Orson Card - Ender wint

‘Ze storten mijn salaris ergens op Aarde op een bankrekening. Ik heb het nooit nodig gehad. Behalve om burgerkleren te kopen tijdens mijn — vakantie.’

‘U hecht niet aan materiële zaken. En toch bent u onaangenaam dik. Een vraatzuchtige asceet? Wat een tegenstelling.’

‘Als ik gespannen ben, ga ik eten. Terwijl u als u gespannen bent, bakken rotzooi uitbraakt.’

‘Ik mag u wel, kolonel Graff. We zullen wel met elkaar overweg kunnen.’

‘Dat kan me niet erg veel schelen, admiraal Chamrajnagar. Ik ben hier voor Ender. En we zijn hier geen van tweeën voor u.’

Ender haatte Eros vanaf het moment dat hij uit de sleper omlaag pendelde. Op Aarde waar de vloeren plat waren had hij zich al ongelukkig genoeg gevoeld; Eros was helemaal hopeloos. Het was een brok steen met ruwweg de vorm van een spoel die op zijn smalste punt maar zeseneenhalve kilometer dik was. Aangezien de buitenkant van het planeetje helemaal was ingericht voor het absorberen van zonlicht en het omzetten daarvan in energie, leefde iedereen in de onderling door tunnels verbonden, gladwandige vertrekken onder het oppervlak van de planetoïde. De besloten ruimte was voor Ender geen probleem — wat hem hinderde was dat alle tunnelvloeren merkbaar omlaag helden. Van het begin af aan werd Ender geplaagd door duizelingen als hij door de tunnels liep, vooral die exemplaren die Eros’kleinste omtrek volgden. Het hielp ook niet dat de zwaartekracht maar half zo groot was als die op Aarde — de illusie dat hij op het punt stond om te vallen was zeer sterk.

Ook de afmetingen van de vertrekken hadden iets verontrustends - de plafonds waren te laag voor de breedte van de kamers en de tunnels waren te smal. Hij voelde zich niet op zijn gemak in dit oord.

Maar het ergste was toch wel het grote aantal mensen. Ender herinnerde zich niet veel van de Aardse steden. Wat hij als een prettig aantal mensen beschouwde was de Krijgsschool waar hij iedereen die daar woonde tenminste van gezicht kende. Maar in dit brok steen leefden wel tienduizend mensen. Het was er niet overvol, ondanks de hoeveelheid ruimte die in beslag werd genomen door apparatuur om het leefklimaat in stand te houden en andere machines. Wat Ender dwars zat was dat hij voortdurend omringd werd door vreemden.

Ze gaven hem nooit de kans om iemand te leren kennen. Hij zag de andere leerlingen van de officiersopleiding vaak genoeg, maar aangezien hij nooit regelmatig de lessen volgde, bleven ze niets meer dan gezichten voor hem. Af en toe woonde hij hier of daar eens een les bij maar meestal kreeg hij onderricht van de ene leraar na de andere of een enkele keer om een bepaald proces te leren begrijpen eens hulp van een medeleerling die hij maar een keer ontmoette en daarna nooit meer zag. Hij at in zijn eentje of met kolonel Graff. Ter ontspanning ging hij naar de gymzaal maar daar zag hij zelden dezelfde mensen twee maal.

Hij besefte dat ze weer bezig waren om hem te isoleren, dit keer niet door de andere leerlingen een hekel aan hem te laten krijgen, maar gewoon door hun geen gelegenheid te geven om bevriend met hem te raken. Erg dikke vrienden zou hij met de meesten trouwens toch niet geworden zijn — op Ender na waren de andere leerlingen allemaal oudere tieners.

Dus stortte Ender zich op zijn studie en leerde vlug en goed. Sterrennavigatie en militaire geschiedenis nam hij in als water, abstracte wiskunde ging wat moeilijker maar als hij een probleem voorgelegd kreeg waarmee patronen in ruimte en tijd gemoeid waren, merkte hij dat zijn intuïtie betrouwbaarder was dan zijn berekeningen — vaak zag hij meteen al een oplossing die hij pas na minuten of zelfs uren van goochelen met getallen kon bewijzen.

En ter vermaak was er de simulator, het meest volmaakte video-spel dat hij ooit had gespeeld. Leraren en leerlingen maakten hem stap voor stap duidelijk hoe het apparaat gebruikt moest worden. Aanvankelijk, toen hij nog niet wist hoe krachtig het spel was, had hij alleen op tactisch niveau gespeeld -met één jager die aan een stuk door manoeuvres uiTVoerde om de vijand op te sporen en te vernietigen. De door de computer gestuurde vijand was slim en machtig en elke keer dat Ender een tactiek uitprobeerde merkte hij dat de computer die een paar minuten later al tegen hem gebruikte.

Het spel had een holografisch beeld en zijn jager werd verbeeld door een enkel klein lichtpuntje. De vijand was een lichtpuntje van een afwijkende kleur en ze dansten en tolden en manoeuvreerden door een ruimtelijke kubus die minstens een ribbe van tien meter gehad moet hebben. De besturing was geweldig. Hij kon het beeld naar alle kanten roteren zodat hij het van alle kanten kon bekijken en hij kon het centrum verplaatsen zodat de strijd dichterbij of verder weg plaatsvond.

Langzamerhand, naarmate hij handiger werd in het regelen van snelheid, bewegingsrichting, oriëntatie en bewapening van de jager, werd het spel ingewikkelder gemaakt. Soms kreeg hij twee vijandelijke schepen als tegenstander; soms waren er obstakels, in de ruimte rondzwevende steenbrokken; hij moest rekening gaan houden met zijn brandstofvoorraad en beperkingen van zijn bewapening; de computer begon hem opdrachten te geven om specifieke dingen te verwoesten of taken te volbrengen zodat hij om te winnen afleidende zaken moest omzeilen en een bepaald doel moest bereiken.

Toen hij het spel met één jager volledig beheerste mocht hij de overstap maken naar een eskader van vier jagers. Hij gaf bevelen aan vier gesimuleerde piloten van vier jagers en hij hoefde nu niet alleen maar de opdrachten van de computer uit te voeren maar mocht zelf een gevechtstactiek bepalen en beslissen welk van verschillende doelen de meeste waarde had zodat hij zijn eskader daarop af kon sturen. Hij kon op elk willekeurig moment voor korte tijd het commando van een van de jagers overnemen, en aanvankelijk deed hij dat ook vaak; maar als hij het deed, werden de andere drie jagers van zijn eskader al gauw vernietigd en naarmate het spel moeilijker werd moest hij een steeds groter deel van zijn tijd besteden aan het bevel over het hele eskader. Als hij dat deed won hij steeds vaker.

Toen hij ongeveer een jaar de Officiersopleiding volgde was hij zeer bedreven in het hanteren van alle vijftien niveaus van de simulator, van het besturen van een enkele jager tot en met het bevel voeren over een hele vloot. Hij had allang begrepen dat de rol die de strijdzaal op de Krijgsschool speelde, op de Officiersopleiding werd vervuld door de simulator. De lessen waren waardevol maar je leerde pas echt wat via het spel. Af en toe kwamen er mensen langs om hem te zien spelen. Ze zeiden nooit wat — er sprak trouwens zelden iemand tegen hem, behalve als ze hem iets bepaalds wilden bijbrengen. De toeschouwers bleven zwijgend kijken hoe hij een moeilijke simulatie aanpakte en vertrokken weer als hij de zaak bijna had geklaard. Wat doen jullie, had hij willen vragen. Komen jullie me beoordelen? Komen jullie vaststellen of jullie de vloot wel aan mij willen toevertrouwen? Als jullie maar goed onthouden dat ik er niet om heb gevraagd.

Hij merkte dat een heleboel van wat hij op de Krijgsschool had geleerd, bruikbaar was bij de simulator. Hij had zich aangewend om elke paar minuten de oriëntatie van het simulatorbeeld te veranderen door het te roteren om niet verstrikt te raken in een boven-onder oriëntatie en om telkens zijn positie te kunnen beschouwen vanuit het oogpunt van de vijand. Het was geweldig om uiteindelijk zoveel beheersing over de strijd te hebben, om in staat te zijn om alle kanten ervan te zien.

Maar het was tegelijk frustrerend om er zo weinig greep op te hebben, want de door de computer beheerde jagers konden niet beter zijn dan de computer toeliet. Ze namen geen initiatief. Ze hadden geen verstand. Hij begon naar zijn pltonleiders te verlangen met wie hij er tenminste op kon rekenen dat een aantal van de eskaders het goed zou doen zonder dat hij constant op ze moest letten.