Orson Card - Ender wint

‘Ik wil jouw mening graag horen.’

‘De kruiperds praten niet. Ze denken tegen elkaar, en dat kost geen tijd, net als het filooteffect. Net als de weerwort. Maar de meeste mensen dachten altijd dat dat toch een soort geregelde communicatie inhield, zoals bij taal — ik denk iets tegen jou en jij geeft mij antwoord. Dat heb ik nooit geloofd. Het gaat veel te gelijktijdig , de manier waarop ze allemaal samen op dingen reageren. Je hebt de videobanden gezien. Daar wordt niet onderling gediscussieerd om te besluiten welke actie ze zullen ondernemen. Elk schip gedraagt zich als een onderdeel van een enkel organisme. Het reageert zoals je lijf reageert tijdens een gevecht, wanneer de verschillende onderdelen werktuiglijk en zonder er bij te hoeven nadenken alles doen wat ze moeten doen. Er is bij hun geen geestelijk gesprek gaande tussen mensen met verschillende gedachtengangen. Al hun gedachten zijn aanwezig, samen, allemaal tegelijk.’

‘Eén enkele persoonlijkheid en elke kruiperd is zoiets als een hand of een voet?’

‘Ja. Ik was niet de eerste die dit bedacht, maar ik was wel de eerste die het geloofde. En nog iets anders. Iets dat zo kinderachtig en dom is dat de xenobiologen me met hun gelach tot zwijgen brachten toen ik het na het gevecht zei. De kruiperds zijn beestjes . Ze zijn net zoiets als mieren of bijen. Een koningin met werksters. Dat was misschien wel honderd miljoen jaar geleden, maar zo zijn ze in ieder geval begonnen, met zo’n soort patroon. Zeker weten dat geen van de kruiperds die wij onder ogen kregen enige mogelijkheid had om nieuwe kleine kruiperdjes te maken. Zouden ze dus niet gewoon hun koningin gehouden hebben toen ze die vaardigheid om samen te denken ontwikkelden? Zou de koningin niet gewoon het centrum van de groep blijven? Waarom zou dat ooit veranderen?’

‘Het is dus de koningin die de hele groep stuurt.’

‘Ik had zelfs de bewijzen. Niet dat zij dat ooit zouden kunnen zien, hoor. Bij de Eerste Invasie kwam het niet voor omdat dat een verkenningsexpeditie was. Maar de Tweede Invasie was een kolonisatievlucht. Om een nieuwe zwerm te stichten of zoiets.’

‘Ze hadden dus een koningin mee.’

‘De videobanden van de Tweede Invasie toen ze onze vloten in het kometenafweerscherm vernietigden.’Hij toetste ze in en liet de patronen van de kruiperds in beeld komen. ‘Wijs mij het schip van de koningin aan.’

Het was bijna niet te vinden. Het duurde een hele tijd voor Ender het zag. De kruiperdschepen bleven zich voortdurend verplaatsen, allemaal. Er was geen duidelijk herkenbaar vlaggeschip, geen zichtbaar zenuwcentrum. Maar terwijl Mazer de videoband telkens en telkens weer afdraaide, begon Ender geleidelijk aan te zien hoe alle beweging zich concentreerde rond en ontsprong vanuit een centraal punt. Het centrale punt verplaatste zich maar nadat hij lang genoeg had gekeken, was het duidelijk dat de ogen van de vloot, het ego van de vloot, het gezichtspunt waaruit alle beslissingen werden genomen, één bepaald schip was. Hij wees het aan.

‘Jij ziet het. Ik zie het. Dat brengt het totaal op twee mensen uit al die velen die deze opnamen gezien hebben. Maar waar blijft het?’

‘Ze laten dat schip op dezelfde manier bewegen als elk willekeurig ander schip.’

‘Ze weten dat het hun zwakke plek is.’

‘Maar je hebt gelijk. Dat is de koningin. Toch zou je verwachten dat toen jij dat schip aanviel, ze onmiddellijk al hun geweld op jou zouden concentreren. Ze hadden je finaal aan flarden kunnen schieten.’

‘Dat weet ik. Dat is ook precies wat ik er niet aan begrijp. Niet dat ze me niet probeerden tegen te houden — ze vuurden op me. Maar het lijkt wel alsof ze niet echt konden geloven dat ik hun koningin werkelijk zou doden , tot het te laat was. Misschien worden in hun samenleving koninginnen wel nooit gedood, maar alleen gevangen genomen, alleen schaakmat gezet. Ik deed iets wat ze van een vijand nooit verwacht hadden.’

‘En toen zij stierf, stierven alle anderen.’

‘Nee, ze werden alleen heel stom. Op de eerste schepen die we enterden leefden de kruiperds nog. Organisch gesproken. Maar ze verroerden zich niet, ze reageerden nergens op, zelfs niet toen onze geleerden er een paar begonnen te ontleden om te zien of we iets meer over de kruiperds te weten konden komen. Na een tijdje gingen ze allemaal dood. Ze hadden geen wil meer. Als de koningin dood is, zit er niets meer in die kleine lijfjes.’

‘Waarom geloven ze je niet?’

‘Omdat we geen koningin vonden.’

‘Die is natuurlijk in stukken gereten bij de explosie.’

‘Zo gaat dat in een oorlog. Overleven gaat voor op biologie. Maar er zijn er toch wel een paar die inmiddels naar mijn manier van denken beginnen over te hellen. Je kunt ook niet lang in dit oord leven zonder dat de bewijzen je in het oog springen.’

‘Wat voor bewijzen zijn er dan te vinden op Eros?’

‘Ender, kijk om je heen. Mensen hebben deze tunnels niet gegraven. Neem bijvoorbeeld de plafonds, die vinden wij veel te laag. Dit was de verste voorpost van de kruiperds bij de Eerste Invasie. Ze hebben deze tunnels uitgehakt nog voor wij zelfs maar wisten dat ze bestonden. We leven hier in een kruiperdnest. Maar we hebben onze huur al betaald. Het heeft minstens duizend mariniers het leven gekost om ze vertrek voor vertrek uit deze honingraten te verdrijven. De kruiperds hebben voor elke meter geknokt.’

Nu begreep Ender ook waarom de vertrekken nooit prettig aandeden. ‘Ik wist dat dit geen mensenplek was.’

‘Dit was de goudmijn. Als ze geweten hadden dat we die eerste oorlog zouden winnen hadden ze waarschijnlijk dit alles nooit gebouwd. We leerden hier hoe je zwaartekracht moet manipuleren omdat zij hier de zwaartekracht vergroot hadden. We leerden doelmatig gebruik maken van sterrenenergie omdat zij deze planeet verduisterd hadden. Daardoor hebben we hen trouwens juist ontdekt. Binnen een periode van drie dagen verdween Eros geleidelijk aan van de telescopen. We stuurden er een sleper heen om uit te zoeken hoe dat kwam. Nou ze kwamen erachter. De sleper zond uit wat zijn videoapparatuur opnam, met inbegrip van de kruiperds die het schip enterden en de bemanning afslachtten. Hij bleef uitzenden terwijl de kruiperds de hele boot onderzochten. Pas toen ze uiteindelijk de hele sleper uit elkaar sloopten kwam er een eind aan de uitzending. Dat kwam door hun blindheid — zij hoefden nooit iets met apparatuur over te seinen, en het kwam dus niet bij hen op dat er iemand kon meekijken als de bemanning eenmaal dood was.’

‘Waarom doodden ze de bemanning?’

‘Waarom niet? Voor hen was het verlies van een paar bemanningsleden zoiets als voor ons nagels knippen. Niets om je druk over te maken. Zij verkeerden misschien wel in de veronderstelling dat ze op een gewone manier onze communicatie uitschakelden door de werksters die de sleper bedienden uit te schakelen. Ze waren niet bezig met het vermoorden van levende, zelfstandig denkende wezens met een zelfstandige genetische toekomst. Iemand vermoorden stelt bij hen niet veel voor. Alleen een koningin doden is bij hun eigenlijk echte moord omdat alleen het doden van een koningin een genetisch pad afkapt.’

‘Ze wisten dus niet wat ze deden.’

‘Je hoeft hen niet te verontschuldigen, Ender. Het feit dat ze niet wisten dat ze menselijke wezens doodden, betekent niet dat ze die menselijke wezens niet doodden. Wij hebben het recht om ons naar ons beste vermogen te verdedigen en de enige manier die wij konden bedenken was de kruiperds doden voor ze ons doodden. Bekijk het eens op deze manier. In al de oorlogshandelingen hebben de kruiperds tot nu toe duizenden en duizenden denkende, levende wezens gedood. En in al die oorlogshandelingen hebben wij er maar één gedood.’

‘Als jij de koningin niet had gedood, Mazer, zouden we dan de oorlog verloren hebben?’