik de kruiperds beter ken dan enige andere levende ziel, en als ik daarheen ga kan ik hen misschien nog beter leren begrijpen. Ik heb hun hun toekomst ontstolen en het enige wat ik daar tegenover kan stellen is mijn best doen om te zien wat ik van hun verleden kan opsteken.’

De reis was lang. Tegen het eind ervan had Val het eerste deel van haar geschiedenis van de oorlog met de kruiperds voltooid en onder Demosthenes’naam per weerwort naar de Aarde overgeseind en had Ender zich iets beters verworven dan de aanbidding van de passagiers. Ze kenden hem nu en hij had hun liefde en hun ontzag gewonnen.

Hij werkte hard op de nieuwe wereld; bij het besturen maakte hij liever gebruik van zijn overredingskracht dan van zijn gezag en hij werkte net zo hard mee aan alles wat nodig was om een zichzelf bedruipende economie op poten te zetten als alle anderen. Maar zijn belangrijkste taak, was iedereen met hem eens, was toch het verkennen van de dingen die de kruiperds hadden achtergelaten, om te kijken of hij tussen de bouwsels, de machinerieën en de braakliggende velden nog iets kon vinden dat voor mensen bruikbaar was, waar ze nog iets van konden opsteken. Er waren geen boeken die hij zou kunnen bestuderen — de kruiperds hadden die niet nodig. Omdat ze alles in hun geheugen hadden en omdat alles wat gedacht werd tegelijk al uitgesproken was, stierf toen de kruiperds stierven hun kennis met hen.

En toch. Uit de stevige constructie van de daken van hun veestallen en hun voorraadschuren, leidde Ender af dat de winters streng zouden zijn met hevige sneeuwval. Uit omheiningen van gepunte palen die schuin naar buiten staken leerde hij dat er roofdieren waren die een gevaar vormden voor vee of gewas. In de molen kwam hij erachter dat de lange, smerig smakende vruchten die in de met onkruid overwoekerde boomgaarden groeiden, gedroogd werden en tot meel vermalen. En de draagbanden die ooit door de volwassenen gebruikt werden om de jongen in mee te nemen naar de akkers, leerden hem dat de kruiperds dan weliswaar misschien niet erg individueel ingesteld waren maar wel van hun kinderen hielden.

Het leven ging al gauw zijn gang en de jaren verstreken. De kolonie leefde in houten huizen en gebruikte de tunnels van de kruiperdstad voor opslag en als werkplaatsen. Ze werden inmiddels bestuurd door een raad met gekozen leden zodat Ender nog wel landvoogd werd genoemd, maar in feite alleen de rol van rechter vervulde. Er waren misdaden en ruzies, naast samenwerking en dienstverlening; er waren mensen die van elkaar hielden en mensen die dat niet deden; het was een mensenwereld. Ze wachtten niet meer zo verlangend op elk nieuw bericht van de weerwort; de namen die op Aarde beroemd waren betekenden voor hen nu maar weinig. De enige naam die ze kenden was die van Peter Wiggin, de Hegemoon van Aarde; het enige nieuws dat hen bereikte was nieuws over vrede, over welvaart, over grote schepen die de kusten van het Aardse zonnestelsel verlieten en het komeetafweerscherm passeerden om de kruiperdwerelden te gaan vullen. Weldra zouden er op deze wereld, Enders Wereld, andere kolonies bestaan; weldra zouden ze buren hebben; ze waren al halverwege; maar het kon niemand wat schelen. Ze zouden de nieuwkomers helpen als ze aankwamen, ze zouden hun leren wat zij geleerd hadden, maar wat er in het leven nu belangrijk was, was wie met wie zou trouwen, en wie er ziek was en wanneer het zaaitijd was en waarom je iemand zou moeten betalen als het kalf drie weken nadat je het kreeg al doodgegaan was.