Orson Card - Ender wint

Ender knikte traag. Zijn lijf deed op wel honderd plaatsen pijn.

‘Mooi,’zei de oude man. ‘Dan hoeven we nooit meer zo’n knokpartij te houden. Verder doen we alles met de simulator. Van nu af aan zal ik je gevechten programmeren en niet de computer; ik zal de strategie van je vijand bedenken en jij zult leren om razendsnel te ontdekken wat de vijand voor streken voor je in petto heeft. Onthou goed jongen: van nu af aan is de vijand slimmer dan jij. Van nu af aan is de vijand sterker dan jij. Van nu af aan sta je altijd op het punt om te verliezen.’

De oude man keek weer ernstig. ‘Je zult op het punt staan om te verliezen, Ender, maar je zult winnen. Je zult de vijand leren verslaan. Hij zal je leren hoe.’

De leraar stond op. ‘In deze school is het al van oudsher de gewoonte dat jongere leerlingen door oudere leerlingen worden uitgekozen. Ze worden kameraden en de oudste leert de jongste alles wat hij weet. Ze zijn altijd aan het vechten, altijd aan het strijden en ze zijn altijd samen. Ik heb jou gekozen.’

Toen de oude man naar de deur liep, zei Ender: ‘Jij bent te oud voor een leerling van deze school.’

‘Niemand is ooit te oud om iets over de vijand te leren. Ik heb van de kruiperds geleerd. Jij zult van mij leren.’

Toen de oude man zijn handpalm tegen het slot drukte om de deur te openen, nam Ender een hoge sprong en schopte hem met twee voeten in zijn lendenen. Zijn schop kwam hard genoeg aan om hem weer op zijn voeten te doen landen terwijl de oude man met een kreet op de grond in elkaar zakte.

Zich aan de deurknop vasthoudend krabbelde de oude man met een van pijn vertrokken gezicht langzaam overeind. Hij leek buiten gevecht gesteld, maar Ender vertrouwde hem niet. Ondanks zijn achterdocht liet hij zich toch nog verrassen door de snelheid van de oude man. Een tel later lag hij aan de overkant naast de wand op de grond, met een bloedneus en een tand door zijn lip waar zijn gezicht zijn bed had geraakt. Hij kon zich nog net voldoende ver omdraaien om de oude man in de deuropening te zien staan en kreunend met een hand over zijn pijnlijke rug te zien strijken. De oude man grijnsde.

Ender grijnsde terug. ‘Leraar,’zei hij. ‘Heb je ook een naam?’

‘Mazer Rackham,’zei de oude man. Toen was hij verdwenen.

Van toen af aan was Ender of met Mazer Rackham samen of alleen. De oude man deed zelden zijn mond open, maar hij was er altijd; bij het eten, bij de lessen, bij de simulator, ‘s nachts bij hem op de kamer. Soms ging Mazer even weg, maar altijd als Mazer weg was, was de deur op slot en er kwam nooit iemand langs als Mazer nog niet terug was. Ender noemde hem eens een hele week Cipier Rackham. Mazer reageerde even gewillig op die naam als op zijn eigen naam en liet uit niets blijken dat hij het vervelend vond. Ender gaf het al spoedig op.

Er stond wel wat tegenover. Mazer nam met Ender de videobanden door van de oude gevechten van de Eerste Invasie en de rampzalige nederlagen van de I.V. in de Tweede Invasie. Dit waren geen samenraapsels uit de gecensureerde publieksbanden, maar continue, volledige opnames. Aangezien er in de grote gevechten een heleboel videocamera’s draaiden konden ze tactiek en strategie van de kruiperds van vele kanten bestuderen. Voor het eerst van zijn leven wees een leraar Ender op dingen die hij niet zelf al had gezien. Voor het eerst trof Ender een levend persoon met een geest die hij kon bewonderen.

‘Waarom ben je nog niet dood?’vroeg Ender hem. ‘Jouw gevecht vond zeventig jaar geleden plaats. En je bent nog niet eens zestig jaar oud.’

‘De wonderen van de relativiteit,’zei Mazer. ‘Na het gevecht hebben ze me hier twintig jaar vastgehouden, ook al smeekte ik hun om me het bevel te geven over een van de sterschepen die ze ten strijde stuurden tegen de thuisplaneet van de kruiperds en de kruiperdkolonies. Toen — kwamen ze dingen te weten over het gedrag van soldaten onder de druk van de strijd.’

‘Wat voor dingen?’

‘Jij hebt nooit genoeg psychologie geleerd om die te kunnen begrijpen. Het moet maar genoeg zijn als ik zeg dat ze begonnen te beseffen dat ik weliswaar nooit het bevel over de vloot zou kunnen voeren — ik zou al dood zijn voor de vloot zijn bestemming bereikte -maar dat ik wel de enige persoon was die de dingen die ik van de kruiperds begreep kon begrijpen. Ze beseften dat ik de enige was die de kruiperds ooit met verstand had verslagen in plaats van met mazzel. Ze hadden me hier nodig om — om dat te leren aan de persoon die wel het bevel over de vloot zou voeren.’

‘En dus zetten ze je in een sterschip, gaven je een relativistische snelheid —’

‘En toen wendde ik de steven en kwam naar huis. Een ontzettend saaie reis, Ender. Vijftig jaar in de ruimte. Officieel verstreken er voor mij maar acht jaren, maar het leken er wel vijfhonderd. En dat allemaal alleen maar opdat ik de volgende bevelhebber alles kon leren wat ik wist.’

‘Moet ik dan die bevelhebber worden?’

‘Laten we zeggen dat je op dit moment onze beste gok bent.’

‘Worden er ook anderen voorbereid?’

‘Nee.’

‘Dan ben ik dus de enige keus, niet waar?’

Mazer haalde zijn schouders op.

‘Op jou na. Je leeft nog steeds, niet waar? Waarom word jij het niet?’

Mazer schudde zijn hoofd.

‘Waarom niet. Je hebt al eerder van ze gewonnen.’

‘Er zijn goede en afdoende redenen waarom ik het bevel niet kan voeren.’

‘Laat me eens zien hoe jij de kruiperds versloeg, Mazer.’

Mazers gezicht werd een onleesbaar masker.

‘Je hebt me elk ander gevecht wel minstens zeven keer laten zien. Ik denk dat ik wel een paar manieren heb gezien om dingen die de kruiperds vroeger gelukt zijn te verijdelen, maar je hebt me nooit laten zien hoe het jou gelukt is om hen echt te verslaan .’

‘Die videoband wordt zeer strikt geheim gehouden, Ender.’

‘Dat weet ik. Ik heb hem gedeeltelijk weten te reconstrueren. Jij met je kleine reservemacht tegen hun enorme oorlogsvloot; die grote, forse sterschepen die hun zwermen jagers uitbraken. Jij stormt op één schip af, vuurt en het ontploft. Daar houden de fragmenten altijd op. Daarna zie je nooit wat anders dan soldaten die kruiperdschepen binnendringen en daar alleen maar dode kruiperds aantreffen.’

Mazer grinnikte. ‘Die strikte geheimhouding stelt dus ook geen moer voor. Kom op, dan gaan we de videoband bekijken.’

Behalve zij tweeën was er niemand in de videozaal en Ender deed de deur op slot. ‘Goed, we kunnen kijken.’

De videoband toonde precies de dingen die Ender al had weten uit te puzzelen. Mazers kamikazeduik naar het hart van de vijandige formatie, de enkele explosie en dan —

Niets. Mazers schip vloog door, ontweek de schokgolf van de explosie en zocht zich een weg tussen de andere kruiperdschepen door. Ze vuurden niet op hem. Ze wijzigden hun koers niet. Twee ervan botsten op elkaar en explodeerden — een onnodige botsing die elk van beide piloten had kunnen voorkomen. Geen van tweeën maakte zelfs maar een kleine koerscorrectie.

Mazer draaide nu de band versneld af. Sloeg een stuk over. ‘We hebben drie uur gewacht,’zei hij. ‘Niemand kon het geloven.’Toen begonnen de schepen van de I.V. de kruiperdschepen te naderen. De mariniers begonnen met hun snijstraalders aan hun enteroperaties. De opnamen lieten zien dat ze de kruiperds al dood op hun post aantroffen.

‘Je ziet dus,’zei Mazer, ‘dat je alles wat er te zien was al wist.’

‘Waarom is dat gebeurd?’

‘Dat weet niemand. Ik heb er zelf wel een mening over maar er zijn hopies geleerden die me vertellen dat ik in de verste verte niet bevoegd ben om een mening te hebben.’

‘Jij bent het die de slag heeft gewonnen.’

‘Ja, ik dacht ook dat ik daaraan wel een bevoegdheid om commentaar te leveren kon ontlenen, maar je weet hoe het gaat. Xenobiologen en xenopsychologen kunnen het idee dat een sterpiloot hen met louter giswerk de loef afstak niet aanvaarden. Ik denk dat ze me allemaal haten omdat ze na het zien van deze opnames allemaal de rest van hun leven op Eros moesten slijten. Om veiligheidsredenen, weet je wel. Daar waren ze niet blij mee.’